به گزارش موعود، امیر کشور قطر مناسبت عید قربان مبارک را برای تماس تلفنی با رئیس جمهوری ایران به منظور آغاز فرایند نزدیک شدن و تاکید بر اصل گفت و گو برای حل اختلاف ها انتخاب کرد.رسانه های رسمی قطر نیز این اقدام را برجسته کردند که این خود حکایت از آن دارد که این تماس نه از سر «تعارف»بلکه برای رساندن پیام منطقه ای و بین المللی مهمی است که حکایت از فرایند تغییر پیش رو و سریع دارد.
روزنامه رأی الیوم در سرمقاله خود به تماس تلفنی امیر قطر با رئیس جمهوری ایران پرداخت و نوشت: کشور قطر اخیرا در مقایسه با پنج سال پیش و به طور مشخص از زمان آغاز انقلاب های بهار عربی در چندین کشور از عناوین اصلی روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی عربی و جهانی غایب شده است.دلیل این غیبت چه بسا به این بر میگردد که نقش اش کمرنگ شده است و همانطور که شیخ«حمد بن جاسم»نخست وزیر سابق اش در گفت و گو با روزنامه «فایننشال تایمز »در سه ماه پیش گفت نقش اش محدود به صندلی های عقبی شده است و چه بسا به دلیل تمایل امیر جوان کنونی اش یعنی شیخ«تمیم بن حمد آل ثانی»به سیاست آرامتر و به دور از تصادم و تمایلش به آرامش در منطقه ملتهب از جنگ ها و هرج و مرج و فتنه های طایفه ای این روزها بوده است.
دو اتفاق مهم که با کشور قطر در ارتباط هستند نشان دهنده تحولات مهمی هستند که برخی از آنها به منطقه مربوط است و برخی نیز اشاره به سیاست قطر به نحوی از انحاء دارد:
نخست:کشته شدن سه نظامی قطری در جنگ و درگیری های شدید در یمن؛ همان جایی که نزدیک به دو هزار نظامی قطری هستند که در صفوف ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی می جنگند و این سه نظامیبا توجه به جمعیت قطر که از ۳۰۰ هزار نفر فراتر نمی رود رقم بزرگی است یعنی معادل کشته شدن ۳هزار نظامی آمریکایی است و این همان تعدادی است که در حملات یازدهم سپتامبر به مرکز تجارت جهانی کشته شدند.کشته شدن این نظامیان خسارت بزرگی برای قطر به شمار می رود و تاکید میکند که نیروهای قطری در صفوف اول در جبهه های جنگ در (تجاوز)یمن می جنگند به رغم آن که بیانیه رسمی قطر هیچ گونه جزئیاتی درباره مکان یا چگونگی کشته شدن آنها نداده است.
دوم:دعوت شیخ تمیم بن حمد امیر قطر برای برقراری روابطی آمیخته با حسن همجواری میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران طی تماس تلفنی اش با «حسن روحانی»رئیس جمهوری ایران و اینکه هر گونه اختلافی میان این کشورها و ایران از طریق گفت و گو و مذاکره حل شود.
نقطه نخست را که مربوط به کشته شدن نظامیان قطری است را به رغم اهمیتش به کناری بنهیم و بر نقطه دوم که در نظر ما به دلیل شمولیت آن مهمتر است متمرکز شویم و آن سخنان غیرمنتظره امیر قطر و زمان آن در سایه تنش در روابط عربستان سعودی و ایران و جنگ کلامی میان طرفین است که در بستر اتهام به تکفیر راه افتاده است که شیخ«عبدالعزیز آل الشیخ»مفتی عربستان سعودی چند روز پیش ایرانیان به شکل خاص و شیعیان به شکل عام را تکفیر کرد و «آیت الله سید علی خامنه ای»رهبر معظم ایران با توصیف سعودی ها به «شجره ملعونه»پاسخ داد و مسئولان دیگری از ایران نیز به سعودی ها این گونه پاسخ دادند«ما را متهم میکنید که ما قبل از اسلام مجوس بودیم و آتش پرست ولی ما به شما یادآوری میکنیم که شما خودتان بت پرست بودید.»
زمانی که امیر قطر با رئیس جمهوری ایران تماس میگیرد و خواستار گفت و گو برای حل اختلافات میشود یا اینکه وی می خواهد موضع کشورش را متمایز کرده و در نزاع عربستان با ایران بی طرف باشد یا اینکه زمینه را برای میانجی گری مهیا میکند و ما در این روزنامه هیچ کدام از این دو گزینه را بعید نمی دانیم.
دعوت قطر برای گفت و گو چه بسا بر نزاع سوریه و بر سوریه منطبق شود زیرا ایران در اردوگاه روسیه و سوریه قرار دارد و چه بسا امیر قطر درک کرده است که راه حل نظامیبحران سوریه در سایه تفاهم های اخیر روسیه و آمریکا کارساز نیست؛ تفاهم هایی که منجر به توافق آتش بس کنونی شد و تاکیدی بر عزم دو قدرت بزرگ برای پاک سازی گروه های تروریستی و تندروست که از حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس برخوردار هستند از جمله جبهه النصره و داعش.
آن چه باعث میشود که پیش بینی کنیم که تغییر در موضع قطر شروع به رخ دادن میکند نزدیکی ترکیه و روسیه و افزایش انتشار اخبار درباره گفت و گوی سری روزافزون میان طرف های ترک و سوری با نظارت ایران و حمایت روسیه و سخنان مسئولات ترک و در رأس آنها «بینالی ییلدریم»نخست وزیر ترکیه است که درباره قطعی بودن عادی سازی روابط میان دمشق و آنکارا در هفته های آینده سخن میگوید.
قطر و ترکیه در یک ائتلاف استراتژیک قرار دارند و این ائتلاف تا همین چند ماه پیش پشت سیاست مخالف با دخالت نظامی روسیه در سوریه قرار داشت و همین ائتلاف تلاش کرد «بشار اسد»رئیس جمهوری سوریه را براندازد و ما بر این بارو نیستیم که امیر قطر در حالی که نزدیکی ترکیه و روسیه، ترکیه و ایران و ترکیه و سوریه را میبیند، سر همان موضع قبل خود یعنی حمایت از گروه های تندرو که قرار است توسط آمریکا و روسیه پاک سازی شوند بماند و همچنان خواستار براندازی رئیس جمهوری سوریه شود.قطر در نهایت امر کشور کوچکی باقی می ماند.
امیر کشور قطر مناسبت عید قربان مبارک را برای تماس تلفنی با رئیس جمهوری ایران به منظور آغاز فرایند نزدیک شدن و تاکید بر اصل گفت و گو برای حل اختلاف ها انتخاب کرد.رسانه های رسمی قطر نیز این اقدام را برجسته کردند که این خود حکایت از آن دارد که این تماس نه از سر «تعارف»بلکه برای رساندن پیام منطقه ای و بین المللی مهمی است که حکایت از فرایند تغییر پیش رو و سریع دارد.
پرسشی که نیاز به پاسخ دارد این است که:آیا امیر قطر این اقدام یا این طرح را با هماهنگی کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام داده است که در جنگ کلامی عربستان علیه ایران از عربستان جانبداری و حمایت کردند یا نه یک طرح قطری صرف است که بازتاب دهنده رویکرد قطر برای بی طرفی اش از این اختلاف عربستان و ایران و پیامدهای خطرناک آن و اهتمام به مصلحت کشور قطر است.
مطرح کردن این سووال به معنای آن نیست که ما پاسخ را در اختیار داریم زیرا اطلاعات اندک است و کشورهای حاشیه خلیج فارس در تعطیلات عید قربان که بیش از ده روز است به سر میبرند که همه جنبه های زندگی متوقف میشود و مسئولان روزه سکوت میگیرند و ما چاره ای جز گزینه انتظار نداریم.
منبع: جماران