موعود پایگاه اینترنتی موعود
یکهزار و یکصد و هفتاد سال پیش بنیانگذار حکومت واحد جهانی، براساس عدالت و آزادی، ویرانگر کاخهای ظلم و استبداد، منتقم خون مظلومان در راستای تاریخ، منجی بشریت، دست نیرومند حضرت احدیت، اندکی پس از ولادت، در آستین غیبت فرو رفت، تا پس از سپری شدن دوران غیبت کبری ظهور کرده، خون مظلومان تاریخ را از ستم‌پیشگان خون‌آشام بگیرد.
یکی از صدها نام نامی و اسم گرامی آن مصلح آسمانی «منتقم» است، چنانکه خداوند منان جمال عالم آرای آن ستاره فروزان را در شب معراج به خاتم پیامبران ارایه نموده و از آن کعبه مقصود و قبله موعود به «منتقم» یاد کرده است. 1
هفتمین امام نور نیز در تعقیبات نماز عصر عرضه می‌داشت:
بار خدایا در فرج منتقم خود تعجیل بفرما. ۲
جان جانها، محبوب دلها، یوسف زهرا(ع) نیز خطاب به احمد بن اسحاق فرمود:
من تنها بازمانده از حجج الهی و دست انتقام او از دشمنان اویم. 3
در پگاه هر جمعه در «دعای ندبه» می‌خوانیم:
کجاست منتقم خون پیامبران و فرزندان پیامبران؟ ۴
و در فراز دیگری از آن می‌خوانیم:
کجاست منتقم خون شهید کربلا؟ ۵
دلباختگان سالار شایستگان، همه روزه در زیارت عاشورا می‌خوانند:
خداوندا! به ما نیز روزی کن که در محضر مهدی آل محمد(ع) به خونخواهی خون حسین عزیزت برخیزیم. 6
ولی آنچه کمتر مورد بررسی قرار گرفته این است که چون دست نیرومند الهی از آستین غیبت بیرون آمد، انتقام خون سالار شهیدان و دیگر مظلومان تاریخ را از چه کسی می‌گیرد؟
انتقام از کی؟ چرا و چگونه؟
در اینجا ظاهراً چهار احتمال وجود دارد که هر کدام نیازمند بررسی و تحقیق است:
الف) از فرزندان آنها: در برخی از روایات آمده است:
یقتل والله ذراری قتله الحسین بفعال آبائهم .
به خدا سوگند ذریه قاتلان حسین را به جهت عمل پدرانشان می‌کشد. ۷
پذیرش این حدیث مشکلات فراوان دارد، که به برخی از آنها در اینجا اشاره می‌کنیم:
۱. این حدیث با آیه شریفه قرآن که می‌فرماید:
لا تزر وازره وزر أخری.
کسی وزر و وبال دیگری را به دوش نمی‌کشد ۸ .
مغایر است، اگر نیاکان آنها گناه کرده‌اند، آنها چه تقصیری دارند؟
دهها حدیث صحیح و معتبر داریم که ائمه(ع) امر فرموده‌اند که احادیث را به قرآن عرضه کنیم، هر کدام با آیات قرآن همخوانی نداشته باشد، آن را رد کنیم و قبول نکنیم. 9
۲. قرآن کریم فرزند صلبی حضرت نوح را به جهت همسو نبودن رفتارش از آن حضرت نفی کرده و به صراحت فرموده است:
قال یا نوح إنّه لیس من أهلک إنّه عمل غیر صالح….
گفت: ای نوح! او از خاندان تو نیست، او عملی است ناشایست. 10
در مقابل رسول اکرم(ص) حضرت سلمان را از خاندان خود بر شمرده، مدال «سلمان منّا أهل‌البیت» به او ارزانی داشته 11 است و مولای متقیان امیر مؤمنان(ع) محمد ابن ابی‌بکر را فرزند خود خوانده، او را در کنار فرزندش محمد حنفیه جای داده، و او را مشمول این بیان درر بار خود قرار داده است که:
إنّ المحامده تأبی أن یعصی الله ۱۲ .
محمّدها از این که خداوند معصیت شود، امتناع می‌کنند. ۱۳
۳. هرگز کسی نمی‌تواند ملتزم شود که اولاد بنی‌امیه و دیگر دشمنان قسم خورده اهل‌بیت، صرفاً به جهت فرزند یزید و معاویه بودن اهل دوزخ می‌باشند، بلکه برعکس در مواردی چون محمد بن ابی‌بکر ملتزم هستیم که اهل بهشت هستند. ۱۴
۴. فرزند بنی‌امیه بودن از فرزند حرام بودن که بدتر نیست و کسی نمی‌تواند ملتزم باشد که حرامزادگان به جرم حرامزاده بودن اهل دوزخ هستند، بلکه امام رضا(ع) در مورد آنها می‌فرماید:
إنّ ولد الزّنا یستعمل، إن عمل خیراً جزی به. 15
اولاد زنا آزموده می‌شوند، اگر عمل نیکو داشته باشند، پاداش نیکو می‌بینند.
ب) از پیروان آنها: جای تردید نیست که هر پیروی با پیشوای خود محشور می‌شود، چنانکه قرآن کریم فرموده است:
یوم ندعو کلّ أناسف بإمامهم.
روزی که هر کسی را با پیشوای خود می‌خوانیم. 16
و از زبان حضرت ابراهیم(ع) نقل کرده که فرمود:
فمن تبعنی فإنّه منّی .
هر کس از من پیروی کند، از من است. 17
و روایات فراوان داریم که هر پیروی با متبوع خود محشور می‌شود. ۱۸
بر این اساس پیروان بنی‌امیه با آنها محشور خواهند شد و در روز رستاخیز با آنها خواهند بود و از آنها جدا نخواهند شد، ولی اینکه آیا این مقدار برای قصاص و انتقام در این سرای کافی است یا خیر، احتیاج به تحقیق بیشتر دارد.
ج) از رضایتمندان به فعل آنها: در مورد کسانی که معتقد به راه آنها و راضی به کردار آنها باشند، مسئله حادتر است، زیرا قرآن کریم پی کردن ناقه صالح را به همه قوم ثمود نسبت داده و فرمود:
فکذّبوه فعقروها. ۱۹
تکذیبش کردند و شتر را پی کردند.
در حالی که یک نفر آن را پی کرده بود، ولی چون همگی به آن رضایت داده بودند، آن را به همه نسبت داده و همه را مشمول عذاب الهی قرار داد.
قرآن کریم در پاسخ کسانی که از پیامبر اکرم قربانی مطالبه می‌کردند تا ایمان بیاورند، می‌فرماید:
… قل قدجاءکم رسل من قبلی بالبینّات و بالذی قلتم فلم قتلتموهم إن کنتم صادقین. 20
بگو پیش از من پیامبرانی یا معجزه‌ها و آنچه اکنون می‌خواهید آمده‌اند، اگر راست می‌گوید، چرا آنها را کشتید؟
بین این اشخاص و قاتلان آن پیامبر ۵۰۰ سال فاصله بود، ولی چون آنها به قتل او راضی بودند، خداوند متعال آنها را نیز جزو قاتلان برشمرده و فرمود: «چرا آنها را کشتید». 21
روز پیروزی سپاه امیر مؤمنان(ع) در جنگ جمل، یکی از اصحاب گفت: «ای کاش برادرم اینجا بود». حضرت فرمود: «آیا خواست برادرت با ما بود؟» گفت: «آری». فرمود: «پس او نیز با ما بوده است». سپس فرمود:
«در این پیکار با ما کسانی شرکت کرده‌اند که هنوز در صلب پدران و رحم مادران هستند…. ۲۲
و در حدیث آمده است که اگر کسی در مشرق کشته شود و در مغرب کسی به آن رضایت دهد، در خون او شریک است. 23
و در مورد امام حسین(ع)، به‌ویژه آمده است:
ألا و إنّ الراضین بقتل الحسین شرکاء قتله. 24
کسانی که به کشته شدن امام حسین رضایت بدهند در قتل او شریک هستند.
و لذا آمده است که:
فیقتل من رضی بقتله. 25
هر کس را که راضی به قتل او (حسین) باشد، می‌کشد.
و در حدیث دیگر آمده است:
چون حضرت بقیه‌الله(ع) خارج شود ذریه قاتلان امام حسین(ع) را می‌کشد؛ زیرا به اعمال پدرانشان رضایت می‌دهند. ۲۶
بنابراین، در مورد آن عده از فرزندان یا پیروان بنی‌امیه، که به اعمال پدران و نیاکان خود راضی هستند، اگر بگوییم که در اعمال آنها شریک هستند و روز قیامت مورد بازخواست و کیفر قرار خواهند گرفت، مانعی ندارد؛ زیرا این بازخواست و کیفر در مقابل رضایت آنهاست که عمل خود آنهاست، نه در مقابل اعمال پدران و نیاکان آنها.
پس این کیفر و عذاب در روز رستاخیز، به جهت فرزند یزید بودن، یا منسوب به خاندان بنی‌امیه بودن نمی‌باشد، بلکه در اثر رضایت دادن به کردار آنهاست.
ولی اینکه آیا این مقدار موجب قصاص و انتقام در دنیا نیز هست یا خیر، جای تأمل دارد؛ زیرا در باب حدود، قصاص و دیات چنین موضوعی پیش‌بینی نشده است، مگر اینکه کسی ادعاکند که این موضوع از ویژگیهای حکومت حضرت بقیه‌الله(ع) می‌باشد، و این احتیاج به اثبات دارد.
د) از خود قاتلان: تنها احتمالی که هیچ مشکل ندارد این است که بگوییم از خود قاتلان انتقام گرفته می‌شود؛ یعنی شخص یزید، شمر، سنان، ابن‌زیاد و… آورده می‌شوند و انتقام امام حسین(ع) و دیگر شهیدان و مظلومان در طول تاریخ از ستمگران و تجاوزگران گرفته می‌شود.
اگر در تعبیرات رسیده از رسول اکرم(ص)، امیر مؤمنان(ع) و دیگر امامان هدایت(ع) دقت کنیم، به روشنی مشاهده می‌کنیم که در همین معنی ظهور دارد.
وجود مقدس اشرف کاینات در خطبه بی‌نظیر عید سعید غدیر خم، تعبیرات بسیار بلندی در مورد حضرت بقیه‌الله، ارواحنا فداه، دارد، که به چند فراز کوتاه از آنها اشاره می‌کنیم:
۱. القائم المهدی الّذی یأخذ بحقّ الله و بکلّ حقّ هولنا.
آن مهدی قائم(ع) که حق خدا و همه حقوق ما را باز می‌ستاند.
۲. ألا إنّه المنتقم من الظّالمین.
آگاه باشید که او از ستم‌پیشگان انتقام می‌گیرد.
۳. ألا إنّه مدرک کلّ ثار لاولیاء الله عزّوجلّ. ۲۷
آگاه باشید که او انتقام خون همه اولیای الهی را می‌گیرد.
ظاهر این تعبیرها و احادیثی که در شماره پیشین تقدیم گردید، این است که: هنگامی که دست انتقام الهی از آستین غیبت بیرون آید، خونهای بر زمین مانده را از خود قاتلان می‌گیرد.
و این حقیقت در پرتو اعتقاد قطعی ما به «رجعت» جامه عمل می‌پوشد.
{mospagebreak}
هنگامه رجعت
براساس اعتقاد قطعی ما، به هنگام ظهور موفور السّرور یوسف زهرا، گروهی از مؤمنان خالص و جمعی از ملحدان خالص به این جهان برمی‌گردند، تا پیش از هنگامه رستاخیز، در دادگاه عدل مهدوی به پرونده آنان رسیدگی شود.
اعتقاد به رجعت از ضروریات عقیدتی مذهب شیعه 28، مورد اتفاق همه شیعیان در طول قرون و اعصار بوده 29 آیات فراوانی از قرآن 30 و روایات بی‌شماری از پیشوایان معصوم در این رابطه در مجامع حدیثی آمده است. 31
در احادیث رجعت تصریح شده که غاصبان فدک، قتله کربلا و دیگر ستم‌پیشگانی که حقوق اهل بیت(ع) را پایمال کردند، شخصاً برمی‌گردند و به کیفر اعمال خود می‌رسند. ۳۲ و اینک چند نمونه:
۱. امام صادق(ع) می‌فرماید:
إن أوّل من یکرّ إلی الدّنیا الحسین بن علی و أصحابه، و یزید بن معاویه و أصحابه، فیقتلهم حذو القذّه بالقذّه.
نخستین کسی که در هنگامه رجعت برمی‌گردد، امام حسین و یارانش می‌باشند، که همراه یزید و یارانش برمی‌گردند، پس آنها را مطابق اعمالشان به کیفر می‌رساند، همانند تطابق پره‌های تیر با یکدیگر. ۳۳
۲. خداوند منان شهادت و مصائب امام حسین(ع) را به پیامبر اکرم(ص) خبر داد و او را آگاه ساخت که حسین‌اش کشته می‌شود، ولی بعداً به دنیا برمی‌گردد و بر دشمنانش پیروز می‌شود و آنها را به قتل می‌رساند، آنگاه فرمانروایی زمین را به او می‌سپارد. ۳۴
۳. امیر مؤمنان(ع) به فرازهای حساس از صحنه تهاجم سپاه امام حسین(ع) به اردوی یزید در خطبه «مخزون» اشاره می‌کند. ۳۵
۴. امام باقر(ع) می‌فرماید: حضرت حسین(ع) خروج می‌کند، انتقام خون خود و اصحابش را می‌گیرد، آنگاه امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) خروج می‌کند. ۳۶
این مضمون را شیخ طوسی نیز از طریق فضل بن شاذان روایت کرده است. 37
۵. امام صادق(ع) از قول اسماعیل صادق الوعد نقل می‌کند که به درگاه حضرت احدیت عرضه داشت:
إنّک وعدت الحسین، علیه‌السلام، أن تکرّه إلی الدّنیا، حتّی ینتقم بنفسه ممّن فعل ذلک به.
خدایا! تو به حسین عزیزت وعده فرموده‌ای که او را به دنیا باز گردانی، تا شخصاً از کسانی که این جنایتها را در حق او مرتکب شده‌اند، انتقام بگیرد. ۳۸
۶. امام باقر(ع) می‌فرماید:
إنّ لعلیّ(ع) إلی الارض کرّه مع‌الحسین(ع) یقبل برایته حتّی ینتقم من بنی‌امیّه و معاویه و آل معاویه.
علی(ع) در عهد امام حسین(ع) رجعت می‌کند، با پرچم همیشه پیروزش حمله می‌کند، از بنی‌امیه، معاویه و آل معاویه انتقام می‌گیرد. ۳۹
۷. امام صادق(ع) در ضمن حدیث مفصلی می‌فرماید:
مامن إمام فی قرن إلاّ و یکرّ معه البرّ والفاجر فی دهره، حتّی یدیل الله المؤمن الکافر.
هیچ امامی در قرنی نبوده جز اینکه خوبان و بدان عصر او نیز به همراه او رجعت می‌کنند، پس خداوند خوبان را بر بدان چیره می‌سازد. ۴۰
از احادیث هفتگانه‌ای که به عنوان نمی از یم و اندکی از بسیار احادیث رجعت در اینجا آوردیم به روشنی معلوم می‌شود که در هنگامه رجعت شخص ستمکاران رجعت می‌کنند و انتقام خاندان عصمت و طهارت و دیگر مظلومان تاریخ از شخص آنها گرفته می‌شود.
از این احادیث استفاده می‌شود که انتقام هر امامی توسط خود آن امام در عالم رجعت گرفته می‌شود. و این نکته‌ای است که بسیاری از احادیث رجعت بر آن دلالت می‌کند.
پی‌نوشتها :
۱ . شیخ طوسی، الغیبه، ص148.
۲ . همو، مصباح المتهجد، ص74.
۳ . شیخ صدوق، کمال‌الدین، ج2، ص384.
۴ . ابن المشهدی، المزار الکبیر، ص579.
۵ . همان.
۶ . شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص775.
۷ . شیخ صدوق، عیون‌الاخبار، ج1، ص273؛ ابن قولویه، کامل الزیارات، ص63؛ محدث بحرانی، تفسیر البرهان، ج6، ص86؛ همو، حلیه‌الابرار، ج5، ص404، قندوزی، ینابیع الموده، ج3، ص243.
۸ . این آیه شریفه در پنج سوره عیناً تکرار شده: سوره انعام(6)، آیه 164؛ سوره إسراء(۱۷)، آیه 15؛ سوره فاطر(۳۵)، آیه 18؛ سوره زمر(۳۹)، آیه 7 و در یک مورد به تعبیر (ألاّتزر) از صحف ابراهیم نقل شده است. سوره نجم(53)، آیه 38.
۹ . علاّمه مجلسی، بحارالانوار، ج2، ص245-242.
۱۰. سوره هود(۱۱)، آیه 46.
۱۱. محدث نوری، نفس الرحمان، ص32.
۱۲. منظور از «محمدها»: محمد حنیفه، محمد بن ابی‌بکر، محمدبن جعفر و محمدبن ابی‌حذیفه می‌باشند. ر.ک: رجال کشی، ص70.
۱۳. مامقانی، تنقیح المقال، ج3، ص111.
۱۴. امام رضا(ع) در حدیثی او را از شیعیان حقیقی و در ردیف سلمان و ابوذر یاد کرده می‌فرماید: «شیعیان امیر مؤمنان عبارتند از: حسن، حسین، سلمان، ابوذر، مقداد، عمار و محمد بن ابی‌بکر، که هرگز با فرمان او مخالفت نکردند. مجلسی، بحارالانوار، ج22، ص330.
۱۵. محمدبن یعقوب کلینی، کافی، ج8، ص238.
۱۶. سوره اسراء(۱۷)، آیه 71.
۱۷. سوره ابراهیم(14)، آیه 36.
۱۸. علامه مجلسی، همان، ج8، ص46.
۱۹. سوره هود(۱۱)، آیه 65؛ شعراء(۲۶)، آیه 157؛ شمس(91)، آیه 14.
۲۰. سوره آل عمران(3)، آیه 183.
۲۱. علامه مجلسی، همان، ج9، ص192.
۲۲. سیدرضی، نهج‌البلاغه، خطبه 12.
۲۳. علامه مجلسی، همان، ج45، ص295.
۲۴. همان، ج44، ص304.
۲۵. قندوزی، ینابیع‌الموده، ج3، ص243.
۲۶. علامه مجلسی، همان، ج52، ص313.
۲۷. شیخ موسی عباسی زنجانی، مدینه البلاغه، ج1، ص235-232. متن کامل خطبه حضرت رسول(ع) در روز عید سعید غدیر، در کتاب ارزشمند مدینه البلاغه، (ج1، ص248-213) آمده است.
۲۸. شیخ حر عاملی، الاءیقاظ من الهجعه فی إثبات الرجعه، ص82.
۲۹. شیخ حر عاملی، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ص355.
۳۰. در کتاب «رجعت یا دولت کریمه اهل بیت» از محمد خادمی شیرازی، هفتاد آیه از آیات مربوط به رجعت گرد آمده است.
۳۱. شیخ حر عاملی در کتاب ارزشمند: «الاءیقاظ من الهجعه فی إثبات الرجعه» 520 حدیث پیرامون رجعت نقل کرده است.
۳۲. ر.ک: طبرسی، إعلام الوری، ج2، ص243؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج2، ص377؛ طبری، دلائل الاءمامه، ص455؛ بحرانی، حلیه‌الابرار، ج2، ص599؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج2، ص580؛ بحرانی، حلیه الابرار، ج2، ص605.
۳۳. عیاشی، تفسیر، ج3، ص39؛ علاّمه مجلسی، همان، ج53، ص76.
۳۴. علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج2، ص297.
۳۵. الحلی، مختصر البصائر، ص200.
۳۶. همو، ص49.
۳۷. شیخ طوسی، الغیبه، ص479.
۳۸. ابن قولویه، کامل الزیارات، ص65.
۳۹. شیخ حر عاملی، همان، ص263.
۴۰. الحلی، همان، ص27.
ماهنامه موعود شماره 48
