حجت الاسلام و المسلمین دکتر نصرت الله آیتی با نگارش کتاب «نشانههای حتمی ظهور»، به پژوهش در یکی از دشوارترین موضوعات مرتبط با اندیشه مهدوی پرداخته است. آنچه در پی میآید حاصل گفت وگوی خبرنگار بخش اندیشه با پژوهشگری است که به تازگی بر موضوع زمینهسازی و شرایط جامعه زمینهساز به تحقیق پرداخته ” میتوانیم بگوییم که حضرت سیدالشهداء (ع) و شیعیان ایشان منتظر ظهور- یعنی ظهور عدالت و حکومت عدل- بودند و لذا همین حالت انتظارِ کنونی، به شکل مشابهی برای آن زمان هم قابل تصور است. “ است.
اصلیترین پیوند میان محرم و انتظار را در چه وجه مشترکی میبینید؟
** قضیۀ انتظار در تاریخ همه ائمه وجود داشته و همه آنان به دنیال حاکمیت و اجرای حق و عدالت بودند. اما به دلیل عدم وجود شرایط، موفق به این کار نشدند. چرا که فضا برای آنها فراهم نشد. در واقعۀ عاشورا هم این ماجرا مشهود است و اگر شرایط برای حضرت محقق میشد ایشان به حکومت میرسید و عدالت را برقرار می ساخت.
بنابراین میتوانیم بگوییم که حضرت سیدالشهدا (ع) و شیعیان ایشان منتظر ظهور- یعنی ظهور عدالت و حکومت عدل- بودند و از اینرو همین حالت انتظارِ کنونی، به شکل مشابهی برای آن زمان هم قابل تصور است. تفاوت اینجاست که حضرت اکنون غایب است و اگر شیعیان آن روز با ” در مقام تیپشناسی رفتار شیعیان هم نمونهای مثل جناب مسلم بن عقیل میتواند الگوی ما باشد. “ دیدار مستقیم امام خود زمینهسازی میکردند، ما امروز در پرتوی آموزههای آنان زمینهسازی میکنیم. پس رفتار آن حضرت و واکنش اصحابشان برای امروز ما هم الگویی خواهد بود که میتواند شیعیان منتظر را در مسیر درست زمینهسازی قرار دهد. این مهم است که بدانیم خود حضرت هم حرکتی برای قیام انجام داد و شیعیان را به قیام دعوت کرد.
خود را به کوفه رساند و همه این رنجهای ظاهری را به خاطر امام و زمینهسازی برای تحقق حکومت عدل امام معصوم خود عهدهدار شد. پس میتوانیم بگوییم که انتظار آن زمان، الگوی انتظار کنونی است؛ هم در رفتارشناسی شیعیان حضرت و هم در درک رفتار خود حضرت سیدالشهدا(ع) که امام زمان آن روز شیعیان بودند
طبعا این رفتارشناسی میتواند وضعیت مدعیان امروزی را هم مشخص کند.
** بله، دقیقا. عدم نصرت امام حسین(ع) از جانب بعضی مدعیان شیعی، میتواند زنگ خطری برای شیعیان در همه ادوار تاریخ باشد. «توابین» کسانی بودند که به موقع و در زمان مورد انتظار به یاری امام خود نشتافتند و این غفلتی که توابین مرتکب شدند، میتواند الگوی کسانی باشد که همواره از آینده میگویند و ظهور را نه مساله امروز، بلکه مساله آیندۀ شیعیان میدانند. در حالی که باید از هم اکنون منتظر و زمینهساز واقعی حکومت مهدوی باشیم و یاری امام خود را از همین حالا آغاز کنیم.
چگونه میتوان آموزههای مهدوی بخصوص در بحث جهاد در رکاب حضرت را به گونهای ترسیم کرد که بدخواهان نتوانند شیعه را خشن و خونریز معرفی کنند.
این بدبینیها و غرضورزیها همواره بوده است و خواهد بود. ما باید معارف دینی را ترسیم کنیم و از بیان آموزههای دینی خود واهمه نداشته باشیم. اما در کنار اینها، باید از زبان و ادبیات مناسب هم بهره ببریم. این درست نیست که معارف شیعی با زبانی آزاردهنده برای مخالفانِ تفکر شیعی مطرح شود که در ادامه دشمنان هم بتوانند شیعه را خشن معرفی کنند و به اهداف تفرقهافکنانه خودشان دست یابند. باید زبان مناسبی در پیش گرفت که در عین بیان حقایق، از زمینه پذیرش نیز برخوردار باشد.
در مجموع، همچنان باید بر محور پرسش اول این گفت وگو تاکید کنم و اینکه منتظران واقعی، قیام مهدوی را مسأله امروز و نه مسأله فردای بشر میدانند. از هم اکنون باید زمینهسازی کرد و برای قیام آن حضرت مهیا بود. اینکه تصور کنیم قیام امام(ع) و ایجاد شرایط آن به دست خود آن جناب انجام میشود و حضرت پس از ظهور، تکلیف ما را معین میکنند، تصوری شبیه نگاه «توابین» است که به موقع به سوی یاری امامش نمیرود و لذا از قافله آزادگان باز میماند.
منبع : آینده روشن