موعود پایگاه اینترنتی موعود
آیت‌الله مشکینی، یکی از مؤثرترین افراد در عرصه‌های مختلف بود و رمز موفقیتش نیز تنها در این بود که او پیش از اصلاح دیگران، به اصلاح خویش و تزکیه نفس خود پرداخت. از ویژگی‌های برجسته و ممتازش می‌توان به توجه جدّی به حدیث، و تعبّد و تعلق به اهل بیت(ع) اشاره کرد.
اشاره:
۲۸ مهر، هم‌زمان است با گشایش اوّلین دوره مجلس خبرگان، امّا، ۲۸ مهر امسال، با سال‌های پیش تفاوت دارد. مردی که ۲۵ سال از عمرش را به عنوان رئیس این مجلس، گذرانده بود، دیگر امسال نه مسئولیتی دارد، نه حضوری. او رفت، امّا یادش هماره، زنده می‌ماند.
زندگی‌نامه
در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در یکی از روستاهای توابع بلوک مشکین در میان خانواده متدیّن و اهل علم «فیض» فرزندی پا به عرصه حیات نهاد که او را به نام نامی فرزند سالار شهیدان «علی‌اکبر» نامیدند.
پدر بزرگوارش اهل علم بود و در کسوت روحانیت به تحصیل علم، و رتق و فتق امور مردم می‌پرداخت. علی‌اکبر چهار سال از دوران کودکی‌اش را به همراه پدر، که در نجف اشرف مشغول تحصیل علوم دینی بود، در این شهر گذراند و در همان‌جا نیز به مکتب رفت. پس از بازگشت به وطن، برخی از علوم دینی را نزد پدر فرا گرفت، امّا خیلی زود از نعمت پدر محروم شد، لذا برای ادامه تحصیل به اردبیل و پس از آن به قم رفت.
در قم، در مجلس درس و بحث آیت‌الله حجت کوه‌کمره‌ای، درس خارج آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله محقق داماد حاضر شد و در نجف نیز از محضر عالمان و اساتید آن دیار بهره‌ها بُرد و در درس خارج امام خمینی(ره) شرکت جدّی داشت. در میان سال‌های تحصیلش با فضلا و اساتید بسیاری، رابطه دوستی داشت که برای نمونه می‌توان به آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله امینی اشاره کرد.
تمام سال‌های حیاتش در حکومت ستم‌شاهی پهلوی، صرف مبارزات جدّی شد که حاصل این مبارزات، تبعیدهای مداوم به شهرهایی چون: قم، نجف، مشهد، کرمان، ماهان، گلپایگان، اصفهان و کاشمر بود. امّا کسی که جهاد با ظلم پیشه اوست در تبعید هم، دست از مبارزه نمی‌کشد. او در همه شهرستان‌ها با سایر مبارزان در حدّ قدرتش همکاری داشت و پس از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی هم، دوشادوش سایر رزمندگان در جبهه‌ها حضور یافت.
او در سال‌های عمر شریفش، فعالیت‌های بسیاری را به انجام رسانده، چنانکه بسیاری از علما و اساتید امروز، از شاگردانش هستند و در درس‌های وی حضور جدّی داشتند.
علی‌اکبر فیض که بعدها به آیت‌الله علی مشکینی معروف شد، دوره مقدمات و سطح را بارها تدریس کرده، سال‌ها به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت. همچنین درس تفسیرش از دروس مشهور حوزه علمیه قم بوده است.
او در زمانی که برخی این تصویر غلط را در میان مسلمانان شایع می‌کردند که قرآن شیعیان متفاوت از قرآن اهل سنت است، در زمانی که قیمت خرید قرآن در خارج از کشور برای مسلمانان و علاقمندان به اسلام بسیار بالا بود، به چاپ قرآن در تیراژ بالا، کیفیت مطلوب و قیمت بسیار پایین همّت گمارد، و چاپخانه و مؤسسه الهادی را بدین منظور تأسیس کرد، که قرآن‌های گسترده‌یی از این رهگذر در خارج از کشور در اختیار تشنگان کلام وحی قرار گرفت.
آیت‌الله مشکینی، یکی از مؤثرترین افراد در عرصه‌های مختلف بود و رمز موفقیتش نیز تنها در این بود که او پیش از اصلاح دیگران، به اصلاح خویش و تزکیه نفس خود پرداخت. از ویژگی‌های برجسته و ممتازش می‌توان به توجه جدّی به حدیث، و تعبّد و تعلق به اهل بیت(ع) اشاره کرد.
۲۵ سال ریاست مجلس خبرگان رهبری و ریاست «شورای بازنگری قانون اساسی» تنها در خور کسی است که همیشه می‌گفت: «روایتی را برای شما نمی‌خوانم، مگر آنکه ابتدا خود به آن عمل کنم».
این عالم فرزانه و مجاهد نستوه، پس از طیّ دوران نسبتاً طولانی بیماری در سنّ ۸۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. روحش شاد
آثار
آیت‌الله مشکینی، هم‌زمان با تحصیل، تدریس و نیز فعالیت‌های سیاسی و مسئولیت‌های مهم، هیچ‌گاه قلم را بر زمین نگذاشت و آثار بسیاری تألیف کرد که عمده آنها در چهار بخش عمده: فقه و اصول، اخلاق و علوم قرآنی، قابل دسته‌بندی است. از میان آثار وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تفسیر سوره صاد،
۲. تفسیر سوره آل عمران،
۳. ترجمه فارسی کلّ قرآن،
۴. اصطلاح الاصول،
۵. مصطلحات الفقه،
۶. الرسائل الجدید،
۷. حاشیه توضیحی بر کتاب مضاربه عروه‌الوثقی،
۸. الفقه المأثور،
۹. المنافع العامه،
۱۰. واجب و حرام احکام الزامی،
۱۱. رسائل خمس،
۱۲. ازدواج در اسلام،
۱۳. بحث تکامل از نظر قرآن،
۱۴. زمین و آنچه در آن است،
۱۵. تقلید چیست؟،
و …
از نگاه دیگران
مقام معظم رهبری درباره ایشان فرمودند: «… رفتار و عمل او بیش از بیان شیرین و رسایش، دعوت کننده به ایمان و پارسایی، و حق‌طلبی و حق‌گویی بود. جایگاه رفیع او در نظام جمهوری اسلامی و ریاست مجلس خبرگان رهبری از آغاز تشکیل این مجلس ـ
که نشانه حرمت و مکانت او در چشم نخبگان و علمای بزرگ و اساتید مبرّز روحانی کشور است ـ هرگز نتوانست در تواضع و فروتنی او، یا در زندگی زاهدانه و دامن پاک او کمترین خدشه‌ای وارد آورد.
او جامع علم و عمل و جهاد و زهد و تشخیص و سلوک صائب و مستقیم و بدون انحراف بود. فقدان این عالم ربّانی و این روحانی جلیل القدر، ضایعه‌ای بزرگ است…
ـ آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی: «آیت‌الله مشکینی بدون برخی مصلحت ورزی‌ها بر حاکمیت احکام نورانی اسلام تأکید داشتند».
ـ آیت‌الله العظمی نوری همدانی: «آیت‌الله مشکینی در زهد و صفا و اخلاص ممتاز بود. او از نخستین پیشتازان انقلاب بود».
ـ آیت‌الله العظمی مظاهری: «آیت‌الله مشکینی فقیه و مجاهد و شخصیتی بی بدیل بود».
مرضیه بیات
پی‌نوشت:
٭ با استفاده از: روزنامه جام‌جم، شماره ۲۰۶۱، (۹/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه همشهری، شماره ۴۳۳۱ (۱۰/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه خراسان، شماره ۱۶۷۶۱ (۱۱/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه رسالت، شماره ۶۲۰۹ (۱۰/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه، رسالت، شماره ۶۲۰۸ (۹/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه جام‌جم، شماره ۲۰۶۳ (۱۱/۵/۱۳۸۶)؛ روزنامه خراسان، شماره ۱۶۷۶۰ (۱۰/۵/۱۳۸۶)؛ کتاب هفته، شماره ۷۳۴ (۱۳/۵/۱۳۸۶)
ماهنامه موعود شماره ۸۰
