موعود پایگاه اینترنتی موعود
عالم آخرت، باطن دنیاست، اعمال ما، در آن دنیا به تناسب کارهای ما در این دنیا، مجسم می شود. گاهی مار و گرز آتشین می شود و گاهی درخت و سبزه و گل و نهرهای آب و قصرهای با شکوه می گردد.
به گزارش موعود، آیت الله مظاهری در تفسیر آیۀ ۱۲ سورۀ یس در خصوص تجسم اعمال و آثار آن بیان داشتند: اگر کسی مرکز فحشایی ساخت و مردم در آنجا رفتند و مرتکب گناه شدند. علاوه بر اینکه برای صاحبش یک طبقه ای جهنم درست می شود، تابوتی، سلولی و خانه ای از جهنم ساخته می شود. به همان اندازه گناهی که در نامه عمل شرکت کنندگان در این مرکز فحشاء می نویسند، در نامه عمل سازنده این مرکز فحشاء نیز نوشته می شود.
* تجسّم اعمال
خداوند متعال در آیه ۱۲ سوره یس می فرماید: «إِنَّا نَحْنُ نُحْیِ الْمَوْتى وَ نَکْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فی إِمامٍ مُبینٍ» به یقین ما مردگان را زنده مى کنیم وآنچه را از پیش فرستاده اند و آنچه را از خود باقى گذاشته اند؛ و همه چیز را در کتاب روشنگرى احصا کرده ایم.
عالم آخرت، باطن دنیاست. این دنیا ظاهر و آن دنیا باطن، این دنیا عرض و آن دنیا حقیقت است. اعمال ما، در آن دنیا به تناسب کارهای ما در این دنیا، مجسم می شود. گاهی مار و گرز آتشین می شود و گاهی درخت و سبزه و گل و نهرهای آب و قصرهای با شکوه می گردد. این آیه به همین موضوع اشاره می‌کند که «نَکْتُبُ ما قَدَّموا» آنچه از پیش فرستاده اند ضبط می کنیم. معمولاً اگر برای کسی پرونده ای تشکیل دهند، آنچه در پرونده می آید کیفر است، خود عمل در پرونده نمی آید، اما در آخرت پرونده این طور نیست. در آنجا پرونده، خود عمل است. یک معنای نامه عمل «میزان» «صراط مستقیم» و «پل صراط» است. اینها همان اعمال ما و این اعمال در آنجا کتاب ماست.
«هُنالِکَ تَبْلُوا کُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما کانُوا یَفْتَرُون»[۱]
در آن جا، هر کس عملى را که قبلاً انجام داده است، مى آزماید. و همگى به سوى خداوند یگانه که مولا و سرپرست حقیقى آنهاست بازگردانده مى شوند؛ و چیزهایى را که به دروغ همتاى خدا قرار داده بودند، از نظرشان گم و نابود مى شوند.
انسان ممکن است اینجا آنچه در دل دارد مخفی کند اما در آنجا چشم ها حقیقت بین است:
«لَقَدْ کُنْتَ فی غَفْلَهٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ»[۲]
به او خطاب مى شود تو از این صحنه غافل بودى و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم، و امروز چشمت تیزبین است.
چشم ها حقیقت بین و درون نگر است. اعمال و کرداری که روی نفس ما اثر گذاشته، ظاهر می شود «تَبْلُوا کُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ» این معنی فشرده «ما قَدَّمُوا» است.
*معنای آثار هم
اما معنی «وَ آثارَهُمْ» این است که آثار اعمال هم ضبط می شود. مثل کار خیری که انجام گرفته و تصویر آن باقی مانده است. مثلاً حسینیه ای ساخته که به آن باقیات الصالحات می گویند. حسینیه، خودش یک پاداش دارد، به تناسب در بهشت قصری می شود و به همان تناسب در روز قیامت ظاهر می‌گردد. خود حسینیه هم یک آثاری دارد: مثلاً جلسه ای در حسینیه است. اگر این جلسه مورد رضایت و لطف خداوند و حضرت بقیه الله «عج» قرار بگیرد، یعنی یک نفر در آنجا برای شما حدیث و روایت بگوید و شما هم برای خدا و قرآن آنجا بروید تا چیزی از اسلام بفهمید خیلی ثواب دارد. ثواب را به شما می دهند، اما به‌اندازه ای که به شما ثواب می دهند به آن کسی هم که حسینیه را ساخته است، ثواب می دهند «فَلَهُ اَجْرُها وَ اَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِها» اجر حسینیه را دارد، اجر آثار حسینیه را هم دارد یعنی همان. «نَکْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ».
قَوْلِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه وآله) «مَنْ سَنَّ سُنَّهً حَسَنَهً کَانَ لَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ»
و در ادامه حضرت می فرمایند: «وَ مَنْ سَنَّ سُنَّهً سَیِّئَهً کَانَ عَلَیْهِ وِزْرُهَا وَ وِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَه» [۳]
اگر کسی به جای حسینیه، مرکز فحشایی ساخت و مردم در آنجا رفتند و مرتکب گناه شدند. علاوه بر این که برای صاحبش یک طبقه ای جهنم درست می شود، تابوتی، سلولی و خانه ای از جهنم ساخته می شود. به همان اندازه گناهی که در نامه عمل شرکت کنندگان در این مرکز فحشاء می نویسند، در نامه عمل سازنده این مرکز فحشاء نیز نوشته می شود. این را «وَ آثارَهُمْ» می گویند. یعنی علاوه بر اینکه اعمال را ضبط می کنیم، آثارش را هم ضبط می کنیم و این تنها مربوط به مثل حسینیه و مسجد نیست. مثلاً اگر پدر و مادری زحمت کشیده، خون جگر خورده و بچه ای را تربیت اسلامی‌کرده اند. مادر زحمت کشیده، ۹ ماه بچه را در شکمش پرورانده و وقتی که بچه به دنیا آمده او را شیر داده، او را تربیت اسلامی‌کرده، یک دختر شوهرداری تحویل جامعه داده، این دختر وقتی که در خانه خویش شوهرداری می کند ثواب ها دارد، مثل این است که در خط مقدم جبهه بجنگد.
*اجر و پاداش والدینی که فرزند صالح تربیت کنند
در روایت داریم که اگر این دختر سفره را پهن کرد یا ظرفی برای رضایت خدا شست تا این که شوهرش در رفاه باشد و امور زندگی را اداره کند، ثوابش این است که در خط مقدم جبهه جهاد کند[۴]. خوب به‌اندازه ثواب این دختر، مادر او را هم ثواب می دهند. چون مادرش او را چنین تربیت کرده است.
پدر زحمت کشیده و فرزندش را تربیت اسلامی‌کرده و یک جوان مسلمان تحویل اجتماع داده، نمازخوان، خدمتگزار، جبهه‌رو و … این جوان وقتی که در خط مقدم جبهه می جنگد خیلی ثواب دارد، به همین اندازه ثواب هم به پدر می دهند، به مادر هم می دهند. وقتی فرزند نماز می خواند به او ثواب می دهند و به همین اندازه ثواب به پدر و مادرش هم می دهند.
به عکس اگر مادری در مقابل شوهر، زبان دراز، بی حیا و تنبل بود، خوب خانه داری نکرد، آن طور که می بایست شوهرداری نکرد، بچه داری نکرد و یک دختر زبان دراز تحویل جامعه داد، وقتی که دختر به خانه شوهر رفت و در مقابل شوهر زبان درازی کرد. گناه بسیار بزرگی به حسابش می نویسند و به همان اندازه هم به حساب آن مادر می نویسند که او را بد تربیت کرده است.
حرفی که اینجا هست این است که اگر مادر در تربیت این دختر کوتاهی کرده و شوهرداری را یادش نداده باشد، یا عمل خودش در مقابل شوهر، زبان درازی بوده و این دختر از مادر یاد گرفته، خودش خانه دار نبوده، این دختر هم حالا خانه دار نیست، این دختر گناه می کند و به جهنم می رود و به همان اندازه گناه هم به مادرش می دهند، و لو اینکه مادرش حالا زن خوبی باشد.
قرآن می فرماید: «فَاعْبُدُوا ما شِئْتُمْ مِنْ دُونِهِ قُلْ اِنَّ الخاسِرینَ الّذینَ خَسِروا اَنْفُسَهُمْ و اَهْلیهِمْ یَوْمَ القِیامَهَ اَلا ذلِکَ هُوَ الخُسْرانُ المُبینُ»[۵]
پس شما هر چه را جز او مى خواهید بپرستید که زیانکارید. بگو: «زیانکاران واقعى کسانى هستند که سرمایه وجود خویش و بستگانشان را در روز قیامت از دست داده اند. آگاه باشید زیان آشکار همین است.»
*ورشکسته خیلی آشکار در آخرت
ورشکسته خیلی آشکار کسی است که به خاطر اولاد باید به جهنم برود و آن کسی است که در تربیت اولاد کوتاهی کرده و وضعش طوری بوده که فرزند، لاابالی شده است. یک پدر روزه خوار که با بی حیائی در منزل و در مقابل بچه هایش روزه می خورد و نماز نمی خواند، بچه اش روزه گیر و نمازخوان نمی شود. بسیار خوب کسی که نماز نمی خواند و روزه نمی گیرد و گناهش خیلی بزرگ است، در سر حد کفر است و گناه آن در نامه اعمالش نوشته می شود، علاوه بر آن اگر پسر هم به تقلید از پدر یا به خاطر تربیت ناصحیح او، نماز نخواند، هم به حساب او گناه می نویسند و هم به حساب پدر؛ و آن وقت گناه روی گناه قرار می‌گیرد.
«وَ کُلَّ شَیْیٍ اَحْصَیْناهُ فی اِمامٍ مُبینِ» ما در لوح محفوظ خدا (یا قلب امام خلیفه الله) آشکارا همه را به شماره آورده ایم در اینجا می خواهد بگوید علاوه بر این که انسان یک نامه عمل دارد و همه اعمال او در آن ضبط می شود، یک لوح محفوظی هم هست که همه چیز در آن ثبت شده است.
پاورقی:
[۱]ـ سوره یونس، آیه ۳۰. [۲]ـ سوره ق، آیه ۲۲. [۳]ـ الفصول المختاره، (شیخ مفید) ص: ۱۳۶ [۴]ـ عَنِ النَبی جِهادُ الْمَرْأهِ حُسْنُ التَّبَعُلِ بحارالانوار علامه مجلسی ج۱۸، ص۱۰۷، نقل از قصص الانبیاء. و این روایت از حضرت امیرالمؤمنین(ع) هم رسیده است. در بحارالانوار ج۱۰، ص۹۹، نقل از خصال صدوق (ره). [۵]ـ سوره زمر، آیه ۱۵.منبع: کتاب «معارف اسلام در سوره یس» آیت الله مظاهری
