آن مردان نشسته در کافه “لارورا” ی طرابلس در سکوت به صفحه این گوشی هوشمند که “نجیب علی” در دست دارد چشم دوختهاند و آن فیلم ویدیویی وحشتناک از اعدام دلخراش آن ۲۱ مسیحی مصری در ساحل سرت را تماشا میکنند. قربانیان لباس های سراسری نارنجی به تن دارند و جلادان سر تا پا سیاه پوشیدهاند. آن مردان نشسته در آن کافه بارها و بارها این فیلم را دیدهاند و باز هم میبینند تا شاید با توجه به جزییات آن ثابت کنند که این صحنه های وحشتناک ساختگی است.
یک نفر از میان آنان می پرسد:” تا به حال دیده اید که یک لیبیایی تا این اندازه تنومند باشد؟”. پس در مورد آن فیلمبرداری حرفه ای چه می توان گفت؟ و پاسخ: “در پشت همه این ها یک قدرت بزرگ قرار دارد”. و اگر شهر سرت یا همان زادگاه دیکتاتور سابق لیبی یعنی معمر قذافی ناگهان به اشغال داعش درآید چه خواهد شد؟ انتشار این فیلم وحشتناک آنهم کوتاه زمانی پیش از چهارمین سالگرد قیام علیه قذافی به واکنش هایی مایوسانه در میان مردم لیبی منجر شده است، واکنشی که می توان از آن با عنوان کتمان یا انکار واقعیت یاد کرد.
زیرا لیبی در واقع در آستانه ورشکستگی کامل و شکاری سهل الوصول و غنیمتی تمام عیار برای داعش است. این کشور که چندان از ایتالیا دور نیست، از منابع عظیم نفت برخوردار بوده و افزون بر آن کریدوری امن را برای تروریست های بوکوحرام در نیجریه و دیگر گروه های تروریستی در مالی و صحرا فراهم آورده است. اگر نیروهای داعش در این کشور مستقر شوند آنگاه تروریست ها به راحتی جنوب اروپا را مورد تهدید قرار داده و سراسر شمال آفریقا را بی ثبات خواهند کرد.
کاملا مشخص است که محل آن اعدام ها در ساحل نزدیک به هتل ماهاری واقع در مرکز شهر سرت بوده است. داعشی ها نه تنها بسیاری از جهادی های خارجی را در این هتل اسکان می دهند بلکه از اسرای خود نیز در همین هتل نگهداری میکنند. فیلمبرداری از صحنه های وحشتناک سربریدن ها نیز با چند دوربین و کاملا حرفه ای انجام گرفته است و به احتمال زیاد این فیلم توسط مسوولان کاملا آموزش دیده تبلیغاتی داعش در سوریه و عراق و مستقر در سرت تولید شده است.
اجرای این اعدام ها آنهم درست در شهر سرت البته امری اتفاقی نیست زیرا این شهر در واقع مرکز جدید داعش در لیبی محسوب میشود. تروریست های داعش همین چندی پیش ایستگاه های رادیو و تلویزیون سرت را به اشغال خود درآورده و از آن زمان تنها سرودهای جهادی یا سخنان سخنگوی داعش از رادیو و تلویزیون پخش میشود. ادارات نیز به اشغال داعشی ها در آمد و به پایانه های نفتی حمله برده و سپس سر از بدن کارگران خارجی جدا کردند. به دستور داعش همه کارمندان دوایر دولتی موظفند که ندامت خود به خاطر خدمت به دولت لیبی را به صورت علنی اعلام کنند. هیچ منتقدی جرات اظهار نظر ندارد و به گفته یک شاهد عینی بسیاری از مردم سرت از این که هنوز زنده ماندهاند خوشحالند:” کشتار اخیر در واقع هشداری به اروپا و همین طور نمایش قدرت داعش به ما لیبیایی ها بود”.
پیش از این یعنی در پاییز گذشته یک گروه تروریستی موسوم به “شورای جوانان اسلامی” در شهر درنا به داعش اعلام وفاداری کرده بود. اما این شهر در محاصره نیروهای لیبیایی است. در عین حال تروریست های داعش می توانند از سرت به راحتی به سوی غرب و منطقه صحرا بروند. داعش این روزها در شهرهای مهم بن غازی و طرابلس نیز حامیانی دارد که همان اعضای گروه های شبه نظامی هستند که به داعش پیوستهاند. لیبی در کنار صحرای سینا در حکم یک مستعمره بسیار مهم برای آن خلافت خودخوانده محسوب میشود و جهادی های سراسر جهان به این کشور می آیند و در این جا آموزش دیده و برخی در لیبی می مانند و برخی دیگر به سوریه و عراق اعزام میشوند.
قتل عام آن مسیحیان مصری به دست داعش اما می تواند یک جنگ داخلی تمام عیار را در این کشور رقم بزند، جنگی که گروه های شبه نظامی رقیب و جهادی ها و حامیان خارجی آنها به جان یکدیگر افتاده و به عبارت دیگر همه طرف ها با یکدیگر خواهند جنگید.
لیبی از زمان انتخابات پارلمانی در تابستان گذشته در آستانه فروپاشی قرار گرفت. بیش از همه این احزاب مورد حمایت شبه نظامیان شهر تجاری مصراته بودند که به هیچ عنوان شکست خود در آن انتخابات را نمی پذیرفتند و بدین صورت بود که شبه نظامیان تحت رهبری ائتلافی موسوم به “فجر لیبی” به طرابلس حمله برده و آن پارلمان تازه انتخاب شده ای را که از سوی کشورهای جهان به رسمیت شناخته میشد منحل کرده و شماری از نمایندگان پارلمان قبلی را که در انتخابات شکست خورده بودند جایگزین آنها کردند. نمایندگان منتخب جدید نیز به شهر توبروک گریختند.
و از آن زمان لیبی نه تنها دو پارلمان بلکه دو دولت و دو ارتش دارد. از پاییز گذشته نیز دو طرف با یکدیگر درگیر شده وبه فرودگاه ها، پایانه های نفتی و شهرها حمله میبرند. ژنرال خلیفه حفتر به نفع دولت رسمی لیبی و علیه اسلام گرایان می جنگد و از مصر و امارات متحده عربی کمک های نظامی دریافت میکند. آن ائتلاف فجر لیبی نیز از سوی ترکیه و قطر پشتیبانی میشود.
و این جنگ قدرت خونین بود که به فروپاشی لیبی منجر شد. تولیدات نفت لیبی به شدت کاهش یافته و از ۶/۱ میلیون بشکه در روز به ۵۰۰ هزار بشکه رسیده است. این درآمد البته برای پرداخت حقوق کارمندان دولت و سوبسید بنزین کفایت میکند اما بودجه ای برای تهیه مایحتاج بیمارستان ها و تعمیرات ضروری زیرساخت ها وجود ندارد.
“محمد غربی” کارشناس لیبیایی امور امنیتی میگوید:” استراتژیست های داعش از مدت ها قبل هرج و مرج در لیبی را به دقت دنبال میکردند”. این مناقشه چنان کشور را تضعیف کرد که به راحتی تبدیل به غنیمتی سهل الوصول شد و ادامه این وضعیت در لیبی تنها به نفع داعش است. و داعشی ها نه به خاطر کنفرانس رم بلکه به دلیل کنفرانس ژنو در انتشار فیلم اعدام مسیحیان مصری تعجیل کردند. در اواسط ژانویه بود که هیات هایی از اکثر فراکسیون های لیبی تحت نظارت “برنادینو لئون” فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل در ژنو گرد هم آمدند تا در مورد برقراری آتش بس گفتگو کنند و این نشست کاملا موفقیت آمیز بود. اما این موفقیت به مذاق داعش خوش نیامد و بلافاصله آن فیلم وحشتناک را انتشار داد.
اکنون بار دیگر نبردها با قدرت تمام جریان دارد و جهادی ها از این وضعیت سود میبرند. این داعش است که از دست و پنجه نرم کردن نیروهایی که از نظر قدرت یکسان هستند بیشترین بهره را میبرد و آن ائتلاف های شکننده را آشفته تر میکند. داعش دقیقا با همین راهکار در سوریه نیز به اوج موفقیت رسید. داعش در سوریه توانست گروه های شورشی قدرتمند و عملیاتی مانند جبهه نصرت را که از نظر نظامیبرتری های زیادی داشت به نوعی کیش و مات کند زیرا جبهه نصرت فاقد آن چیزی بود که داعش به تمامی از آن برخوردار بود یعنی انسجام و اتحاد.
و دقیقا لیبیایی ها نیز از زمان پیروزی بر آن دیکتاتور از نبود اتحاد رنج برده و به جان هم افتادند. اشتباه نخست این بود که دولت لیبی تلاش داشت که رزمندگان انقلاب را پس از پیروزی جنبش به زندگی غیرنظامی و عادی بازگرداند. و اگرچه حقوق و مزایای خوبی برای این افراد در نظر گرفته شد اما کمبود آموزش و تحصیلات و عدم اطمینان از جایگاه شغلی آنان را ناامید میکرد. از همین رو دولت با تشکیل یک نهاد نظامی تحت عنوان “کمیسیون رسیدگی به مشکلات رزمندگان” اعلام کرد که شمار این افراد پس از سقوط قذافی ۶۰ هزار نفر و یک سال پس از پیروزی اتقلاب به ۲۰۰ هزار نفر رسیده است. در عین حال دولت در عرض آن یک سال تنها ۵۰۰ نفر از این افراد را در نیروهای مسلح به خدمت گرفته بود. با توجه به بی اعتمادی شدید نسبت به دولت جدید، این افراد نه تنها سلاح هایشان را تسلیم نکردند بلکه به صورت خودسرانه مجرمین و جنایتکاران را تعقیب و مجازات میکردند و یا خود به مجرم و جنایتکار بدل شدند. شبه نظامیان لیبی از دو سال پیش عملا بر این کشور حکومت میکنند و آنها بودند که پارلمان را تحت فشار گذاشته و سیاستمداران را می ربودند و حتی یک نخست وزیر را وادار به تبعید کردند.
تنها چند روز پس از آن موفقیت کوچک ژنو بود که چند کماندوی داعش به هتل کورینتا در طرابلس که مقر کابینه غیرمشروع لیبی و برخی شرکت های خارجی است حمله کردند و نه نفر را کشتند. با این وجود همین حمله دیوار بی اعتمادی میان طرف های درگیر را بلندتر کرد. بسیاری از مردم طرابلس عقیده داشتند که دولت مستقر در شرق در این حمله دست داشته است. و سپس داعش دومین حرکت بسیار حساب شده خود را با انتشار آن فیلم وحشتناک و صحنه های خونین شدن آب دریا انجام داد.
بلافاصله پس از آن بود که جنگنده های نیروی هوایی مصر به مواضع داعش در شهر درنا حمله برده و از قرار معلوم شش اردوگاه از دوازده اردوگاه این گروه تروریستی را هدف قرار دادند. و این دقیقا همان واکنشی بود که داعش انتظارش را میکشید و به آن امید بسته بود یعنی کشانده شدن مصر به جنگ داخلی لیبی و دمیدن بر آتش فراکسیون های مختلف در این کشور.
مداخله نظامی مصر در لیبی می تواند تاثیراتی ویران کننده برای قاهره داشته باشد. زیرا در حال حاضر نیز سیاست های عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر که همه مخالفان خود را تروریست می خواند، بخش بزرگی از اپوزیسیون را به فعالیت های زیرزمینی سوق داده و احتمالا بسیاری از آنها را به دامان داعش انداخته است. بی تردید داعش با آزاد کردن کارگران سنی مذهب مصری در سرت و به قتل رساندن کارگران مسیحی مصری هدفی غیر از تشدید اختلاف ها میان گروه های مذهبی در مصر ندارد. افزون بر آن در حال حاضر ۲۰۰ هزار کارگر مصری در لیبی زندگی و کار میکنند و بازگشت این افراد به مصر می تواند مشکلاتی بزرگ را در آن کشور موجب شود. و البته ماندن این افراد در لیبی نیز می تواند به ربوده شدن و کشته شدن آنها بیانجامد.
داعش قصد دارد که به زودی استان های جدیدی در لیبی و به ویژه در جنوب این کشور تاسیس کند. هفته گذشته اولین نشست فرماندهان گروه های مختلف شبه نظامی در شهر سبحا برگزار شد و دستور جلسه بحث و تبادل نظر در مورد تشکیل “استان فسان” داعش در لیبی بود. داعش با این کار قصد دارد که مسیرهای قاچاق انسان و مواد مخدر و اسلحه را تحت کنترل خود درآورده و کریدوری به سمت جنوب ایجاد کند.
گروه های مرزبانی لیبی در این مناطق آشکارا از سوی یکی از نمایندگان همین کنگره تامین مالی میشوند. این فرد که “عبدالوهاب قائد” نام دارد مدتی به صورت رسمی مسئولیت یگان های مرزی را بر عهده داشت و در اواسط سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۲۵۰ میلیون یورو برای تامین هزینه های مرزبانان از دولت لیبی پول گرفت. اما این پول هرگز به آن مناطق نرسید و در عوض عبدالوهاب قائد از آن برای خرید اسلحه برای شبه نظامیان خودش استفاده کرد، شبه نظامیانی که اکنون به داعش پیوستهاند.
گروه های جهادی داخلی و خارجی در مناطق ساحلی نیز مسلح شدهاند. یکی از فعالان سیاسی سابق و مخالفان قدیمی معمر قذافی که از ارتباطات خوبی در این مناطق برخوردار است میگوید:” هزاران قبضه کلاشنیکف و سلاح ضد تانک و چندین تن مهمات در سرت و درنا انبار شده است”. از قرار معلوم این گروه ها از درآمد حاصل از ربودن بازرگانان محلی این سلاح ها را خریداری کردهاند.
گروه تروریستی انصار شریعت هم به همین صورت صاحب میلیون ها یورو ثروت شد. نیروهای این گروه تروریستی در اکتبر ۲۰۱۳ به کاروان حامل ۳۹ میلیون یورو پول بانک مرکزی حمله برده و آن غنیمت ارزشمند را از آن خود کردند. و البته انصار شریعت نیز امروز از همپیمانان داعش محسوب میشود. چهارشنبه شب هفته گذشته ساکنان شهر سرت شاهد کاروان بلند نیروهای داعش در این شهر بودند. یک روزنامه نگار محلی که نمی خواهد نامش فاش شود میگوید:” هیچ کس نمی داند که ناگهان چگونه این تعداد افراد مسلح و اسلحه سر از این شهر درآورد”. این روزنامه نگار از این بیم دارد که شهر او یعنی سرت هدف بعدی تروریست ها باشد.
بدین ترتیب داعش بالاخره به آن چه که در ماه دسامبر وعده داده بود عمل کرد یعنی ایجاد سه استان در شرق، غرب و جنوب لیبی.
______________________________
اشپیگل_محمدعلی فیروزآبادی- شفقنا