موعود پایگاه اینترنتی موعود
جمعیت نیجریه در حال حاضر افزون بر ۱۵۰ میلیون نفر برآورد می‌شود که بیش از ۶۰ درصد مردم آن مسلمان، ۳۰ درصد مسیحی و ۱۰ درصد بقیه هم پیروان باورهای آنیمیستی (مذاهب و باورهایی نظیر طبیعتپرستی) هستند. در نیجریه بیش از ۲۵۰ قبیله وجود دارد که مهمترین آنها هائوسا (۲۹ درصد)، یوربا (۲۱ درصد) و ایبو (۱۸ درصد) هستند. بزرگترین آنها، هائوسا، با اکثریت مسلمان در شمال کشور زندگی می‌کنند.
تاریخچه، موقعیت جغرافیایی و جمعیت نیجریه
جمعیت نیجریه در حال حاضر افزون بر ۱۵۰ میلیون نفر برآورد می‌شود که بیش از ۶۰ درصد مردم آن مسلمان، ۳۰ درصد مسیحی و ۱۰ درصد بقیه هم پیروان باورهای آنیمیستی (مذاهب و باورهایی نظیر طبیعتپرستی) هستند. در نیجریه بیش از ۲۵۰ قبیله وجود دارد که مهمترین آنها هائوسا (۲۹ درصد)، یوربا (۲۱ درصد) و ایبو (۱۸ درصد) هستند. بزرگترین آنها، هائوسا، با اکثریت مسلمان در شمال کشور زندگی می‌کنند.
از سال ۲۰۰۰ م. در شمال نیجریه شریعت اسلامی اجرا می‌شود و تقاضاهایی مبنی بر اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه نیز وجود دارد. در این خصوص درگیری‌هایی نیز از سوی دولت با معترضان جنبش سلفی «بوکو حرام» در چند ایالت از جمله کانو، بورنو و یوبه در شمال نیجریه صورت گرفت. رهبر این گروه «محمد یوسف» روحانی تندرو سلفی، مدارس به شیوه غربی را برخلاف قواعد اسلامی دانسته، با فعالیت آن مخالفت می‌کند. گروه «بوکو حرام» (به معنی تحصیل حرام است) در کنار گروه خودخوانده دیگری به نام «طالبان نیجریه» در شمال نیجریه با دولت درگیر شدند. در این درگیری‌ها در ژوئیه ۲۰۰۹م. صدها کشته برجای گذاشت.
تشیع در نیجریه
جمعیت شیعیان نیجریه بالغ بر هفت میلیون نفر گزارش شده است. برخی منابع، جمعیت آنها را تا ۱۰ میلیون نفر هم اعلام کرده‌اند. نیجریه با این وصف در رتبه سومین کشور شیعه نشین دنیا بعد از ایران و عراق قرار گرفته است. شیعیان همه دوازده امامی‌بوده، بیشتر در شمال نیجریه سکونت دارند.
در گزارشی که اخیراً بنگاه خبری وزارت خارجه انگلیس، بی بی سی دربارۀ هشدار نسبت به وضعیت شیعیان نیجریه منتشر کرده، آمده است: «درست در زمانی که جنبش اسلامی سنّی «بوکو حرام»، در رأس عناوین خبرها در نیجریه قرار دارد، گروهی از شیعیان نیز در این کشور وجود دارند که توجه ها را به خود جلب کرده‌اند. شهر «کادونا» مهم¬ترین شهر شیعه نشین نیجریه است. در این شهر می توان آثار و بناهای قدیمی مربوط به قرن ۱۹ میلادی یعنی زمان ورود اسلام به نیجریه را مشاهده کرد. این شهر مورد توجه بسیاری از رسانه ها قرار گرفته زیرا میزبان دفاتر اسلامی‌بسیاری از جنبش اسلامی‌شیعه نیجریه است.
جنبش شیعیان در نیجریه از ۲۰ سال پیش تاکنون به طور روزانه، روزنامه منتشر می‌کند و به زودی شبکه های رادیو اینترنتی و تلویزیونی راه‌اندازی می‌کند. همچنین بسیاری از فیلم های مستند درباره ویژگی های مثبت شیعیان و سران آنها به زبان سواحیلی محلی دوبله و به صورت دی وی دی در مکان های زیاد این شهر در معرض فروش قرار دارد. در گذشته، این جنبش، کوچک و محدود بود اما هم اکنون گسترش یافته و افراد زیادی عضو آن شده و به جنبش بزرگی تبدیل شده است. این در حالی است که همه نگاه ها متوجه جنبش بوکو حرام، یک جنبش اسلامی سنّی است که برای ایجاد دولت اسلامی در نیجریه می جنگد. با این حال، برخی در نیجریه، از رشد جنبش شیعیان در این کشور بدون وجود نظارت حکومت مرکزی ابراز نگرانی می‌کنند.
بنا به نقل این خبرگزاری، آمار قابل اتکایی برای تعیین تعداد شیعیان این کشور وجود ندارد ولی برآوردها حاکی از آن است که نیجریه حدود سه تا هفت میلیون شیعه دارد. گفته می‌شود ۹۵ درصد شیعیان کنونی، پیشتر مذهب یا دین دیگری داشتند ولی در سه دهۀ اخیر به تشیع گرویده‌اند.»
پیشینه حضور شیعیان در نیجریه
حضور تشیع در نیجریه به سه مقطع تاریخی مربوط می‌شود: مقطع نخست، قبل از سال ۱۹۹۴م.؛ در آن مقطع در مجموع، جمعیت شیعیان نیجریه به بیش از۵۰۰ نفر نمی رسید و دلیل آن آشنا نبودن مردم با این مذهب بود. در آن مقطع مسلمانان نیجریه از وجود گروهی به نام «اهل بیت» [علیهم السلام] در اسلام با خبر بودند اما از جایگاه و مکتب خاص ایشان آگاه نبودند.
مقطع دوم از ۱۹۹۴م. به بعد؛ در این مقطع با شکل گیری «جنبش اسلام» در نیجریه که برگرفته از جنبش «اخوان المسلمین» بود، گرایش برخی از اعضای این جنبش به مذهب تشیع باعث شد که اختلافاتی در آن صورت گیرد و برخی از راه یافتگان به تشیع از جنبش جدا شوند و به کشورهای دیگر و این آغاز شناخت نسبت به تشیع و در نتیجه شکل گیری و گسترش آن در بین مسلمانان نیجریه است.
و نهایتاً مقطع سوم، که متأثر از امواج بیداری و انقلاب اسلامی مردم ایران از سال ۱۹۹۹ م. آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. در این مقطع، مذهب تشیع مورد اقبال زائد الوصف مسلمانان و مردم نیجریه قرار گرفته و گسترش قابل توجهی یافته است. تا آنجا که تاکنون به رغم تبلیغات منفی و بد رفتاری های فرقه های ضدّ شیعی، بالغ بر ۶ میلیون نفر در این کشور به این مذهب گرویده‌اند. به دلیل تأثیرات روزافزون انقلاب اسلامی در گسترش تشیع در نیجریه، شیعیان این کشور «خمینیون» نیز خوانده می‌شوند.
«حافظ محمد سعید» فعال فرهنگی و از عالمان شیعی نیجریه درباره چگونگی شیعه شدن خود و خانواده اش و نیز ترویج این مذهب چنین می‌گوید: «در خانوادهای مالکی مذهب و روحانی متولد شدهام. از هفده سالگی فقه، اخلاق، عقاید، تاریخ و گاهی صرف و نحو تدریس میکردم، در خلال سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ تحقیق کردم و توانستم به مذهب اهل بیت (علیهم السلام) مشرف شوم. از سال ۱۹۹۴ هم آشکارا فعالیتهایم را دنبال کردم. به لطف خدا توانستم برای معرفی مکتب اهل بیت، سیزده کتاب تألیف و بیش از هفده کتاب ترجمه کنم. این کتابها در موضوعات عقیدتی، اجتماعی و فقهی بوده، عدهای با مطالعه کتابهای من، از جمله کتاب «الحقوق فی الاسلام» شیعه شده‌اند. همچنین من چهار اتاق تدریس، مثل مدارس بومی در چهار ایالت نیجریه تأسیس کردهام که خوشبختانه اگر چه کلاسهایش یک روز در هفته برگزار می‌شود خیلی از آن استقبال شده و بسیاری از مبلغین بومی توسط همین مدارس تربیت شده‌اند. هم اکنون همه اعضای خانواده من شیعه هستند. ما در اوایل نمی دانستیم چگونه این مذهب را ترویج کنیم اما با بیان اینکه این مذهب ولایت حضرت علی (علیه السلام) را در بر دارد، مردم مشتاقانه آن را می‌پذیرفتند.»
وی با بیان تجربه ای دربارۀ جاذبۀ تشیع در میان مردم کشورش نقل می‌کند: «در عاشورای چند سال قبل، دسته عزاداری با لباس مشکی به راه‌انداختیم. خانم هفتاد ساله ای درباره علت این حرکت پرسید و ما ماجرای کربلا و نحوۀ شهادت امام حسین (علیه السلام)، فرزندان و یارانش را برای او تعریف کردیم و این خانم در حین شنیدن سخنان ما از هوش رفت و پس از به هوش آمدن، بسیار گریست و منقلب شده بود.» محمد سعید می افزاید: «البته نبود اطلاعات و فعالیت وهابی‌ها در مخالفت با ترویج تشیع و مخفی کردن خوبی های این مذهب باعث شده است تا شیعه بیش از این در کشور ما توسعه نیابد.»
رهبری شیعیان
رهبر مذهبی شیعیان در نیجریه «شیخ ابراهیم زاکزاکی» ۵۷ ساله است. وی از حدود ۳۰ سال پیش یعنی زمانی که انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹م. به پیروزی رسید این مسئولیت را برعهده دارد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، شیفتۀ امام خمینی(ره) شد. و سال‌ها بعد به ایران آمد و وقتی با لباس روحانیت به نیجریه بازگشت در منطقه زاریا و کانو به تبلیغ تشیّع پرداخت. خبرگزاری رویترز دربارۀ وی می نویسد: «حوادث ایران شیخ زاکزاکی را به این باور رسانده که بیداری اسلامی می تواند به نیجریه برسد.»
خبرنگار بی بی سی نیز از دیدار با رهبر مذهبی شیعیان نیجریه این گونه گزارش می دهد: «هنگامی‌که با این رهبر دینی ملاقات کردیم او لباس های سنتی برتن داشت و به مانند یک دولتمرد باتجربه رفتار می‌کرد. او همانند ایران مخالف آمریکاست. شیخ می‌گوید که هم اکنون صدها هزار نفر هوادار دارد. او عکس رهبر انقلاب ایران آیت الله خامنه ای را در اتاقش گذاشته و به همراه هوادارانش همیشه با جدیت حوادث جاری در ایران را پیگیری می‌کند. هنگامی‌که از شیخ پرسیده شد آیا حمله نظامی‌به ایران تأثیری بر نیجریه خواهد داشت یا خیر، گفت: «نه تنها بر نیجریه بلکه بر همه جهان تأثیر خواهد داشت.» در هنگام مصاحبه با شیخ زکزاکی، پاسخ های وی با ابهام های زیادی همراه است. به روشنی می توان درک کرد که او به رسانه ها اعتماد ندارد. شیخ به دلیل نگرانی از تحریف سخنانش، مصاحبه را برای خودش هم ضبط می‌کند. شیخ پاسخ بسیاری از سؤالات را نیز ارائه نکرد بدون اینکه توضیحی در این باره بدهد.
بی بی سی در ادامه به سراغ مخالفان این جریان شیعی رفته و به نقل از یک تحلیلگر سیاسی نیجریه در این باره چنین القا می‌کند که جنبش شیعیان در نیجریه، تهدیدی برای این کشور است. و به نقل از یک پژوهشگر می افزاید که جنبش شیعیان به رهبری زاکزاکی حکومتی در داخل یک حکومت ایجاد کرده است. او می داند که جنبش آموزش های نظامی‌برای اعضای خود برگزار می‌کند و این یعنی اینکه آنها منتظر اتفاقی هستند. شیخ در مقابل می‌گوید که آموزش های ادعایی، صرفاً در حد آمادگی برای دفاع از خود است. او این اقدامات را با آموزش های کاراته برای نوجوانان مقایسه می‌کند. در شهر کادونا، جنبش سلفی بوکو حرام حملات زیادی را علیه نیروهای امنیتی و مردم ساکن در این شهر انجام داده‌اند. شیخ زاکزاکی تصریح می‌کند که به ورود به سیاست فکر می‌کند و احتمال دارد حزب سیاسی را ایجاد کند البته به شرطی که قوانین دولت به او این اجازه را بدهد. با این حال او معتقد است که وضعیت کنونی کشور نیجریه چنین اجازه ای به او نمی دهد.
هواداران شیخ از کوچک و بزرگ می‌گویند که به دیدگاه ها و نظرات او، اعتماد دارند. آنها از ایده های دینی شیخ هم حمایت می‌کنند و می‌گویند که این ایده ها و افکار نه تنها در نیجریه بلکه در همه مناطق آفریقا منتشر می‌شوند.
در روز مشخصی در هفته برای قرائت قرآن، هزاران نفر از هواداران شیخ از زن و مرد به حضور او می رسند. آنها به صورت جداگانه می نشینند و نشان می دهند که برای یادگیری و برقراری آرامش تأکید دارند. گزارش بی بی سی با در نظر گرفتن مشاهدات خود در یک جمله می افزاید: به نظر نمی رسد که این جنبش شیعه، تهدیدی برای حکومت یا ملت نیجریه باشد.»
روزنامه مصری الجریده نیز در گزارشی میدانی به موضوع گسترش نفوذ مذهب شیعه تا قاره آفریقا و کشور نیجریه پرداخته است. این روزنامه مصری آورده است: «شهر کادونا نیجریه با اکثریت شیعه‌نشین با توجه به اینکه مقر جنبش اصلی اسلامی‌شیعی در این کشور است بیشتر مورد اهتمام رسانه‌ها است. بر اساس این گزارش، جنبش شیعی نیجریه از دو دهه پیش تاکنون روزنامه‌ای کثیرالانتشار را در سطح کشور صادر می‌کند و به زودی نیز قرار است شبکه‌ای رادیویی از طریق پایگاه خود در اینترنت و با موج‌های اصلی کشور و همچنین شبکه‌ای تلویزیونی راه‌اندازی کند.
خبرنگار الجریده به فروش بالای فیلم‌های مستند درباره جنبش شیعیان نیجریه و رهبران آن به صورت دی‌وی‌دی از سوی مردم شهر کادونا اشاره و تأکید می‌کند: گستره نفوذ مذهب شیعه در نیجریه در زمان حال بسیار زیاد شده است. الجریده همچنین درباره شیخ ابراهیم زکزکی، رهبر این جنبش شیعی می نویسد: کشور نیجریه تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران جمعیت شیعه نداشت و بعد از پیروزی انقلاب ایران، ابراهیم زکزکی که دانشجوی رشته حقوق و مشغول به تحصیل در اروپا بود، در دیداری با امام خمینی (ره) در پاریس، به شدت تحت تأثیر شخصیت ایشان قرار گرفت و به مذهب تشیع گروید. امام خمینی(ره) در آن دیدار یک جلد کلام الله مجید به زکزکی هدیه کرد و از او خواست تا مردم کشورش را به عمل به کتاب خدا دعوت کند.»
انتظار از دیدگاه شیعیان نیجریه
ابراهیم مؤذن از طلاب نیجریه ای علوم اسلامی‌که قبلاً اهلسنت بوده و اخیراً به مذهب تشیع گرایش پیدا کرده است، دربارۀ هدف قیام و انقلاب امام عصر صلوات الله علیه بر این باور است که، هدف اصلی قیام امام مهدی علیه السلام، همان هدف خداوند متعال در هنگام فرستادن پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله، است که:
«و ما أرسلناک الّا رحمه للعالمین؛ ما تو را جز رحمت برای جهانیان نفرستادیم».
پایانبخشی و اتمام لطف و رحمت خداوند بر عالمیان، از زمینهها و اهداف قیام امام حجت است که برای پر کردن دنیا از عدالت و انصاف و برابری و صلح و صفا و بندگی خدای متعال صورت میگیرد.»
وی همچنین دربارۀ تفاوت دیدگاه اهل سنت و شیعیان نسبت به آن حضرت بیان می‌کند: «البته در رابطه با فرد منجی به شکل دقیق، با اعلام زمان تولد، محل تولد، مشخصات پدر، مشخصات مادر، مشخصات فردی و معنوی و … در مورد منجی فقط در مکتب اهلبیت علیهم السلام، مطرح شده و در مکاتب دیگر بحثی نیامده است. حتی اهلسنت هم آنرا به عنوان شخصی که بعداً به دنیا خواهد آمد یا قبلاً به دنیا آمده، مطرح می‌کنند؛ ولی به این شکل دقیقی که در مکتب اهلبیت بیان شده در مکاتب دیگر طرح نگردیده است.»
در دیدار اخیر شیخ زکزکی از ایران و زیارت حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها)، وی در گفت و گو با طلاب نیجریه ای اظهار داشت: «شما باید بدانید که امروز سفیران حضرت صاحب‌الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هستید و مردم نیجریه و آفریقا منتظر شما هستند؛ هر نوع کوتاهی در این مسیر، خیانت به حضرت حجت (علیه السلام) است.»
پیشنهاد برای ایرانیان
شیعیان نیجریه با تأکید بر اهمیت حضور شرکت ها و دفاتر نهادهای ایران در این کشور، معتقدند: اگر استراتژی درستی پیش گرفته شود، ضمن آنکه عواید مالی خوبی نصیب ایرانی‌ها می‌شود، مردم نیجریه نیز متوجه می‌شوند که شیعیان ایران علاوه بر اخلاق نیکو، تخصص و تکنولوژی را نیز در اختیار دارند.
برخورد دولت و مخالفان با شیعیان
شکل گیری و رشد قابل توجه شیعیان در نیجریه در کنار شکوفایی امیدها و آرزوهای حق طلبان و مستضعفان، موجب بروز و تشدید مخالفت مخالفان از جمله سازمان های صهیونیستی و وهابی علیه این جریان و رهبران آنها بوده است. بررسی دقیق این مخالفت ها از همکاری پنهان دو جریان سلفی و صهیون در قالب حرکت های تروریستی علیه شیعیان حکایت دارد. این اقدامات عمدتاً با طراحی موساد و با مشارکت نیروهای امنیتی نیجریه عملیاتی شده است. به عنوان نمونه می توان به طرح ترور شیخ زکزکی رهبر مذهبی شیعیان در سال ۲۰۰۹م. اشاره کرد. این نقشه قرار بود با انفجار بمب در محل اسکان شیخ زکزاکی در «زاریا» اجرا شود، اما خود زکزاکی در خطبههای نماز جمعه روز ۱۱ سپتامبر (۲۰شهرویور) با افشای این نقشه گفت: «اگر آنها میخواهند مرا بکشند چرا به خانهام که محل زندگی یک مادر ۸۸ ساله و زن و فرزندانم هست حمله می‌کنند. این حمله قطعا باعث آسیب به همسایگان نیز خواهد شد که کاملاً بیگناه هستند.»
افشای جزییات این نقشه نشان میدهد علاوه بر دخالت آمریکا و اسراییل، این برنامه با پشتیبانی سعودی‌ها همراه بوده به این نحو که با پرداخت پول به برخی مبلغان، آنها را در سرتاسر کشور پخش کرده تا علیه جنبش اسلامی صحبت کنند. نیروهای امنیتی نیجریه در اوایل سپتامبر گذشته در ابوجا پایتخت نیجریه گرد هم آمدند تا آخرین مذاکرات را برای عملی کردن این نقشه انجام دهند. قسمتی از این طرح، راه‌اندازی موجی از اتهامات علیه زکزاکی و پیروانش بود که با حمایت مالی سعودی‌ها و اجرای علمای وهابی که شیعیان را «رافضی» میخوانند انجام شد. شدت این اقدامات در زاریا که بیشترین جمعیت راهپیمایان روز قدس را هر ساله در اختیار دارد بیشتر بود.
نیروهای امنیتی نیجریه یک گروهِ به اصطلاح «جوخه ضدّ تروریست» را به ایالات مختلف، علیالخصوص زاریا اعزام کردند تا در راهپیمایی روز قدس به بهانه تعقیب بقایای گروه وهابی «بوکو حرام» دست به قتلعام بزنند و گروهی را دستگیر کنند. ایست بازرسیهای پلیس هم وظیفه داشتند از رسیدن هرگونه کمکی از مناطق دیگر به داخل شهرهای شیعیان جلوگیری کنند. در عین حال دولت با حمایت از علمای وابسته به حکومت از آنان خواسته بود در سخنان خود جنبش اسلامی، رهبر و اعضای آن را یک فرقه انحرافی که باید محو شوند معرفی کنند و در صورت قتل عام اعضای جنبش اسلامی هرگونه همدردی و ابراز عواطف مردم مخصوصاً در میان بچهها و زنان را تقلیل دهند.
برخلاف گذشته که گروههای مختلف برای حمله به جنبش اسلامی تحریک میشدند، این بار نیروهای امنیتی نیجریه خود رأساً وارد عملیات شدند. دولت تنها به کشتن رهبر و اعضای فعال جنبش راضی نیست؛ فاز بعدی این برنامه دراز مدت شناسایی علمایی است که نوعی همفکری با جنبش اسلامی دارند. دو برنامه برای این نوع روحانیون طرحریزی شده است: در مرحله اول تلاش برای خرید یا تطمیع آنها جهت همکاری با رژیم علیه شیعیان جنبش اسلامی؛ و در مرحله دوم در صورت عدم همکاری حذف این افراد.
یوسف ضیاءالله در مقاله ای که دربارۀ این طرح تروریستی در پایگاه «کرسنت آنلاین» نشریه خبری انگلیسیزبان «جنبش اسلامی» منتشر کرده به یک مبارزه رسانهای سخت اشاره نموده است: «دکتر گومی» به عنوان یکی از ابزارهای مهم رژیم در این شایعه پراکنیها اختیارات تام داشته و در مسجد «سلطان بلو» و مخصوصاً در جلسه تفسیر ماه رمضان که شنوندگان بسیاری داشت شیخ زکزاکی را هدف سخنان تند خود قرار میداد. علاوه بر این اقدامات، خوانندگان نیز برای منحرف کردن مردم از اسلام به کار گرفته می‌شوند. پلیس ایالت کادونا در خط مقدم مبارزه با زکزاکی قرار داشت. این مطلب زمانی روشنتر می‌شود که بدانیم پلیس این ایالت بود که طی یک گزارش جاسوسی از ابوجا درخواست کرده بود یک سری اقدامات موثر علیه شیعیان و رهبرشان انجام شود. در این گزارش اعتراف شده بود که سفارت آمریکا خواستار یک اقدام قاطع شده است. هم چنین اشاره به جلسهای شده بود که پیشتر بین سران منطقه، علمای اسلامی و رهبران جوامع در کادونا برای آماده کردن مقدمات حمله به جنبش اسلامی‌برگزار شده بود.
نویسنده دخالت مستقیم بیگانگان در این طرح را اینگونه شرح می دهد: این برنامه قسمتی از طرح مبارزه با تروریسم آمریکاست که هر فعالیت اسلامی‌با افکار مستقل از آمریکا را محکوم به مقابله می دانند. ضمن اینکه صهیونیستها در نیجریه بسیار فعالند. «آویگدور لیبرمن» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی که به نژادپرستی معروف است دقیقاً چند روز قبل از اجرای این عملیاتها به نیجریه سفر کرد. این ملاقات در قالب انعقاد یک قرارداد همکاریِ کشاورزی و تکنولوژیکی بین دو کشور انجام شد؛ ولی حاوی یک پیمان محرمانه امنیتی نیز بود که بر اساس آن نه تنها پرسنل امنیتی نیجریه از سوی رژیم صهیونیستی آموزش داده می‌شوند، بلکه در درگیریهای محلی رأساً دخالت می‌کنند. طرح ترور زکزاکی هم دقیقاً در روزهایی برنامهریزی شد که سفر لیبرمن (علی الخصوص با توجه به افکار نژادپرستانه و کینه وی نسبت به اسلام) بیش از این نمیتوانست هشداردهنده باشد.
نهایتاً در راهپیمایی روز قدس به تاریخ ۱۸ سپتامبر (۲۷ شهریور) نیروهای دولت به راهپیمایی آرام مردم در زاریا حملهور شدند و علاوه بر شلیک گاز اشک آور، ۴ نفر را هم هدف گلوله قرار دادند که موجب شهادت یکی از شیعیان زاریا شد. شیخ زکزاکی سالهایی از عمر خود را به جرم مبارزه با دیکتاتوری حاکم نیجریه در زندان به سر برده و به دلیل همین ایستادگی شجاعانه و روح فداکارش اکنون پیروان بسیاری دارد. وقتی نقشه اتحاد سلفی و صهیون برای انفجار خانه و دفتر وی افشا شد، و یارانش خواستند اسلحه به دست بگیرند، همه را به حفظ آرامش دعوت کرد و گفت که آنها منتظرند شما اسلحه به دست بگیرید تا همه‌تان را بکشند.
لازم به یادآوری است، اگر چه دولت ایران بنا بر ملاحظات سیاسی از اطلاع رسانی در خصوص تحولات نیجریه و از جمله کشتار روز قدس اجتناب می ورزد، اما عربستان سعودی ابایی از حمایت از گروه های سلفی نیجریه ندارد و دولت نیجریه، در تماس مستقیم با سعودی ها قرار دارد. تا آنجا که رئیس جمهور سابق «عمر یارودوا» چهار بار در سال به عربستان سفر کرد و گفته می‌شود حتی هنگام بیماری نیز میهمان سعودی‌ها بوده است.
پایان
پیوست:
