موعود پایگاه اینترنتی موعود
مشهورترین کنیه ی امام حسین (علیه السلام)، «اباعبدالله» است. کنیه اسمی است که با اب، یا ام، یا اخ یا اخت یا ابن شروع می‌شود، کنیه در عرب معمول است و برای احترام و تجلیل از افراد، برای آنان کنیه قرار می دهند. (۱)
امّا اینکه چرا امام حسین (ع) را با این کنیه می خوانند، دلایل مختلفی دارد که در ادامه می آوریم.
الف: پدر علی اصغر (ع)
در میان اعراب، رسم اینگونه بود که نام فرزند بزرگتر یا فرزند نیکوی هر شخص را برای کنیه اش استفاده می‌کردند. مثلاً کنیه ی «ابوالحسن» برای امیرالمؤمنین علی (ع) ریشه در همین رسم دارد. بنا به این عقیده، برخی معتقدند که کنیه ی اباعبدالله به خاطر انتساب حضرت علی اصغر (ع) به امام حسین (ع) است. برخی از مورخان معتقدند که نام دیگر حضرت علی اصغر (ع)، «عبدالله رضیع» (به معنای بنده ی شیرخواره ی خدا) بود. (۲)
ب: حسین منی و انا من حسین
برخی دیگر از مفسران، از رهگذر جمله ی معروف پیامبر اکرم (ص)، که می فرمایند: «حسین مِنّی و انا مُن حسین» (۳) (حسین از من است و من از حسین هستم) چنین می‌گویند: از آنجایی که والاترین عبد خداوند، حضرت رسول گرامی اسلام (ص) بودند، به خاطر این جمله ی پیامبر اکرم (ص)، کنیه ی اباعبدالله را بر امام حسین (ع) نهادند. که در این صورت، معنای اباعبدالله می‌شود: «پدر بهترین بنده ی خدا، رسول خدا (ص)» (۴)
ج: حسین (ع) منجی بندگان
علت دیگری که برای کنیه ی اباعبدالله بیان شده است، قیام ایشان بود چون اگر آن حضرت قیام نمی‌کرد با نقشه هایی که بنی امیه کشیده بود یک نفر گوینده لااله الاالله باقی نمی ماند و گروه گروه از دین و آئین محمدی بر می‌گشتند و در نتیجه اسلام آخرین لحظات عمر خود را تسلیم مظالم دولت اموی می‌کرد. امام حسین (ع) می دانست که اگر قیام نکند ارکان اسلام از ریشه می خشکد و مقدسات آن دستخوش هوی و هوس بنی امیه واقع می‌شود و میلیون ها نفر انسان که با خون دل و فداکاری های بسیار از ضلالت و بت پرستی نجات یافته‌اند و به شاهراه سعادت ابدی رسیده‌اند، اینک در اثر فریب کاری معاویه و یزید فـوج فوج از دیـن خارج می‌شوند و بالاتر از آن، از جاده بشریت و آدمیت نیز بیرون می روند.
پس امام حسین (ع) پدر تمام بندگان خدا خواهد بود، پدر تمامی افرادی که بعد از او ایمان آوردند چرا که همه آنها دین و ایمان خود را مدیون اویند و او مانند پدری مهربان و دلسوز از خود گذشت تا همه فرزندان او در مسیر اسلام و دیانت باقی بمانند و از صراط مستقیم منحرف نشوند. (۵)
د: حسین (ع) پدر بندگان
در تفسیر دیگری از کنیه ی اباعبدالله، معنای کنیه ی ایشان می‌شود: «پدر هر کس که بنده ی خداست». دقت کنید! معنای این عبارت با عبارت بالا یکی نیست. در عبارت قبلی، امام حسین (ع)، پدر تمام بندگان پس از واقعه ی کربلا محسوب می‌شوند و در این تفسیر، اباعبدالله به خاطر شأنی که در بندگی دارند، پدر تمام بندگان خداوند هستند. از ابتدای آفرینش آدم (ع) تا آخرین انسانها.
در علت چنین معنایی می توان چنین گفت: امام حسین (ع) به بالاترین درجه ی بندگی خداوند رسیده بودند. درجه ای که خداوند درباره ی آن در قرآن فرمودند: «ارجعی الی ربّک راضیهً مرضیهً» (۶) (به سوی پروردگارت بازگرد در حالی که تو از او راضی هستی و او از تو راضی است)
به همین دلیل، هر کس در مسیر بندگی خداوند قدم بردارد، مدیون پدری و مربی گری حضرت سید الشهدا (ع) است. چرا که معنای دیگر اب، (به غیر از پدر)، مربی است.
در تفسیر زیارت عاشورا، در بیان لفظ اباعبدالله آمده است: «لولاه ماعُبِدَالله و لولاهُ ماعُرِفَ الله» (۷) (اگر بنده ی خدا [حسین] نبود، خداوند شناخته نمی‌شد)
بنابراین ایشان در حقیقت پدر همه بندگان خداست، زیرا پدر به معنای مربی است و او بر اساس آنچه گفتیم بهترین و عالی ترین مربی است.» (۸)
پی نوشت:
۱. معارف و معاریف، سید مصطفی حسین دشتی، قم، ۱۳۷۶، چاپ دوم، ج ۸، ص ۵۹۵؛ به نقل از مرکز اسخگویی سوالات دینی به آدرس http://www.pasokhgoo.ir/node/20138
۲. بحار الانوار، مجلسی، ج ۴۵، ص ۴۷
۳. همان، ج ۴۳، ص ۲۶۱
۴. شفاء الصدور فی شرح زیارت العاشورا، چاپ اول، ص ۱۰۲؛ به نقل از سایت http://www.azha.ir/showthread.php?tid=879
۵. همان.
۶. سوره ی فجر، آیه ی ۲۸
۷. شفاء الصدور ج: ۱، ص: ۱۴۶؛ به نقل از شرح زیارت عاشورا، علی اصغر عزیزی تهرانی، ص۳۴.
۸. شرح زیارت عاشورا، علی اصغر عزیزی تهرانی، ص۳۴؛ به نقل از سایت راسخون http://www.rasekhoon.net/faq/show/645633/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%91%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%91%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%AF/
