موعود پایگاه اینترنتی موعود
رئیس پژوهشکده انقلاب اسلامی جامعه‌المصطفی با تاکید بر این که ولایت مدار اصلی حرکت تمدنی اسلام است بیان کرد: ولایت به عنوان مرکز ثقل همه فعالیتها و انسجام‌بخش همه فعالیت‌های اجتماعی مطرح است.
حجتالاسلام والمسلمین امیدی، رئیس پژوهشکده انقلاب اسلامی جامعه‌المصطفی در گفت‌وگویی با اشاره به محورهای عدالت در تمدن اسلامی‌گفت: یکی از مولفه‌های جدی تمدن نوین اسلامی، بحث عدالت است که این نگاه نیز در تئوری تمدن نوین اسلامی‌که در سخنان رهبری نیز به آن اشاره شده است جایگاه ویژهای دارد؛ توزیع عادلانه حقوق، مناصب، امتیازات و… در بین مردم در ابعاد مختلف و تساوی همه در مقابل قانون و عدم وجود تمایز بین آنها، از دیگر محورهای عدالت در تمدن اسلامی است.
وی تصریح کرد: اگر تلاشهای افراد نسبت به مسایل اقتصادی با نتیجهای متفاوت از هم باشد نشانگر این است که این سیستم به شکاف طبقاتی دامن میزند؛ باید در نگاه تمدنی اسلامی این شکافها را از بین ببریم و از بروز شکافهای جدید جلوگیری کرده و همچنین اجازه ندهیم عدهای خاص سرنوشت اموال مردم را به دست بگیرند و با بیکفایتی و عدم پاکدستی خود زمینه حیف و میل بیتالمال را فراهم آورند.
تاکید اسلام بر شایسته‌سالاری
وی افزود: در این رابطه همه نگاهها به این سو است که هرم قدرت چگونه شکل میگیرد و بازسازی می‌شود؛ در این رابطه عقلانیت اقتضا میکند که بهترین افراد در مناصب قرار بگیرند و همه چیز حول محور حق قرار گیرد؛ به نحوی که اگر تمام دنیا را در اختیار آنها قرار دهند یک لحظه از حق جدا نشوند؛ نگاه عقلانیتی که نهفته در تمدن اسلامی است، اقتصا میکند که بهترینها در مسند امور قرار گیرند.
امیدی یادآور شد: عدالت یکی ازمهمترین مباحث در تمدن اسلامی است؛ توزیع عادلانه بین مردم در ابعاد حقوقی از دیگر وجوه عدالت است؛ اینکه همه در مقابل قانون مساوی باشند و تمایزی دراین بین نباشد و هیچ کسی احساس تبعیض نکند.
نتیجه تلاشها نسبت به مسایل اقتصادی در جامعه اسلامی نباید متفاوت باشد
وی گفت: نکته بعدی آنکه اگر نتیجه تلاشهای افراد نسبت به مسایل اقتصادی متفاوت باشد، شکاف طبقاتی به وجود میآید؛ باید تلاش کرد که این تفاوتها و اختلافات به صورت شکافها ظهور پیدا نکند؛ شرایط نباید به گونهای باشد که منابع اقتصادی صرفا در دست یک دسته و عده خاص قرار بگیرد.
ترویج معنویت توحیدمدار؛ از مولفه‌های جامعه تمدن‌ساز
این استاد حوزه تصریح کرد: در توزیع قدرت هم باید تلاش کنیم که این تبعیضها صورت نگیرد و باند بازی‌ها و رابطهبازیها از بین بروند و تمدنی بر اساس شایسته سالاری تحقق پیدا کند؛ در عین حال باید به ترویج معنویت توحیدمدار اقدام کنیم که در این راستا باید آهنگ همه فعالیت‌های مردم توحیدی باشد؛ یعنی همه هماهنگ به سوی یک تعالی توحیدی جهت داده شوند و مردم باید بدانند که از خدا هستیم و به سوی خدا برخواهیم گشت و در همه حال خدا ناظر و شاهد اعمال ماست که باید دست به خودسازی بزنیم و از تعلقات مادی گسسته و تعلقات الهی پیدا کنیم؛ چنین تمدنی تلاش میکند که مردم را در تعاون و همکاری برای ایجاد بهبود در روابط اجتماعی و کشور و جامعه و به عبارتی تعاون بر تقوا جهت دهد.
وی افزود: در چنین جامعهای که بر اساس معنویت توحید مدار شکل میگیرد افراد تلاش میکنند که در بین خود برادری را اصل قرار دهند و به نحوی زندگی کنند که در بین هم مساوات و مواسات برقرار باشد و خیانتی به هم نکنند و در کمال آرامش همزیستی مسالمتآمیزی را تجربه کنند.
ولایت مدار اصلی حرکت تمدنی اسلام است
رئیس پژوهشکده انقلاب اسلامی جامعه المصطفی، بیان کرد: نکته بعد در بحث تمدن اسلامی، بحث ولایت است که مدار اصلی حرکت تمدنی اسلام است؛ ولایت به عنوان مرکز ثقل همه فعالیتها مطرح است؛ ولایت در ساحت تمدنی اسلام بنیادیترین مسئله بعد از توحید است، ولایت انسجام‌بخش همه فعالیت‌های اجتماعی است؛ ولایت پیوند دهنده و رابط اجتماعی اجزاء با هم دیگر است؛ ولایت اقدام به ایجاد انسجام درونی در متن اجتماع میکند و قلبها را به هم پیوند میدهد.
وی گفت: هر تمدنی نیازمند قانون و شریعت محوری است که دو کار مهم را انجام میدهد که یک کار مهم آن تقنین است؛ قوانین اجتماعی بر محوریت شریعت نظام و انسجام خود را پیدا میکنند و از آنجا که حکم از آن خداست پس تمدنی که بر اساس قانون خدا شکل میگیرد میتواند این ادعا را مطرح کند که بر اساس و پایه ابعاد وجودی انسان شکل گرفته و از طرفی انسان ناسوتی را در عالم روحانی وارد میکند که فقه نقش واسط را بین عالم ناسوت و ملکوت بازی کرده و انسان را به تعالی میرساند.
لزوم توجه به ابعاد حکومتی فقه
امیدی عنوان کرد: این فقه فردی ما که با تلاش بزرگان ما تدوین شده است در این عصر توان پاسخگویی به سوالات بنیادین تمدنی را ندارد و همانگونه که رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند، فقه باید از دایره حکومتی انجام شود که همه ابعاد آن از نگاه حکومتی تحلیل شود؛ تا کنون چنین نگاهی نداشتیم و باید یک تامل جدی در این نگاه صورت گیرد تا همه مباحث فقهی و تمدنی پوشش داده شود.
وی گفت: مثلا برخی مسایل هست که شاید در قالب مباحث فردی شناسایی شود ولی وقتی آن را در قالب نگاه حکومتی تحلیل کنیم اقتضای بسیار بالایی دارد که می‌توانیم از آن استفادههای تمدنی کنیم؛ مثل مفهوم اسلام که از ماده سلم میتواند گرفته شود که سلم در واقع همان صلح است که وقتی بررسی میکنیم اصلا نگاه تمدنی اسلامی مبتنی بر صلح است؛ وقتی مسلمان را هم تعریف میکنیم یعنی کسی که مردم از دست و زبان او در امان هستند؛ در این بحث میتوان یک مبحث حکومتی از دل این بحث خارج کنیم که تمدن اسلامی تمدنی است که برای تفاوتها حرمت قایل است؛ تا حدی که موجب تعدی به حقوق دیگران نباشد.
ساختار ظالمانه منجر به تولید ظلم فراگیر در جامعه می‌شود
این کارشناس علوم حوزوی یادآور شد: مثلا در حیث اخلاقی عنوان میکنیم که فرد نباید به دیگری ظلم کند؛ در اینجا ظلم را در حیطه فردی عنوان میکنیم ولی آیا نمیشود آن را به ظلم ساختاری تسری داد؟ یعنی اگر ساختار ظالمانه باشد، ظلم فراگیر تولید خواهد شد؛ عدالت در برنامهریزی ساختار و اجرا و… همه این ساحتها را میتوان در بیان و قالب کلان اجتماعی و حکومتی تعریف کرد و از نگاه فردی به جمعی رسید.
جامعه‌المصطفی
