احتمالاً ترکیب «باران رحمت» را شنیدهاند. رحمت و باران، آنقدر نسبت نزدیکی به همدیگر دارند که وقتی ترکیب باران رحمت را میشنویم می توانیم همزمان دو معنی را برداشت کنیم: باران، رحمتی است از جانب خداوند و رحمت و مهربانی همچون باران است.
شاید به خاطر همین نسبت بسیار نزدیک است که در قرآن، گاهی به جای کلمه ی باران از واژه ی «رحمت» استفاده شده است: «فَانْظُرْ إِلى آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیْفَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» (۱) (به آثار رحمت خداوند بنگرید که چگونه زمینی را که مرده است، زنده و احیا میکند.)
جالب است همین جا اشاره کنیم که با هر قطره ی باران که به زمین می آید، فرشته ای فرود می آید. (۲) شاید به همین خاطر است که نزول باران را با نزول رحمت خداوند یکی می دانند.
یکی از واژه های دیگر که با باران قرین میشود، «برکت» است. تا جایی که در مثال امام باقر (علیه السلام) درباره ی خیربخشی و ثمر دهی انسانها، از شباهت آنها به باران یاد شده است: «همانا خداى عز و جل را بندگانى است میمون و با برکت و گشاده خوى اینان روزگار خود را بسر برند و مردم نیز در سایه آنها (بخوشى و نعمت) زندگى خود را بسر برند، اینها در میان بندگان خدا همانند باران هستند…» (۳)
همه ی این قضایای رحمت و برکت و نرمی و طراوت باران را که کنار هم بگذاریم، تازه می فهمیم که چرا امام را، همچون باران می دانند. امام رضا (ع)، در حدیث خود در توصیف امام می فرمایند: «… امام ابرى باران زا و بارانى پیوسته و یک ریز [است]…» (۴)
نکته ی آخر: راستش را میگوییم: تشنه نیستیم… امّا مگر باران، به انتظار تشنگی می نشیند…؟!
پی نوشت:
۱. روم: ۵۰
۲. الصحیفه السجادیه / ترجمه و شرح فیض الإسلام؛ ص۵۵؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث ۵/۳، تولید موسسه نور
۳. الروضه من الکافی / ترجمه رسولى محلاتى؛ ج۲؛ ص۵۷؛ با استفاده از همان نرم افزار.
۴. تحف العقول / ترجمه حسن زاده؛ ص۷۹۹؛ با استفاده از همان نرم افزار.