پروفسور بهیکشو ساتیاپالا، راهب بودایی در هند در خصوص منازعات بین بودائیان و مسلمانان روهینیگایی در میانمار ضمن محکوم کردن کشتار مسلمانان در این درگیری ها اظهار داشت : بودائیان کاملاً بر ضدّ سنّت بودایی و بر خلاف آموزه ی محبّت و صلح بودا رفتار کردهاند.
درگیری بین مسلمانان و بودائیان میانمار بیش از دو سال است که ادامه دارد. کشتار مسلمانان روهینگای استان راخین توسط بودائیان میانمار در طی این مدت آن طور که شایسته است مورد توجه رسانه های جهان و مراکز حمایت کننده ی حقوق بشر قرار نگرفته است هر چند تلاش هایی در این زمینه صورت گرفته است.
دولت میانمار اعلام داشته که این افراد مسلمانان بنگلادشی هستند که به صورت غیر قانونی به این کشور مهاجرت کردهاند. گروهاندیشه ایرنا گفت وگویی را با پروفسور بهیکشو ساتیاپالا (Prof. Bhikshu Satyapala) رئیس دپارتمان مطالعات بودایی دانشگاه دهلی ترتیب داده است.
وی یکی از سرشناس ترین راهبان بودائی هند و از پیروان طریقت تراواده ی بودایی – کهن ترین و سنّتی ترین طریقت بودایی – است،که به تازگی طی مراسم رسمی ای به خاطر خدمتاتش به زبان و ادبیات پالی مورد تقدیر رئیس جمهور هند، پراناب موخِرجی، قرار گرفت. اصل این گفتگو به زبان انگلیسی و در منزل ایشان در دهلی صورت گرفت که اینک ترجمه ی آن تقدیم مخاطبان محترم میگردد.
سؤال: استاد به عنوان اولین پرسش لطفاً بفرمایید سرآغاز درگیری ها بین بودائیان و مسلمانان میانمار چگونه بود و دقیقاً چه عاملی باعث بوجود آمدن این درگیری ها شد؟
پاسخ: پرسشی که شما مطرح کردید یک مسئله ی منحصراً سیاسی است و یک مسئله ی مذهبی نیست؛ چرا که در میانمار برخی تشکیلات مسلمان احساس کردند که نادیده گرفته میشوند و از حقوقشان در جایگاه های مختلف مثل مالکیت زمین و یا بسیاری موارد دیگر بهره مند نیستند و مورد غفلت واقع شدهاند. پس برای تضعیف قدرت سیاسی پادشاهِ (میانمار) دست به اقداماتی در شهرستان چیتاگونگ بنگلادش و برخی کشورهای دیگر زدند و به این ترتیب موضوع خواسته هایشان را برجسته کردند.
بنابراین برخی افراد کوته بین، چه از جانب بودائیان و چه از جانب مسلمانان، سعی کردند به شکل متعصّبانه ای به این مشکل دامن بزنند. من فکر میکنم نمایندگان مذهبی آنجا و به طور کلی نمایندگان مذهبی نمیبایست چنین مواردی را برجسته کنند. ما افراد مذهبی باید پیام محبّت را که برگرفته از تعالیم و آموزه های هر کدام از مرّبیان (یا پیامبران) است را اشاعه دهیم. تنها در این صورت است که چنین مشکلاتی حل خواهد شد. در غیر این صورت اگر ما آتش (خشم و کینه) را بسط دهیم، شراره های این آتش بیشتر و بیشتر یا بزرگ و بزرگ تر میشود و به یک مساله ی بین المللی تبدیل میگردد یک بوته ی کوچک آتش جهان را فرا خوهد گرفت و پیامدی همچون جنگ جهانی خواهد داشت. ما باید از چنین چیزی بپرهیزیم. باید از ارائه ی این گونه تفاسیر غلط بپرهیزیم.
می توان گفت که هر انسانی حق دارد حقیقت را بر زبان آورد ولی باید در نظر داشت که مسائل را خلط نکنیم و آن موردی را که مدّ نظرمان است را مستقلاً بیان نماییم.
سؤال: جناب استاد، شما در میان صحبت هایتان اشاره فرمودید در ابتدای این کشمکش برخی مسلمانان به ویژه مسلمانان بنگلادشی به اقداماتی علیه بودائیان پرداختند. سؤال من این است که با توجه به این که پیام اصلی سنّت بودایی شفقت و صلحی است که در آموزه های بودا بر آن تأکید شده، راهبان بودایی که سالها تحت تعلیم این مبانی قرار گرفتهاند چگونه توانستند به این شکل خشونت بار به اقدامات مسلمانان پاسخ دهند و به کشتار فجیع آنان که حتی مثله کردن جنازه های مسلمانان را مجاز میشمارند، بپردازند؟
پاسخ : من فکر میکنم این یک تبلیغات اشتباه است. راهبان بودائی هرگز مسلمانی را نکشتهاند.
سؤال: اما گزارش های رسانه ها نشان می دهد که چنین اقداماتی صورت گرفته است. حتی عکس های زیادی از میانمار در این رابطه در اینترنت منتشر شدهاند.
پاسخ : نه در میانمار دولت مسبب این کار است و آن ها مذهبی نیستند در میانمار که مشکلی سیاسی است این کارها توسط پلیس صورت گرفته و نه افراد مذهبی.
اما در هر حال اگر هم راهبان بودایی چنین اعمالی را مرتکب شدهاند کاملاً بر ضدّ سنّت بودایی و بر خلاف آموزه ی محبّت و صلح بودا رفتار کردهاند. من آنها را محکوم میکنم .اگر آنها اینچنین رفتار کردهاند من آنها را محکوم میکنم و میگویم که نمیبایست چنین اعمالی از ایشان سر می زد، کلّاً با این فلسفه ی کشتن مخالف هستم . آنها در مسیر اشتباهی رفتهاند و این راه مناسبی برای حل این ماجرا نیست.
سؤال: جناب بهنته، آیا شما پیشنهاد خاصی برای هر دوطرف بودایی و مسلمان در میانمار در رابطه با پایان دادن به این درگیری خونین دارید؟
پاسخ: به عنوان یک انسان ما بایستی در کنار هم زندگی کنیم و بایستی همدیگر را دوست داشته باشیم و اگر به همدیگر احترام نگذاریم نمی توانیم این محبّت را پرورش دهیم و اگر نتوانیم محبّت را بین خودمان پرورش دهیم نمی توانیم در کنار هم زنده بمانیم.
بنابراین من اعتقاد ندارم که تنها دین بودایی در یک کشور یا در جهان گسترش یابد و بقیه حقّی برای اشاعه ندارند. حتی مسلمانان و مسیحیان نیز نبایستی این گونه بیاندیشند. همه ی ما باید فضایی را برای دیگری باز کنیم. همه ی انسانها به طور جداگانه حقّ زیستن دارند. انسانها حق دارند آیین خودشان را اشاعه دهند اما نباید به فکر تسلّط بر دیگران باشند. ما نباید با قدرت هایی از قبیل سلاح یا پول دیگران را تحت فشار قرار دهیم. باید دیدگاه هایمان را توضیح دهیم مثلاً بگوییم این مسیحیت است یا این هندوئیزم یا هر آئین دیگری است و آزادانه حرف بزنیم ولی نباید به دیگران (برای قبول آنچه میگوییم) فشار بیاوریم. همه ی انسانها از آزادی برخوردارند بگذاریم که خودشان بیاندیشند. خودشان تأمل نمایند.
سوال: سؤال آخر من در رابطه با بازتاب رسانه ای این درگیری است که بیش از دو سال است به طول انجامیده و به نظر می آید آن طور که شایسته است تلاشی برای خاتمه دادن به این درگیری از سوی جهانیان صورت نمیگیرد و گویی جهان در قبال این درگیری خونین سکوت کرده است . به نظر شما علت این سکوت چیست؟
پاسخ: من باید بگویم که بالاخص در میانمار، این مساله ایست که افراد عادی و غیر دولتی حق ندارند چیزی بر خلاف سیاست های دولتشان بر زبان آورند. اما در مورد سایر کشورهای جهان، یک مسأله ای که باید بگویم این است که برخی با علایق خودخواهانه ی خود محصور شدهاند و اصول مهرورزی و محبّت به دیگران را فراموش کردهاند و به دلیل خشم و عصبانیت هر کاری را انجام می دهند چون دین را فراموش کردهاند. بدون در نظر گرفتن نژاد، هر کس ممکن است از هر گروهی که باشد، خطایی را مرتکب شود اما این توجیه و تفسیر و نیز پاسخ غلط است که فضا را آلوده میکند.
بنابراین ما نباید سکوت کنیم. باید چیزی بگوییم. ما باید بگوییم این کار اشتباه است، ما باید این را بگوییم.
بهنته جی* از اینکه وقتی را برای این مصاحبه اختصاص دادید بسیار ممنونم.
من هم از اینکه شما را بعداز سال ها دیدم بسیار خوشحال هستم و اینکه مرا بیاد دارید .متشکرم
* بهنته لقبی محترمانه برای راهبان بودایی تراوادایی است که سالیان دراز زندگی رهبانی را پشت سر گذاشتهاند. واژه ی بهنته در سنسکریت به صورت ونده یا بنده است و به معنای کسی است که در برابر چیزی یا کسی ادای احترام میکند؛ واژه ی فارسی بنده نیز از همین جا گرفته شده است) .