“حتما همین حالا نیت کن و این ذکر را هفت مرتبه بگو، و برای هفت نفر دیگر بفرست؛ خبر خوشی را خواهی شنید.”
و حتما هم شما هم مانند همه کسانِ دیگر را پیام را بارها و بارها خواندید. آیا تا به حال به صحت و ثقم این مطالب و منابع آن ها فکر کرده اید؟ آیا تا به حال فکر کرده اید که این ها برای چه و با چه هدفی در این چند سال اخیر رواج یافتهاند؟
تعریف بدعت
در زبان عرب، هر آنچه که نو تازه باشد و سابقه تاریخیِ ساخت نداشته باشد، بدیع میگویند. برای مثلا یکی از اوصاف خداوند بدیع است. او ا بدیع السموات والارض می خوانیم. یعنی آسمان ها و زمین را بدون هیچ گونه مدل و الگوی قبلی خلق کرده است.
واژه بدعت هم، هم ریشه این کلمه است. بدعت یعنی هرچیزی نو و جدید. یعنی چیزهایی را بدون سابقه قبلی، بسازیم.
انواع بدعت
الف. بدعت در اموری غیر از امور دینی و شریعت.
این نوع بدعت را می توان به دو دسته تقسیم کرد.
۱. بدعت های خوب. این نوع بدعت ها همان دستاوردهای بشری هستند که به نفع جوامع انسانی است. مثل اختراعاتی که برای زندگی بشر فایده دارد. وسایل حمل و نقل، وسایل گرمایشی و سرمایشی و یا فرهنگ ها و عادات خوبی که بین افراد رواج پیدا میکند. زدن مؤسسات خیریه. روزهای نیکوکاری. روز درختکاری و …
۲. بدعت های بد و مخرب. مثل یک سری فرهنگ های غلطی که بین اقشار جامعه عادی و رایج شده است. مانند آرایش های مردان، مراسم های عجیب و غریب در ازدواج ها و مراسم عزاداری. یا یک سری دستاوردهای بشری مثل بمب اتم، ایجاد بعضی فضاهای مجازی اجتماعی جهت ترویج عقاید ضد دینی و اسلامی و …
ب. بدعت در دین و شریعت.
هر گونه بدعت در دین اسلام و احکام و هر آنچه به شریعت اسلام مربوط میشود، حرام است و یکی از گناهان کبیره محسوب میشود. علامه مجلسی بدعت را اینگونه تعریف کردهاند:
“امری را که خداوند حرام فرموده، حلال کنند؛ یا امری را مکروه کنند که خداوند آن را مکروه نکرده است. امری را که واجب نیست، واجب کنند و یا امری را که مستحب نیست، مستحب کنند.” (برعکس تمامی موارد ذکر شده هم صادق است.)
رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند:
“هر بدعتی گمراهی است. و هر گمراهی در آتش است.”(۱)
بدعت در امر دین موارد و مثال های خیلی زیادی دارد.
از ماجرای ثقیفه و جریانات سه خلیفه اول و نوع انتخاب آن ها به عنوان خلیفه و جانشین پیامبر(ص) گرفته تا حرام کردن متعه(صیغه) توسط عمر، خواندن نماز تراویح، موروثی کردن خلافت توسط معاویه و بدعت هایی که یزید( لعنت الله عیله) در دین گذاشت، و فرقه هایی مانند وهابیت، بابیت، فرقه های شیطان پرستی، فتاوای علمای دانشگاه الازهر مصر، کسانی که تحت عنوان اساتید اخلاق و عرفان افکار غلط و منحط را رواج می دهند، همگی در دسته بدعت گزاران در دین شناخته شدهاند.
باید توجه داشت که امروزه هر فکر و عملی را در قالب دین و عقاید دینی می توان به مردم تزریق کرد. در این برهه مردم باید هوشیار باشند و با مراجعه به قرآن، سنت رسول خدا(ص)، روایات، احکام، منایع و مراجع دینی و … از صحت و درستی افکار و عقاید و رفتارهای شکل گرفته شده مطمئن شوند و بعد درصدد عمل و رواج آن برآیند. و در صورت برخورد با هر گونه عملی خلاف دین باید خود را موظف به مقابله و مبارزه با آن عمل بدانیم. البته شرایط و نوع مبارزه با هر مسیر انحرافی متفاوت است و ظرافت ها و کیاست مردمان کاردان را می طلب. و بی گدار به آب زدن ممکن است به ضرر اسلام و مسلمانان تمام شود.
رسول خدا(ص) می فرمایند:
“هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائینترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است.”(۲)
یکی از راه های مبارزه با بعضی از بدعت ها بی توجهی به آن هاست.
امیر المؤمنین علی(علیه اسلام) می فرمایند:
“کسی که نزد بدعت گزاری رود و احترامش کند، هر آینه(مطمئنا) در خراب کردن دین اسلام کوشیده است.”(۳)
حمایت از باطل
هر گونه بدعتی در دین، امری باطل است و دفاع و ترویج باطل در دین اسلام حرام است.
امیرالمؤمنین علی (ع) در غررالحکم می فرمایند:
“هر کس باطل را یاری کند، به حق ستم کرده است.”(۴)
پی نوشت
۱. وسایل الشیعه، کتاب امر به معروف. جلد۱۱، ص ۵۱۱. به نقل از گناهان کبیره . نوشته شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. باب بدعت.
۲. نهج الفصاحه، حدیث ۳۰۱۰. به نقل از سایت شهید آوینی.
۳. وسایل الشیعه، کتاب امر به معروف. جلد۱۱، ص ۵۱۱. به نقل از گناهان کبیره . نوشته شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. باب بدعت.
۴. غررالحکم، ص ۴۳۹. به نقل از سایت شهید آوینی.
منبع: مستور
امام صادق (علیه السلام)
“امیرالمؤمنین فرمودند: هیچ بنده ای نیست مگر اینکه چهل لطف و توفیق از ناحیه خداوند دارد تا اینکه چهل گناه کبیره مرتکب شود. زمانیکه چهل گناه کبیره کرد، پرده ها و الطاف خدا برداشته شود، خدا به ملائکه وحی فرماید: با بال و پر خود بنده مرا بپوشاند (و او را حفظ کنید). پس ملائکه او را با پرهای خود می پوشانند، پس بنده تمام گناهان را انجام می دهد تا اینکه مردم او را با اعمال قبیح او تعریف و گفتگو نمایند. ملائکه گویند: خدایا این بنده تو تمام گناهان را عمل کرد و ما از اعمال او حیا میکنیم، پس خداوند به آن ها وحی نماید؛ بالهای خود را بردارید و از او کنار روید.”