موعود پایگاه اینترنتی موعود
شبکه دولتی بی بی سی امروز در بعد حرفه ای و اخلاقی با چالش های مهمی روبروست که برای هر بنگاه خبری می تواند یک آفت بزرگ محسوب شود.
به گزارش موعود، شبکه بی بی سی یکی از معروفترین شبکه های خبری دنیا محسوب می‌شود. این شبکه به دلیل پشتیبانی از حمایت های مالی دولت انگلیس و در سال های اخیر حمایت های مالی وزارت خارجه آمریکا توانسته است علاوه بر پخش جهانی اخبار تحت نام “بی بی سی ورلد” به چندین زبان زنده دنیا نیز برنامه پخش کند. این شبکه امروز در بعد حرفه ای و اخلاقی با چالش های مهمی روبروست که برای هر بنگاه خبری می تواند یک آفت بزرگ محسوب شود.
مقدمه
بدون شک رسانه های جمعی نقش فوق العاده ای در شکل گیری افکار عمومی دارند. یکی از نظریه پردازهایی که در این زمینه تحقیقات زیادی انجام داده، “دنیس مک کویل ” است که “گونه شناسی” جامعی از آثار رسانه ها فراهم کرده است. وی در این بررسی گسترده تمایز اساسی بین آثار کوتاه مدت و درازمدت و آثار عمدی و غیرعمدی برقرار می‌کند.
رسانه ها نقش بسیار مهمی در تعیین دستور کار تصمیم گیری سیاسی دارند. نمونه بارز این اثرگذاری بر افکار عمومی را می توان در جریان “واترگیت” که به رسوایی و سقوط نیکسون انجامید، مشاهده کرد.
رسانه های جمعی، مهمترین منبع اطلاعاتی درباره مسائل سیاسی در کشورهایی صنعتی هستند. در این بین رسانه های دیداری و بصری مانند تلویزیون، ماهواره و شبکه های خبری از اهمیت ویژه ای برخودارند.
بی بی سی در کنار برخی شبکه های غربی از جمله فاکس نیوز، ام بی سی، سی بی اس و سی ان ان از بازوان تبلیغاتی قدرت های غربی هستند که می توانند به راحتی قدرتها را وارد جنگ و مخمصه کرده و یا افراد و شخصیت ها را در سراسر جهان ترور و یا می توانند برخی شخصیت های وابسته به محافل خاص را بزرگ نمایند. اما در صورتی که این رسانه ها با فساد به هر گونه و با هر گسترده ای روبرو باشند وضعیت پیچیده و بغرنجی می تواند حاکم باشد.
بریتانیا یکی از این کشورهایی است که از گذشته در این مقوله بسیار برجسته بوده است. شبکه دولتی این کشور یا همان بی بی سی که در چند دهه گذشته نقش مهمی را در سیاست خارجی این کشور ایفا کرده از جمله رسانه هایی است که در دو حوزه “حرفه ای” و “اخلاقی” با فساد گسترده روبروست.
فساد در اخلاق رسانه ای
یکی از مشکلاتی که این شبکه با آنها روبرو بوده فساد در حوزه حرفه ای و ارائه صحیح اطلاعات به مخاطبان آن است. گرچه این نوع فساد نمود بیرونی کمتری نسبت به فساد اخلاقی دارد اما به لحاظ حرفه ای بسیار برای افکار مخاطبان مخرب تر است. یعنی به بیان دیگر میزان آفتی که از این نوع فساد بر شهروندان یک کشور و جامعه مدنی وارد می‌شود بسیار بیشتر از فساد در ابعاد و حوزه های دیگر است. یکی از مصداق های این نوع فساد در بی بی سی ارائه اطلاعات غلط به مخاطبان و بینندگان است. این شبکه بارها در برهه های خاص اطلاعاتی را به صورت هدفمند پخش کرده که پس از گذشت چند ساعت بی اساس بودن آنها اثبات و موجب درد سرهایی برای این بنگاه شده است.
ارائه اطلاعات به نفع جناحی خاص برای ببیندگان داخلی، تخریب های سیاسی به نفع دولت گروههای پشت پرده، و ملاحظات غیر حرفه ای برخی از تیم های خبری شبکه امروز بسیار علنی تر از گذشته شده است.
مرگ مشکوک “دیوید کلی” که پس از افشای نام وی به عنوان منبع درز اطلاعات جنگ عراق به بی بی سی رخ داد، یکی از رسوایی های این شبکه در حوزه کار حرفه ای بود. کلی متخصص جنگ افرازهای بیولوژیک بود که برای وزارت دفاع انگلیس کار می‌کرد. وی پیشتر بازرس تسلیحات سازمان ملل در عراق نیز بود. این متخصص تسلیحاتی در جولای سال ۲۰۰۳ زمانی برای افکار عمومی شناخته شد که بدون اجازه بحث هایی را بصورت خارج از ضبط برنامه به “اندرو گیلیگان” خبرنگار بی بی سی مطرح کرد. این صحبت ها مربوط به پرونده دولت انگلیس در باره تسلیحات کشتار جمعی در عراق بود.
دیوید کلی خبرنگار این شبکه این اظهارت را علنی کرد. کلی به دادگاه فراخوانده شد و دو روز بعد جسد وی پیدا شد.
اقدام بی بی سی در مورد پرونده دیوید کلی یکی از غیر حرفه ای ترین اقدامات بود که در نهایت سبب مرگ این دانشمند به احتمال بسیار زیاد از سوی سازمان های اطلاعاتی بریتانیا شد. کلی مبالغه آمیز بودن اطلاعات دولت آمریکا و بریتانیا در باره وجود تسلیحات کشتار جمعی را مطرح کرده بود.
در واقع بی بی سی در این پرونده بعنوان بازوی رسانه ای سازمان های اطلاعاتی عمل کرد تا آبروی دولت این کشور به خاطر ادعاهایش درباره تسلیحات کشتار جمعی و بیورلوژیکی در عراق حفظ شود. این مورد یکی از ده ها موردی است که این شبکه در آن درگیر بوده است.
گرچه بی بی سی در بیانیه رسمی از مرگ کلی اظهار ناراحتی کرد اما بدون تردید اقدام بی بی سی چیزی جز غیر حرفه ای بودن را نشان نمی داد.
یکی از موارد مهم دیگر در کار غیر حرفه ای نیروهای بی بی سی موردی است که چندی پیش اتفاق افتاد.
یکی از مجریان این شبکه در برنامه “نیوز نایت” لرد مک آلپاین یکی از حامیان نزدیک مارگارت تاچر نخست وزیر انگلیس در دهه ۱۹۸۰ را متهم کرده بود که در برنامه ای که یکی از مجریان بی بی سی به نام جیمی سویل در آن به ازار جنسی کودکان مشغول بوده دخالت داشته است. این اتهام به دلیل آنکه شاهد عینی در گفتگو با این برنامه اتهامات علیه این سیاستمدار را تائید نکرد منجر به یک بحران در حوزه اخلاق حرفه ای برای این شبکه شد.
این اتهام ضربه بزرگی به بی بی سی زد و جرج انتسویل مدیر کل آن را مجبور به استعفا کرد و این در حالی بود که وی تنها شش ماه بود این سمت را بر عهده گرفته بود و این رسوایی نه نشات گرفته از سوء مدیریت وی بلکه نشان از نهادینه شدن فساد در این شبکه بود.
فساد اخلاقی پرسنل و کارکنان
ابعاد مهم دیگر فساد در شبکه بیبیسی در حیطه اخلاق و به عبارت بهتر فساد اخلاقی کارکنان این شبکه است. این نوع فساد گرچه شامل تمامی‌بخش ها و زبان های این بنگاه خبری می‌شود اما این مقوله بر آن است تا به بررسی مصداق هایی از این فساد در بی بی سی جهانی بلحاظ گستره پخش آن، و بی بی سی فارسی بلحاظ ارتباط آن با افکار عمومی در ایران بپردازد.
اخلاق در بی بی سی جهانی
یکی از مهمترین چالش هایی که شبکه جهانی بی بی سی با آن روبروست فساد اخلاقی در بین کارکنان آن است. یکی از آخرین مورد در این زمینه را می توان به موضوع فساد جیمی سویل (Jimmy Savile) اشاره کرد.
پرونده فساد اخلاقی جیمی سویل از مجریان سابق بی بی سی و حواشی آن بدترین بحران ۵۰ سال اخیر در این سازمان رسانه ای خوانده شد. پلیس اعلام کرد که سویل در طول ۴۰ سال کار خود به افراد زیادی از جمله دختران کم سن و سال آزار جنسی رسانده که در مواردی این کار در ساختمان‌‌های بیبیسی انجام شده است.
این پرونده و حواشی آن که مربوط به اتهام علیه یک سیاستمدار محافظه کار بود منجر به استعفای “جرج انتویسل” مدیر کل شبکه در ٢ آذر (٢٢ نوامبر) شد. پس از این استعفا، رئیس هیئت امنای بی بی سی که منصوب شخص ملکه است برای آرام کردن اوضاع اعلام کرد که “تونی هال” مدیر فعلی اپرای سلطنتی لندن، به سمت مدیرکل جدید این سازمان انتخاب شده است.
اما هنوز زمان زیادی از انتصاب رئیس جدید این بنگاه سخن پراکنی نگذشته بود که پرونده جدیدی رو شد. دو نفر از مجری های بی بی سی اعلام کرده‌اند که از همسرانشان جدا می‌شوند تا با هم باشند.
تیم ویلکاکس و سوفی لانگ از مجریان خبر بی بی سی اعلام کردند که بر آن هستند تا از همسران سابق خود جدا شده و زندگی مشترکی را آغاز کنیم. اعلام این خبر بلافاصله پس از تغییر مدیریت در این شبکه بار دیگر تاکیدی بر این واقعیت بود که فساد در این شبکه با تغییر مدیران از بین نخواهد رفت بلکه پدیده ای نهادینه شده است.
مقوله اخلاق در بی بی سی فارسی
بنگاه سخن پراکنی بی بی سی، بخش فارسی خود را در قالب پخش برنامه های رادیویی در تاریخ ۲۹ دسامبر ۱۹۴۰ میلادی (۸ دی ۱۳۱۹ شمسی) راه‌اندازی کرد. این موسسه قریب به نیم قرن با وضعیت رادیو فارسی کار کرد تا اینکه در سال ۲۰۰۸ راه‌اندازی بخش تلویزیونی خود را نیز اعلام کرد.
این شبکه از آغاز فعالیت خود چالش های زیادی را همچون ممنوع بودن فعالیت های آن در ایران پشت سر گذاشته است اما چالش مهمی‌که این شبکه با آن روبرو بوده فساد اخلاقی مدیران آن از جمله “صادق صبا” رئیس بی بی سی فارسی است. یکی از پرونده هایی که در سال های اخیر درباره صبا مطرح بوده سوء استفاده‌ای بوده که وی از یکی از کارکنان زن شبکه بی بی سی به نام “پونه قدوسی” مجری شبکه جهانی بی بی سی جهانی و در عین حال مجری برنامه “نوبت شما” در بخش فارسی داشته است.
گرچه این اتهام به خاطر نحوه طرح آن که در یک برنامه زنده تلویزیونی و از سوی یکی از تماس گیرندگان بود، از سوی این دو نفر رد می‌شود اما بررسی عمیق صفحات اجتماعی برخی از کارکنان بی بی سی فارسی نشان از روابط غیر حرفه ای در بین این کارکنان دارد.
در برخی از اظهار نظر ها بخصوص از سوی کسانی که از سوی این شبکه کنار گذاشته می‌شوند علنا عنوان می‌شود که داشتن روابط صمیمانه با برخی از مدیران در بی بی سی فارسی ضامن پیشرفت و ترقی خبرنگاران آن است.
رسانه های بریتانیا از جمله روزنامه گاردین در مطلبی در تاریخ ۳ فوریه ۲۰۱۲ به قلم ایان بلیک و سعید کمالی دهقان بر آن شد تا این اتهامات را صرفا یک شانتاژ تبلیغاتی از سوی رسانه های ایران عنوان کنند اما کاهش قابل ملاحظه حضور پونه قدوسی در بسیاری از برنامه های شبکه بی بی سی فارسی و در عین حال عزیمت خانم نفیسه کوهنور از ترکیه به لندن برای به دست گرفتن برخی از مسئولیت های وی در شبکه نشان از عمیقا بودن اتهامات دارد.
نتیجه گیری
ابعاد فساد اخلاقی و حرفه ای در دستگاه بی بی سی بسیار گسترده تر از آن است که در این مقوله کوتاه بگنجد اما این موارد نشان از ابعاد وسیع تر این ماجرا و فساد سازمان یافته و نهادینه شده در قالب و پوشش یک بنگاه خبری است.
دامیان تامپیون مفسر اجتماعی و رسانه ای در بریتانیا در واکنش به اتهام علیه یکی از سیاستمداران محافظه کار در برنامه نیوز نایت می‌گوید: بی بی سی به روزنامه نگاران تنبل و بیش از حد پر حرارت اجازه می دهد تا برنامه هایی را بسازند و در همان حین فرد بی گناهی را متهم به آزار جنسی کودکان معرفی می‌کنند اما نامی هم از او نمی‌برند. حال اکنون ما می دانیم که این اتهام بر اساس یک مورد هویتی کاملا اشتباه بوده اما این اقدام یک سطح فوق العاده ای از بی لیاقتی از سوی مدیریت بی بی سی را نشان می دهد.
“کریس پتن” رئیس هیات امنای بیبیسی در پی رسوایی‌های جنسی اخیر این شبکه می‌گوید : “بیبیسی باید اصلاح شود یا بمیرد”.
وی معتقد است که اساس بیبیسی مبتنی بر اعتماد مردم است و اگر این اعتماد از بین برود، کار بیبیسی دیگر تمام است. این اظهارات در حالی است که این بنگاه خبری در سال های اخیر با دریافت حمایت های مالی از وزارت خارجه آمریکا در قالب توافقاتی دو طرفه بیش از گذشته رویکرد توام با فساد خود در دو حوزه اخلاقی و حرفه ای را بروز داده است.
