بیان و تحلیل زیارت عاشورا از کلام استاد اسماعیل شفیعی سروستانی که در این برنامه زیارت عاشورا را به عنوان مرامنامه شیعیان مطرح و بررسی می شود – این برنامه از مجموعه سلسله نشست های فرهنگ مهدوی می باشد
زیارت سرخ – بخش اول
زیارت سرخ – بخش دوم
وقتی اربعین فرا میرسد تصور میشود بساط عزاداری امام حسین (ع) جمع شده است و همه چیز تمام میشود برای سال آینده. اما سفره گشاده امام حسین و زیارت ایشان تمام نمیشود. وقتی برای اولین بار زیارت اربعین صورت میگیرد یعنی کاروان اباعبدالله دوباره به کربلا باز میگردد. این یعنی عاشورا با اربعین دوباره جان میگیرد و با اربعین است که عاشورا از کربلا و دشت نینوا خارج میشود. اربعین قیام دوباره عاشورای حسینی است تا زمان و مکان را در بنوردد و در عرصه تاریخ جاری شود تا عاشورا با مهمترین حکمت خلقت پیوند بخورد. مهمترین حکمت تاریخ و خلق هستی تأسیس دولت حق است.
معنای زندگی، گمشده خلق است که نتیجه آن انفعال و رکود است. در نتیجه فساد، روزی روز و شب انسان شده است. یکی از دستاوردهای قیام حضرت اباعبدالله تجدید حیات معنای زندگی است. زینب (س) اولین برگ از زندگی را با زیارت اربعین رقم میزند. در سوره شوری میفرماید مودت با ائمه بر ما واجب شده است. تفسیر این آیه توسط خود رسول خدا (ص) ارائه شده است که منظور آیه چه کسانی هستند و پس از ایشان ائمه ما دراینباره توضیح دادهاند. کسی که با حب آل محمد (ص) بمیرد شهید مرده است. درباره بغض آل محمد (ص) نیز گفته شده است که کسی که با کینه و بغض این خانواده از دنیا برود در آخرت بر پیشانی او نوشته شده است مأیوس از رحمت خداوند و رایحه بهشت را استشمام نخواهد کرد.
زیارت در دل خود دو مفهوم کین مقدس و عشق مقدس را در بر دارد. با اباعبدالله زائر معنای زندگی را دریافت میکند. اما پس چرا این همه تباهی و مشکلات در زندگی انسانها وجود دارد؟ اگر اندیشه و منش اباعبدالله در زائر تأثیر نمیگذارد گویا او هم حسین (ع) را در کربلا رها کرده است و ندانسته که این قیام بنا نبوده که فقط در کربلا باقی بماند. همین نکته درباره زیارت حج نیز وجود دارد و میبینیم پس از این زیارتها اتفاق بزرگی رقم نمیخورد. حسین (ع) با همه خانواده خود به کربلا رفت تا ما با زیارت او حاجات دنیایی خود را طلب کنیم؟ قطعاً هدف عاشورا این نبوده است. هدف اباعبدالله همانطور که خود میگوید باقی ماندن دین جدش بود.
اگر این زیارت ما را به بزرگترین حکمت خلق آدم متصل نکند و مفهوم ولایت را متوجه نشویم، زائر زیارت نکرده است. از اینجاست که میفهمیم چرا وضعیت مسلمین امروز اینگونه تأسفبار است. باید تداوم حضور در کاروان حسین (ع) برای ما رقم بخورد. چرا مسلمین گرفتار سپاه شام شدند؟ چون حقیقت زیارت را به جا نیاوردند. امروز مسلمین در حوزههای تمدنی، اقتصادی، فرهنگی و … گرفتار سپاه شام زمان خود شدهاند. در انتهای زیارت اربعین میخوانیم که ای حسین (ع) نیرو و توان من آماده است برای شما، تا روزی که دیگر بار این مجال به وجود آید که برگردی. اگر کربلا تمام شده است پس این فراز از این زیارت به چه معناست؟ اینکه پرچم سرخ همیشه در بالای بارگاه امام حسین(ع) و ابوالفضل (ع) برافراشته است یعنی اینکه این جنگ هنوز تمام نشده است تا انتهای ماجرا. این انتها چیزی نیست جز برقرار شدن دولت کریمه امام زمان (عج).
زائر باید در این مسیر قرار گیرد. وقتی پرچم سرخ هنوز بالای بارگاه امام است پس زیارت زائر نیز باید سرخ باشد. اگر برای برآوردن حاجات و یا اجاره غرفهای در بهشت زیارت کردهای به زیارت امام نرفتهای بلکه به زیارت خود رفتهای و خود را زیارت کردهای. در زیارتنامه میخوانیم که من خواستههای شما را بر خود مقدم میدانم اما در عمل فقط برای خود دعا میکنیم. روایت داریم اگر با امام با فریبکاری برخورد کنیم در قیامت با دهان کج محشور میشویم.
زندگی شیعه در حقطلبی و جهاد معنا پیدا میکند و این راز ذلیل نشدن شیعه است. هر جا ذلیل شدیم یعنی در این مسیر نبودهایم. زیارت در حقیقت به معنای پاس داشتن امر خداست. خداوند میفرماید بندهای که خواست خودش را بر خواست من ترجیح دهد کارش را پریشان میکنم و دنیایش را در هم میسازم و دلش را مشغول میکنم و به او ندهم مگر آنچه برایش مقدر شده است. از طرفی میفرماید اگر خواست خدا را بر خواست خودش ترجیح دهد ملائک من از او محافظت کنند و آسمان و زمین را متکفل روزی او میکنم و از پس تجارت و سودجویی هر تاجری پشتیبان او هستم و دنیا بر خلاف انتظارش به آستانبوسی او میآید. بزرگترین خواست انسان، خلیفه زمین شدن است.