مسائل و مشکلات تک فرزندی

زندگی ماشینی باعث شده تا زوج‌ها به داشتن تنها یک فرزند در زندگی خودبسنده کنند. پرورش کودک از ۲ عامل تأثیر می پذیرد، عواملی که حضور دارند و عواملی که غایب هستند. کودک تک فرزند در خانوادهایی رشد می‌کند که افراد بالغ در آن حضور دارند و کودک دیگری نیست که بتواند با او ارتباط برقرار کند . هر دوی این عوامل نقشی مهم در پرورش کودکان تک فرزند دارند.

در اینجا به مواردی از معایب تک فرزندی اشاره می‌گردد:
کودک تک فرزند بطور کامل مورد توجه و علاقه والدین است. این عامل سبب می‌شود کودک احساس کند شخص مهمی است و آستانه صبر و تحملش بسیار پائین است. تمایل والدین به حمایت از تنها فرزندشان مانع از آن می‌شود که فرزند عواقب اشتباهات خود را بیازماید و مسؤلیت عمل خود را بپذیرد.
کودکی که تک فرزند خانواده است کمتر با مشکلات مواجه می‌شود و در معرض تجربه کردن شکست، ناکامی، رانده شدن و .. قرار نمی‌گیرد و شرایطی را که لازمه بلوغ روحی و روانی است تجربه نمی‌کند.

تنهایی کودک تک فرزند باعث می‌شود که او در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل شده و نسبت به کودکان دیگر حسد ورزد.
تک فرزند به دلیل زندگی در یک محیط بزرگسال از لحاظ روحی و روانی بسیار سریعتر رشد می‌کند و دنیا را از دید بزرگسالان می‌بیند .در ضمن کودکان تک فرزند معمولأ باوغ زودرس دارند.
علت تک فرزندی بسیاری از خانواده‌ها تجمیع تمام امکانات رفاهی برای تنها فرزند خانواده‌ است. با وجود اینکه تجمیع امکانات برای یک بچه احتمال موفقیت وی را بسیار بالا می‌برد اما به موازات آن ممکن است توقعات والدین از فرزند خود را نیز افزایش بدهد . همین موضوع باعث خواهد شد تا فرزند برای موفق شدن و انجام کارهای بزرگ زیر فشارهای روحی و روانی له شود .

با توجه به اینکه تک فرزند، کانون تمام توجهات و محبت ‌های والدین در طول زندگی است به همین دلیل تا زمان ورود به دنیای خارج از خانه همه چیز را بر وفق مراد می‌بیند. اما به محض ورود به این دنیای جدید دچار سرخوردگی می‌شود چون همه چیز، دیگر بر وفق مراد او نخواهد بود .

کوکانی که تک اولاد خانواه هستند اغلب خجالتی و غیر اجتماعی بار می آیند و چنان وابسته به مادرشان بزرگ می‌شوند که حتی نمی توانند برای لحظاتی از مادر جدا شده و در کانون و گروه های دوستانه ارتباط گیری موفقی داشته باشند و این امر آنها را در دوره نوجوانی مستعد افسردگی و انزوا طلبی بیشتر می‌کند.
تنهایی؛ بزرگ ترین مشکل کودک تک فرزند است. این مشکل آنها را در مواجه با مشکلات و تنش های موجود در جامعه ای بزرگ تر از خانواده خود که در آن فرمانروایی می‌کند؛ ناتوان و آسیب پذیر می‌کند. تک فرزند خانواده که اغلب تنهاست در فقدان خواهر و برادری که با او هم صحبت شده تا خود، مشکلات، استعدادها و چالش های پیش رویش را بشناسد در پیدا کردن جایگاه واقعی اش در جامعه دچار مشکل است.

دوران کودکی که دوران سرخوشی و صدافت و تجربه بسیاری از احساسات لطیف فارغ از مشکلات و دغدغه های بزرگسالی است؛ برای تک فرزند خانواده به سرعت پایان می پذیرد. کودکی که تک فرزند خانواده است؛ در حالی که در خانه اعتماد به نفس و جایگاه تسخیر ناپذیری دارد؛ اما در انجام بیشتر امور خود حتی گاهی کارهای شخصی، وابستگی شدید به اطرافیان پیدا کرده و این وابستگی آنها را از پرورش خلاقیت دور می‌کند.

رفاه زدگی ثمره تلخ تک فرزندی است .کودکان تک فرزند اگر چه از امکانات رفاهی زیادی برخوردار هستند- در واقع چه از لحاظ مادی و چه از لحاظ عاطفی غنی محسوب می‌شوند- اما برخی از آنها با توجه به اینکه انتظاراتشان بی حد و حصر براورده شده؛ هیچ گاه از آن چه دارند برای مدت طولانی احساس رضایت ندارند! و دچار رفاه زدگی می‌شوند، این خصیصه شاید امری متقابل باشد! مادر و پدری که تمام سعی و تلاش خود را در جهت تربیت و رفاه تک فرزند خود کرده‌اند تمامی آرزوه و انتظارات خود را از او مطالبه می‌کنند تا جایی که شاید آن انتظارات از عهده کودک یا نوجوان بر نیاید یا اینکه آرزو و خواسته آنها آرزو ها و خواسته های او نباشد از این رو سرخورده و نگران خواهد بود.

حمایت بیش از حد والدین از فرزند و مراقبت بی حد و حصر از او در دروه نوجوانی و جوانی برای فرد دردسر آفرین است؛ بطوری که در بیشتر مواقع تجربه حس استقلال را از او می‌گیرد و به قولی بچه ننه نامیده می‌شوند.
البته باید گفت که همه خانواده های تک فرزند با همه این مشکلات روبرو نیستند و شاید هر کدام با یک یا چند مورد از مشکلات تک فرزندی در حال یا آینده روبرو شوند اما همین مشکلات درون خانواده با رشد خانواده های تک فرزند به مشکلات اجتماعی تبدیل می‌شود که قطعا بازتاب های خوبی در آینده روانی کشور نخواهد داشت.

یافته های تحقیقات نشان می دهد که احتمال چاقی در کودکان تک فرزند ۵۰ در صد بیشتر از کودکان همسن دارای خواهر و برادر است.
تنها بودن که عارضه آن استفاده بیش از حد از تلویزیون، اینترنت، بازیهای کامپیوتری است باعث کم تحرکی و چاقی مفرط و در نهایت علاقمندی به ورزشهای انفرادی می‌شود. در ضمن چاقی نیز باعث کاهش ضریب هوشی کودکان نیز می‌گردد.