این جمله امیرالمومنین علیه السلام در نهج البلاغه که می فرماید از خدا به سوی خدا فرار کنید، یعنی چه؟
امام علی(ع) میفرماید: «فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ فِرُّوا إِلَى اللَّهِ مِنَ اللَّه»؛ [۱] پس اى بندگان خدا! از خدا بترسید و از خدا، به سوى خدا فرار کنید.
«فرار از خدا به سوی خدا»؛ یعنی اینکه باید از خشم و غضب الهی به سوی رحمت او فرار کرد. که این کار با فرار کردن از معصیت و نافرمانی او به سمت اطاعت و فرمانبرداری او امکانپذیر است. این عبارت، اشاره لطیفی به توحید افعالی دارد. مشکلاتی که انسان با آن مواجه میشود، آثار اعمال خودش است که خدای متعال این آثار را برای آن اعمال وضع کرده است. و همه آنها از سوی خدا نشأت میگیرد. لذا برای حل این مشکلات راهی جز فرار کردن به سوی او و استعانت و کمک از او وجود ندارد.[۲]
حضرت علی(ع) این عبارت خود را از آیه «ففروا الی الله»[۳] اقتباس کرده است. احتمال دیگری در معنای این جمله وجود دارد که ایشان میخواهد بفرماید که برای به دست آوردن امنیت و عافیت در هر یک از مشیتها و خواستههای الهی که انسان درباره آن دچار ابهام و یا وحشت است، باید به خدا پناه ببرد.[۴]
همچنین میتوان گفت: این عبارت اشاره به توبه دارد. امام علی(ع) دستور میدهد که مسلمانان با توبه کردن، از عقاب الهی به سوی رحمت او فرار و شتاب کنند.[۵]
منابع
[۱]. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق: صالح، صبحی، خطبه ۲۴، ؛ نهج البلاغه، ترجمه دشتی، محمد
[۲]. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام
[۳]. ذاریات، ۵۰.
[۴]. علامه جعفری، محمد تقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه
[۵]. بیهقی کیذری، قطب الدین محمد بن حسین، حدائق الحقائق
جام