مرضیه بیات
اشاره:
تمامی انبیای پس از حضرت نوح(ع) قوم خود را از فتنه دجّال ترساندهاند و پیامبر اکرم(ص) نیز فتنه او را بزرگترین فتنه معرفی کردهاند و برای محفوظ ماندن از شرّ او، ما را به خواندن آیات اولیه سوره حشر توصیه کردهاند.
الف ـ کتب مستقل درباره دجّال:
۱. دجّال [افسانه یا واقعیّت]، مهناز شفائی، تهران: الف، ۱۳۷۴، چ اوّل.
۲. عصر المسیح الدجّال؛ الحقائق و الوثائق: تفاصیل الخطـ[ الماسونیه الهدم الذهبی و الالفیه حورس۶۶۶، هشام کمال عبد الحمید، قاهره: مرکز العربیه، ۱۹۹۹م، چ اوّل.
۴. مأه (۱۰۰) سؤال حول الدجّال، حیدر کامل، بیروت: دارالمحجّـه البیضاء، چ اوّل.
۵. مسیح الدجّال حقیقـهٌ لا خیال، عبداللطیف عاشور، قاهره: مکتبـه القرآن، [بیتا]، چ اوّل.
۶. مسیح الدجّال قراءه سیاسیـه فی الاصول الدیانات الکبری، سعید ایوب، قاهره: دارالفتح للأعلام العربی، ۱۴۲۰، چ اوّل.
۷. مسیح الدجّال، منبع الکفر و الضّلال… و ینبوع الفتن و الأوجال، عمادالدّین بن اسماعیل ابن کثیر دمشقی، بیروت: مؤسّسه الکتب الثقافیـه، ۱۴۱۹ق، چ اوّل.
۸. المسیح الدجّال و معرکـه هرمجدون، هشام محمّد ابوحاکمه، عمان: دارالاسراء، ۲۰۰۱ م، چ اوّل.
ب ـ کتبی که فصل یا صفحاتی از آنان به موضوع دجّال اختصاص یافته است:
۱. آخرین امام(ع): ولادت، زندگی و ظهور قائم آل محمّد(ص)، حمید قلندری بردسیری، تهران: آفرینه، ۱۳۷۹، چ اوّل، صص۱۲۹ـ ۱۳۴.
۲. ادیان و مهدویّت یا آراء و عقاید درباره مهدی(ع)، محمّد بهشتی، تهران: مرآتی، ۱۳۶۱، چ اوّل، صص۱۷۶-۱۸۳.
۳. الإذاعـ[ لما کان و ما یکون بین یدی السّاعـه، ابی الطیب محمّد صدیق خان بن حسن بن علی بن لطف الله حسینی بخاری قنوجی، بیروت: دار ابن حزم، ۱۴۲۱ق، چ اوّل، صص۱۸۸-۱۹۷.
۴. اشراط السّاعـ[ الصغری و الکبری، صلاحالدّین محمود، بیروت: دار الغدّ الجدید، ۲۰۰۴ م، صص۱۲۰-۱۴۹.
۵. الجفر و الفتن و أشراط الساعـه (الصغری و الوسطی و الکبری) (المنسوب سیّدنا علی(ع))، عکاشـه عبدالمنان الطیّبی، بیروت: دارالیوسف، [بیتا]، چ اوّل، صص۸۰-۸۳.
۶. جهان در سیطره صاحبالزّمان، محمّد رضا قاسمی، مشهد: الف، [بیتا]، چ اوّل، صص۱۴۱-۱۶۶.
۷. چشم به راه مهدی(ع)، جمعی از نویسندگان مجلّه حوزه، قم: حوزه علمیّه قم، ۱۳۷۸، چ دوم، صص۲۸۹-۲۹۶.
۸. چهره درخشان امام زمان(ع)، جلد دوم، علی حائری یزدی، مترجم: محمّد جواد مرعشی نجفی، قم: فراهانی، ۱۴۰۱ق، چ اوّل، صص۱۸۴ ـ ۲۰۰.
۹. چهره درخشان امام زمان(ع) ـ جلد سوم، علی حائری یزدی. مترجم: محمّد جواد مرعشی نجفی، قم: فراهانی، ۱۴۰۱ق، چ اوّل، صص۹۳-۹۸ و ۱۱۷.
۱۰. الحتمیّات من علائم الظهور، فاروق الموسوی، قم: مؤسّسـه السبطین العالمیـه، ۱۴۲۷ ق، چ اوّل، صص۲۹۴-۳۱۴.
۱۱. حضرت مهدی(ع) از ظهور تا پیروزی، حسین تقوی، قم: نورالاصفیاء، ۱۳۸۱، اوّل، صص۳۱۶-۳۲۷.
۱۲. حضرت مهدی(ع) فروغ تابان ولایت، محمّد محمّدی اشتهاردی، قم: جمکران، ۱۳۸۰، چ ششم، صص۱۰۲-۱۰۶.
۱۳. حکومت جهانی مهدی(ع)، ناصر مکارم شیرازی، قم: نسل جوان، ۱۳۸۰، چ۱۱، صص۱۷۱-۱۸۰.
۱۴. حکومت عدلگستر در دست مهدی منتظر، حسین حیدری کاشانی، تهران: اندیشه، ۱۳۶۲،
چ اوّل، صص۱۷۲-۱۷۵.
۱۵. حیاه الامام المحمّد المهدی(ع)، باقر شریف القرشی، نجف: فرزند مؤلّف، ۱۴۷۱ ق، چ اوّل، صص۲۶۳-۲۷۱.
۱۶. خصایص المهدی(ع) یا ویژگیهای حضرت مهدی(ع)، محمّد راجی قمی، تهران: مؤلّف، ۱۳۸۱، اوّل، ۲۹۰-۲۹۲.
۱۷. ۵۰۰ سؤال حول الإمام المهدی(ع)، ماجد ناصر الزبیدی، بیروت: دارالمحجـه البیضاء، ۱۴۲۵ق، چ اوّل، صص۱۲۳-۱۲۹.
۱۸. دادگستر جهان، ابراهیم امینی، تهران: دارالفکر ۱۳۵۲، چ چهارم، صص۳۴۳-۳۵۰.
۱۹. دارالسلام: در احوالات حضرت مهدی(ع) و علایم ظهور و کسانی که در خواب یا بیداری به محضر مبارک آن حضرت شرفیاب شدهاند، محمود عراقی میثمی، قم: ایران رنگین، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص۶۳۳-۶۴۲.
۲۰. الدرّ المنتظم فی السرّ الاعظم، شیخ کمالالدّین محمّدبن طلعه شافعی، بیروت: دارالهدی، ۱۴۲۵ق، اوّل صص ۶۷-۷۹.
۲۱. در انتظار خورشید ولایت، عبدالرّحمن انصاری، قم: انصار المهدی(ع)، ۱۳۷۳، دوم، صص۱۱۲-۱۱۷.
۲۲. در مسیر نور تا خورشید، رجبعلی مظلومی، [بیجا]: مکتب امام(ع) ۱۳۶۶، چ اوّل، صص۵۱۳-۵۲۱.
۲۳. دوله المهدی(ع) یا حکومت امام زمان(ع)، محمّد حسینی بهارانچی، اصفهان: مؤلّف، ۱۳۸۱،
چ اوّل، صص ۴۰۳-۴۱۲.
۲۴. دولـه الامام المهدی و عصر الظهور، شیخ کاظم المصباح، بیروت: دارالکاتب العربی، ۲۰۰۸ م، صص۱۴۲-۱۵۱.
۲۵. الرجعـه، محمّد مؤمن بن دوست محمّد حسینی استرآبادی، قم: دارالاعتصام، ۱۴۱۷ق، چ اوّل، صص۱۷۵-۱۸۱.
۲۶. رخسار آفتاب، مجتبی غیوری، قم: مهدیه، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص۷۹-۸۲.
۲۷. روزگار رهایی، ج۲، کامل سلیمان، مترجم: علی اکبر مهدی پور، تهران: آفاق، ۱۳۷۱، چ دوم، صص۱۱۴۲-۱۱۵۹.
۲۸. زندگانی خاتم اوصیاء امام مهدی(ع)، باقر شریف القرشی، مترجم: ابوالفضل اسلامی، قم: مؤسّسه نشر فقاهت، ۱۳۷۷، چ دوم، صص ۲۹۸-۳۰۶.
۲۹. صحیح اشراط الساعـه و وصف لیوم البعث و أهوال یوم القیامـه، مصطفی ابونصر شبلی، بیروت: مکتبـه السوادی للتوزیع، ۱۴۲۳ق، چ دوم، صص۲۰۱-۲۴۲.
۳۰. طلوع آفتاب مهدی(ع)، جمعی از نویسندگان، تهران: الغدیر، ۱۴۰۱ق، چ اوّل، صص۲۰۶-۲۱۲، ۲۲۰-۲۲۳، ۷۶۰-۷۶۴
۳۱. عبر امـه الاسلام و تنبّؤات نهایـه العالم، بیروت، دارالیوسف، ۲۰۰۲ م، چ اوّل، صص۶۵-۷۴.
۳۲. العبقری الحسان فی أحوال مولانا صاحب الزّمان(ع)، ج۲، علی اکبر نهاوندی، تهران: دبستانی، [بیتا]، چ اوّل، صص۴۳-۵۰.
۳۳. العدّ التنازلی فی علائم ظهور المهدی(ع) آخر اوصیاء الرّسول المصطفی(ع)، عبّاس تبریزیان، تهران: سیّدالشهداء، ۱۳۸۳، چ اوّل، صص۵۴۹-۵۵۷.
۳۴. عدل منتظر، تهران: ستاد برگزاری جشنهای میلاد حضرت مهدی(ع)، ۱۳۰۴، چ اوّل، صص۱۸۳-۱۹۰.
۳۵. عقد الدّرر فی اخبار المنتظر، یوسف بن علی بن عبدالعزیز مقدّسی شافعی، بیروت: دارالکتب عربی، ۱۴۱۸ق، چ اوّل، صص ۱۷۹-۲۰۸.
۳۶. علائم آخرالزّمان در ادیان و ملل مختلف، مریم امجدی، تهران: امیر، ۱۳۸۲، چ اوّل، صص۶۶-۷۰.
۳۷. علامات القیامـه الکبری من بعثه النبی(ص) حتّی نزول عیسی(ع)، عبدالله حجاج، قاهره: مکتبـه التراث الاسلامی، ۱۴۰۷ق، چ اوّل، صص۹۳-۱۳۰.
۳۸. علامات قیامت به روایت اهل سنّت، عاشق الهی بلند شهری؛ غلام محمّد سربازی، زاهدان: صدیقی، ۱۳۸۱، چ اوّل، صص۷۹-۹۴.
۳۹. علامات یوم القیامه، الحافظ القرطبی، [بیجا]: المکتبـه التوفیقیـه، [بیتا]، چ اوّل، صص۵۴-۸۴.
۴۰. الفتن، ابی عبدالله نعیم بن حماد المروزی، بیروت: دارالفکر للطباعـه و النشر و التوزیع، ۱۴۲۴ق، چ اوّل، صص ۳۱۵-۳۴۵.
۴۱. فتن فی عصر الظهور الشریف، عبدالحلیم الغزی، بیروت: مکتبـه الفردوس، ۱۴۲۴ ق، چ اوّل، صص۳۵۲-۳۵۹، ۴۶۳-۴۷۶.
۴۲. الفتن و الملاحم الواقعه فی آخرالزّمان ابی الفداء اسماعیل بن کثیر الشافعی الدمشقی، دمشق: دار ابن کثیر، ۱۴۱۴ق، چ اوّل، ص۸۷-۱۷۱.
۴۳. فرهنگ موعود(عج): مطالبی کوتاه و آموزنده راجع به زندگانی و القاب امام عصر(ع) قبل و بعد از قیام آن حضرت به صورت منظّم طبق حروف فارسی، حسین کریمشاهی بیدگلی، قم: ناصر، ۱۳۶۷، چ اوّل، ذیل موضوعات، دجّال، صائدبن صید، کناسه و یهودیه.
۴۴. فرهنگ نامه مهدویّت، خدامراد سیلیمان، تهران: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۳، چ اوّل، ذیل موضوعات: خروج دجّال، دجّال و صائدبن صید.
۴۵. قصـه النهایـه و علامات الساعـه الصغری و الکبری، محمّد عمار، کویت: مکتبـه ابن کثیر، ۱۴۲۳ق، چ اوّل، صص۱۵۸-۱۷۵.
۴۶. کتاب الرّجعه، احمدبن زین الدّین الاحسایی، بیروت: الدار العالمیـ[، ۱۴۱۴ ق، چ اوّل، صص۶۲-۷۲.
۴۷. کشف الحق (اربعین خاتون آبادی)، محمّد صادق خاتون آبادی، تهران: مؤسّسـه الامام المهدی (بنیاد بعثت)، ۱۳۶۱، چ اوّل، صص۱۹۰-۲۰۱.
۴۸. کمالالدّین و تمام النعمه، ج ۲، شیخ صدوق، مترجم: آیتالله کمرهای، تهران: کتابفروشی اسلامیّه، ۱۳۹۷ ق، چ۲، صص۲۰۵-۲۱۲.
۴۹. ما قبل نهایه التاریخ ظهور المهدی المنتظر(ع)، جعفر عتریسی، بیروت: دارالمحجّه البیضاء، ۱۴۲۳ ق، چ اوّل، صص۳۱۱-۳۶۵.
۵۰. مژده ظهور، ج۲، سلیمان مدنی تنکابنی، قم: مؤلّف، ۱۳۸۳، چ اوّل، صص۷۰-۷۲، ۱۶۲-۱۶۴.
۵۱. المسیح الموعود و المهدی المنتظر(ع)، یوسف محمّد عمرو، بیروت: دارالمؤرخ العربی، ۱۴۳۰ ق، چ اوّل، صص ۱۷۵-۱۸۰.
۵۲. مصلح جهانی و مهدی موعود از دیدگاه اهل سنّت، هادی خسروشاهی، تهران: اطّلاعات، ۱۳۷۴، چ۲، صص۲۰۵-۲۱۳.
۵۳. مصلح غیبی، حسن ابطحی، قم: بطحا، ۱۳۸۰، چ۱، صص۲۵۸-۲۶۱.
۵۴. مع المهدی المنتظر فی دراسه مقارنه بین الفکر الشیعی و السنّی، مهدی حمد الفتلاوی، بیروت: الدار الاسلامیـ[، ۱۴۲۱، چ۲، صص۱۰۴-۱۰۹.
۵۵. معجم احادیث الامام المهدی(ع) ـ الجزء الاوّل: احادیث النبی(ص)، زیر نظر: علی کورانی، قم: مؤسّسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، چ اوّل، صص۳۳، ۸۸-۹۲.
۵۶. معجم احادیث الامام المهدی(ع)، الجزء الثانی: احادیث النبی(ص)، زیر نظر: علی کورانی، قم: مؤسّسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، چ اوّل، صص۵-۱۳۸.
۵۷. معجم احادیث الامام المهدی(ع)، الجزء الثالث: احادیث الائمـ[، زیر نظر: علی کورانی، قم: مؤسّسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، چ اوّل، ص۱۳۱-۱۳۸، ۲۰۰.
۵۸. معجم احادیث الامام المهدی(ع)، الجزء رابع: احادیث الائمه(ع)، زیر نظر: علی کورانی، قم: مؤسّسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، چ اوّل، صص۷۴-۷۶.
۵۹. معجم الملاحم و الفتن، الجز الثانی، محمود بن سیّد مهدی الموسوی الده سرخی الاصفهانی، [بیجا]: مؤلّف، ۱۴۲۰ ق، چ اوّل، صص۱۹۶-۲۳۹.
۶۰. المفاجاه: بشراک یا قدس، محمّد عیسی داوود، [بیجا]: مدبولی الصغیر، ۲۰۰۱ م، چ اوّل، صص۴۱۹-۴۳۵، ۵۵۲-۵۶۱.
۶۱. الملاحم و الفتن، ابن طاووس، تهران: اسلامیه، [بیتا]، چ اوّل، صص۶۴-۶۸، ۱۴۴-۱۴۶.
۶۲. الملاحم یا علائم ظهور حضرت مهدی(ع)، محمّد حسین همدانی طاوئی، تهران: کتابخانه صدر، [بیتا]، چ اوّل، صص۳۰-۳۲.
۶۳. ملاقات با طاووس بهشت حضرت مهدی(ع)، رحمتالله ابراهیمی، قم، مشهور، ۱۳۸۱، چ اوّل، صص۸۴-۸۵، ۱۱۰-۱۱۸.
۶۴. الممهّدون للمهدی(ع) (دراسته فی السیاسه العصر ظهور)، علی کورانی، قم: مرکز نشر مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۵ق، چ اوّل، صص۲۸-۳۰.
۶۵. منتخبالأثر فی الإمام الثانی عشر(ع)، ج۳، لطفالله صافی گلپایگانی، قم: سلمان فارسی، ۱۴۲۲ق، چ اوّل، صص۱۰۳-۱۱۲، ۱۶۲-۱۶۴، ۲۷۶-۳۰۵.
۶۶. منقذ البشریـه، ابراهیم امینی، بیروت: دارالهادی، ۱۴۱۳ق، اوّل، صص۲۱۰-۲۱۵.
۶۷. موسوعـه احادیث امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) ماروی عنه حول الامام المهدی(ع)، قم: الهیئه العلمیّه فی مؤسّسه نهج البلاغه، ۱۴۱۶ق، چ اوّل، صص۲۳۱-۲۳۹.
۶۸. موعودنامه: فرهنگ الفبایی مهدویّت (درباره حضرت مهدی(ع)، غیبت، انتظار، ظهور)، مجتبی تونهای، قم: مشهور، ۱۳۸۳، چ اوّل، ذیل موضوعات: خروج دجّال، دجّال، صائدبن صید، عذاب دجّال.
۶۹. مهدی، انقلابی بزرگ، ناصر مکارم شیرازی، قم: هدف، ۱۳۹۸ ق، چ اوّل، صص۱۹۲-۲۰۲.
۷۰. مهدی(ع) تجسّم امید و نجات، عزیزالله حیدری شاهرودی، قم: جمکران، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص۸۹-۹۳، ۲۵۱.
۷۱. مهدی موعود(ع): ترجمه جلد سیزدهم بحارالانوار، محمّد باقر مجلسی، مترجم: علی دوانی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۰ق، چ چهاردهم، صص۹۶۴-۹۷۷.
۷۲. مهدی موعود صاحبالزّمان(ع) و مخالفان، هاشم دل خوشنواز، تهران: رشیدی، ۲۵۳۶ شاهنشاهی،
چ اوّل، صص۱۲۹-۱۳۳.
۷۳. مهدی(ع) موعود قرآن، علیرضا رجالی تهرانی، قم: خادم الرّضا، ۱۳۸۳، چ ششم، صص۱۲۱-۱۲۵.
۷۴. مه عاشقکش: حضرت مهدی(ع) در آینه پرسش و پاسخ، علی دژاکام، تهران: معارف، ۱۳۸۳، چ اوّل، صص۱۳۳-۱۳۵.
۷۵. نورالانوار، علی اصغر بروجردی، تهران، چاپخانه برادران کتابچی، ۱۳۴۷، چ اوّل، صص۱۲۰-۱۳۴.
۷۶. النهایـه فی الفتن و الملاحم، الجزء الاوّل، اسماعیل بن کثیر القرشی الدمشقی، بیروت: دارالمعرفـه، ۱۴۲۰ق، چ اوّل، صص۷۵-۱۴۱.
۷۷. یوسف زهرا(س) یا مهدی صاحبالزّمان(ع)، ابوطالب احسانی، قم: دارالکتاب، ۱۳۸۱، چ اوّل، صص۲۶۳-۲۶۷.
۷۸. الیوم الآخر و نهایـه الزّمان، خالد صنادیقی، دمشق، دار علاء الدین، ۲۰۰۱ م، چ اوّل، صص۱۰۰-۱۱۳.
۷۹. الیوم الآخر فی ضلال القرآن، احمد فائز، بیروت: موسسـهالرسالـه، ۱۴۲۱ق، چ دوم، صص۱۰۷-۱۲۳.
ماهنامه موعود شماره ۱۰۵