موعود پایگاه اینترنتی موعود
حجت الاسلام موسوی مطلق نظم در اداره حوزه علمیه را از نکات برجسته آیت الله ابن الرضا دانست و گفت: از خصوصیات ایشان نظام خاصی بود که در اداره این حوزه و تربیت طلاب داشت و همواره تاکید می‌کرد که نظم باید در راس امور قرار گیرد.
آیت الله سید مهدی ابن الرضا (ره) از علمای برجسته خوانسار و موسس حوزه علمیه این شهر عصر روز جمعه چهارم فروردین ماه دعوت حق را لبیک گفت. این عالم ربانی عمر خود را درمسیر ترویج معارف اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و تربیت طلاب بکار گرفت. از این رو با حجت الاسلام و المسلمین سید عباس موسوی مطلق، محقق و مولف حوزه علمیه قم که در سفری به خوانسار با این عالم ربانی دیدار داشته به گفت و گو پرداختیم که در ادامه می آید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گفتگو: امیرمحسن سلطان احمدی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ابنا: ابتدا در خصوص شخصیت مرحوم آیت الله سید مهدی ابن الرضا و بیت ایشان توضیح دهید؟
– مرحوم آیت الله سید مهدی ابن الرضا و بیت شریف ایشان، ببت سیادت و علم و اجتهاد بودند. پدر بزرگوارشان که در سن ۹۶ سالگی در سال ۱۳۸۹ به رحمت خدا رفت از معاریف و استوانه ها و حمول علمای شیعه بود و حوزه علمیه ایشان یک حوزه ممتاز است. مرحوم آیت الله سید مهدی ابن الرضا که اکنون داغدار رحلتشان هستیم، از بزرگان حوزه و مورد قبول علما و حوزه های علمیه بود.
ابنا: مرحوم آیت الله ابن الرضا از محضر چه بزرگان و اساتیدی بهره برده بودند؟
– آیت الله سید مهدی ابن الرضا از شاگردان برجسته امام خمینی (ره)، آیت الله بروجردی، آیت الله اراکی، آیت الله محقق داماد، آیت الله گلپایگانی و علامه طباطبایی بود. علامه طباطبایی چند درس را تدریس می نمودند که بخش اعظمی از شاگردان علامه در درس تفسیر و عده ای در درس اخبار و عده ای اسفار بودند، اما آیت الله ابن الرضا هم از درس تفسیر و هم از درس اسفار علامه بهره مند بود.
ابنا: با توجه به اینکه ایشان موسس و مدیر حوزه علمیه خوانسار بودند مهمترین ویژگی و نکته برجسته این عالم فرزانه در اداره و تربیت طلاب چه بود؟
– مرحوم آیت الله ابن الرضا حوزه علمیه ای را که مدیریت می نمود، به شیوه پدر مرحومشان آن را اداره می نمود. نکته برجسته از خصوصیات ایشان نظام خاصی بود که در اداره این حوزه و تربیت طلاب داشتند.
ابنا: با خبر شدیم که در سفری که به خوانسار داشتید با آیت الله ابن الرضا دیدار و ملاقاتی داشتید لطفا از دیدارتان با ایشان بگویید.
– در سفری که به خوانسار داشتم ملاقاتی با ایشان صورت گرفت و به محضرشان رسیدم که برخوردی متواضعانه داشتند که در آن جلسه نکاتی را بیان فرمودند که مشخص بود این نکات برایشان خیلی مهم است.
ابنا: فرمودید در دیدارتان با آیت الله ابن الرضا ایشان نکاتی را برایتان بیان کردند، مهمترین نکته و توصیه ایشان چه بود؟
– اولین نکته ای که مرحوم آیت الله ابن الرضا در این دیدار فرمودند این بود که « نظم باید در راس امور قرار گیرد »، نظم در هر جامعه ای حاکم باشد پیشرفت حاکم می‌شود. ما امروز می‌بینیم یکی از مشکلات فردی، خانوادگی، اجتماعی و حتی جنبه های سیاسی و اقتصادی موجود در کشور از بی نظمی‌شکل میگیرد، که اگر نظم بر هر جا حاکم شود در همه جا پیشرفت حاصل می‌گردد. در توصیه وجود مقدس حضرت امیرالمومنین (ع) بارها نسبت به نظم سفارش فرمودند، که معروف ترین آنها در وصیت نامه وجود مقدس حضرت امیرالمومنین(ع) است که حضرت توصیه به نظم در امور می‌کنند.
ابنا: با اینکه این عالم فقید خودشان مدیر و موسس حوزه بودند در دیدارتان چه توصیه و سفارشی به طلاب نمودند؟
– ایشان در این دیدار در خصوص طلابی که درس می خوانند دو توصیه مهم نمودند، یکی فرمودند طلبه ها در زمان تحصیل به هیچ کاری نباید مشغول شوند جز اینکه درس بخوانند و توصیه دوم اینکه طلاب در عبادات به نماز شب مشغول شوند، که تکلیف و کفایت می‌کند.ایشان وظیفه یک طلبه در حال تحصیل را درس خواندن و در عبادات هم نماز شب خواندن می دانست. در خصوص اهمیت نماز شب مرحوم آیت الله کشمیری می فرمودند نماز شب مثل سوخت برای ماشین می ماند و از اموری که مرحوم آیت الله کشمیری تاکید داشتند نماز شب بود که مرحوم آیت الله ابن الرضا نیز به این امر عبادی مهم به طلاب تاکید می نمودند.
ابنا: در بحث اخلاق و تهذیب آیا مرحوم آیت الله ابن الرضا توصیه خاصی نمودند؟
– بله، از دیگر توصیه های آیت الله ابن الرضا در این دیدار این بود که تاکید بر فراگیری اخلاق داشتند و آن را ضروری می دانستند. مرحوم آیت الله ابن الرضا فراگیری اخلاق را برای همه ضروری می دانست و می فرمود باید یک جامعه با اخلاقی داشته باشیم. خصوصا برای طلاب فراگیری اخلاق ضروریت بیشتر دارد. حتی فرمودند استادانی هم که به طلاب درس می دهند، خود این اساتید باید سابقه اخلاقی داشته باشند. یعنی در گزینش استاد برای طلبه ها اگر استادی از نظر مباحث علمی سابقه دارد باید به همان مقدار هم سابقه اخلاقی داشته باشد.
ابنا: با توجه به اینکه مرحوم آیت الله ابن الرضا از مروجین معارف اهل بیت (ع) بودند در خصوص توجه و ارتباط با اهل بیت عصمت و طهارت (ع) خصوصا امام عصر (عج) چه توصیه هایی داشتند؟
– توجه به سید الشهدا (ع)، تلاش برای اقامه عزا و ترویج معارف حسینی از دیگر تاکیدات مرحوم آیت الله ابن الرضا به طلاب بود که می فرمودند درست است که توجه به سید الشهدا (ع) و اقامه عزا تکلیف همگانی است اما باید طلبه ها این را بیشتر مد نظر داشته باشند. ایشان بعد فرمودند هر کاری که می‌کنید باید رضایت امام زمان (عج) را در نظر بگیرید. که خود این مطلب راس امور و مطالب است، چون اگر شخصی امامش را حاضر و ناظر ببیند و دنبال رضایت امام باشد، رضایت امام رضایت خداست پس خیلی از امور اصلاح می‌شود.
ابنا: فرمودید در خصوص عرفان های نوظهور و مکاتب اخلاقی با آیت الله ابن الرضا بحث و گفت و گو نمود در این خصوص توضیح دهید.
– در آن دیدار بحثی درباره مکاتب اخلاقی و عرفانی محضر آیت الله ابن الرضا پیش آمد. می دانید که امروز یکی از بحران های ما در حوزه معارف و مقوله اخلاق و عرفان بحث عرفان های وارداتی و نوظهور است. اشکالی هم که ما مروجین داریم این است که نمی آییم اول الگوهای صحیحی را معرفی کنیم. وقتی می‌گوییم دنبال افرادی که منحرف هستند نروید، باید چند تا کار صورت بگیرد که یکی از آنها معرفی الگوی صحیح است. معرفی الگوهای درست اهمیت زیادی دارد. بعد هم مکاتبی باید ترویج بشود که سر لوحه کارشان قرآن و عترت است.
ابنا: نظر ایشان درباره مکاتب اخلاق و عرفان چه بود؟
– در این بحث از ایشان پرسیدم که در این مکاتب موجود در حوزه اخلاق و عرفان چه مکتبی ممتاز تر است؟ و بهترین مکتب اخلاقی کدام است؟ آیت الله ابن الرضا فرمودند: همان مکتب آخوند ملا حسینقلی همدانی و فرمودند به این عبارت:« امروز بهترین مکتب اخلاقی مکتب آخوند ملا حسینقلی است» .
ابنا: لطفا در خصوص مرحوم آخوند حسینقلی همدانی که آیت الله ابن الرضا مکتب اخلاقی ایشان را بهترین مکتب اخلاقی دانستند توضیح بفرمایید.
– مرحوم آخوند واقعا شاهین بلند پرواز آسمان اخلاق و عرفان بوده که ما نظیرش کم داشتیم. ببینید شخصیت مرحوم آخوند چه شخصیت برجسته ای است که مرحوم شهید مطهری در کتاب نهضت های یکصد ساله اخیر می فرماید: اگر همه مفتخرند به حضور در درس حکیم سبزواری، حوزه و کرسی درس مرحوم حکیم مفتخر به حضور آخوند ملا حسینقلی همدانی است. مرحوم آخوند ملا حسینقلی سه شاگرد برجسته سیاسی داشتند که یکی مرحوم آیت الله سید عبدالحسین لاری بود که یک رجل برجسته و قوی بود که حتی تشکیل حکومت هم داد و یک مرجع بیدار سیاسی بود. دومین شاگرد برجسته آخوند، مرحوم آیت الله سید سعید حبوبی بود، که وی هم شاعر و هم مصلح بزرگ عراق بود و دیگر شاگرد آخوند، مرحوم سید جمال اسد آبادی بود. مرحوم شهید مطهری در کتاب نهضت های یکصد ساله اخیر وقتی به معرفی سید جمال اسدآبادی می رسد می فرماید: از روزی که فهمیدم مرحوم سید جمال اسد آبادی در حوزه درس آخوند بوده است، شخصیت سید در نظرم طوری دیگر جلوه کرد. یعنی این همه برجستگی که سید داشته است اما وقتی شهید مطهری می فهمد شاگرد آخوند بوده دیدش به این شخصیت متفاوت می‌شود.
ابنا: مهمترین تاکید مرحوم آیت الله ابن الرضا در بحثتان پیرامون مکاتب اخلاقی چه بود؟
– آیت الله ابن الرضا تاکید داشتند در این خصوص باید الگوی صحیح معرفی شود. خلا الگوی صحیح را امروز در جامعه حس می‌کنیم. امروز ما در جامعه نیازمند یک سری الگوهایی هستیم که دور از انحراف، دور از تک بعدی بودن باشند.
ابنا: یک مکتب اخلاقی بر گرفته از قرآن و عترت چه ویژگی هایی باید داشته باشد که دارای الگوی صحیحی باشد که آیت الله ابن الرضا نیز بر آن تاکید داشتند؟
– عارف باید علمیت و روح تقوایش معرض و در مسائل سیاسی،اجتماعی جهان اسلام نیز صاحب نظر باشد و بی تفاوت نباشد. از این رو مکتب آخوند ملا حسینقلی همدانی این چنین بوده است که تربیت یافتگانش ازجمله مرحوم سید احمد کربلایی، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تا سلسله مرحوم آیت الله قاضی و معاصرینی که اکنون داریم هستند که همه از این ویژگی ها برخوردارند.
ابنا: در یک یا دو جمله مرحوم آیت الله ابن الرضا را تعریف کنید؟
– در تعریف ایشان در دوجمله می‌گویم که آیت الله ابن الرضا مهمترین کارش تربیت طلاب به نحو مطلوب و واقعی بود و دوم اینکه ایشان ترویج کننده معارف اهل بیت (ع) بودند که خیلی تعصب به این معنا داشتند.
ابنا: در پایان اگر نکته ای دارید بفرمایید.
– یکبار دیگر رحلت این عالم ربانی و مرد میدان علم و عمل که یک ضایعه بزرگ به جامعه تشیع و حوزه علمیه بود را تسلیت عرض نموده و از این فرصتی که به معرفی این عالم فرزانه پرداختید، تشکر می‌کنم.
ابنا: از اینکه این فرصت را در اختیار ما گذاشتید، متشکریم.
