ریشه مصافحه بعد از نماز در چیست؟

امام باقر علیه السلام : «از جهت حمد و ذکر، خدا با چیزى بهتر از تسبیح حضرت فاطمه زهرا علیها السلام عبادت نشده است. اگر عملى بهتر از آن بود، پیامبر خدا آن را به زهرا علیها السلام عطا مى‌کرد.»

به گزارش موعود نماز جماعت از جمله اعمالیست که در قرآن و روایات معصومین به آن سفارش شده است. مانند آیه ۴۳ سوره بقره: وَ‌أَقِیمُوا الصَّلَوهَ وَ‌ءَاتُوا الزَّکَوهَ وَ‌ارْکَعُوا مَعَ الرَّ‌کِعِینَ ( و نماز را به پاى دارید و زکات را بدهید و با رکوع کنندگان رکوع کنید) که با کمی تامل در این آیه می توان دریافت، امر به رکوع کردن با دیگران دلیلی بر به جماعت خواندن نماز است. در ابتدای آیه نیز خداوند به جای ” خواندن ” نماز، از ” به پا داشتن” استفاده کرده است که از این نکته می توان دریافت، علاوه بر وظیفه نماز خواندن، برپایی آن در جامعه و بین افراد نیز سفارش شده است. از طرفی برپایی نماز، علاوه بر خواندن اذکار، مفهوم برپایی ارکان مهم آن نیز بوده است که مهمترین آن توجه و حضور قلبی در پیشگاه خداوند است. نتیجه ی این گونه برپایی، تاثیر مثبت در روح و جان آدمی است.
در بین روایات نیز موارد بسیاری دیده می‌شود که در موضوع ثواب آن می توان به این روایت اشاره کرد: اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان، ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند، ثواب نمازشان بیشتر مى‌شود تا به ده نفر برسند وقتى عدّه آنان از ده نفر گذشت، اگر تمام آسمان‌ها کاغذ و دریاها مرکب و درخت‌ها قلم و جن و انس و فرشتگان نویسنده شوند، نمى‌توانند ثواب یک رکعت را بنویسند.( محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج۸۵، ص۱۴; توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۷۹۵، مسئله ۱۳۹۹).
برای تعقیبات نماز، در مفاتیج الجنان، دعاهایی ذکر شده است اما با سیری در احادیث و روایات موجود، مواردی چون سجده شکر، تسبیحات حضرت زهرا(س)، قرائت آیه ۵۶ سوره احزاب (إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا) و سه صلوات و … از بقیه موارد، بیشتر سفارش شده‌اند. حاج حسنعلی نخودکی نیز در سفارشی به امام خمینی (ره) که آن را بهتر از کیمیا خواندند، تلاوت آیت الکرسی، تسبیحات حضرت زهرا(س)، سوره توحید، صلوات و … را توصیه کرده‌اند. با تمام این تفاسیر باز هم در مساجد و نمازخانه ها و اماکنی که نماز جماعت برپا می‌شود، بسیاری از افراد، به محض تمام شدن نماز شروع به مصافحه ( دست دادن ) با نمازگزاران اطرافشان می‌کنند. با توجه به روایات و احادیث، اولویت با اعمال و اذکاریست که ذکر شد. عده ای این مصافحه و تکبیرها و شعارهای سیاسی بلافاصله بعد از نماز را بدعت خوانده‌اند اما تمامی مراجع، بدعت بودن آن را رد کرده‌اند و اذکاری چون تسبیحات حضرت زهرا (س) را برای ابتدای فراغت از نماز سفارش کرده‌اند. هرچند که از مصافحه به عنوان یک امر پسندیده و مستحب بین مومنین در تمام اوقات یاد شده است و شعارهای انقلابی اسلامی را مطلوب اما خارج از عبادت دانسته‌اند. امام مهم اینجاست که اعمال بعد از نماز، اهمیت های متفاوتی دارند تا جایی که برخی از آنها را بهتر است قبل از به هم خوردن حالت نماز انجام داد.
از امام باقر علیه السلام روایت شده است: «از جهت حمد و ذکر، خدا با چیزى بهتر از تسبیح حضرت فاطمه زهرا علیها السلام عبادت نشده است. اگر عملى بهتر از آن بود، پیامبر خدا آن را به زهرا علیها السلام عطا مى‌کرد.»
سوال اینجاست که چرا با وجود دلایل و احادیث مختلف برای اثبات اولویت داشتن اعمال دیگر بر مصافحه، با وجود تذکر و امر به معروف کردن، باز هم متقاعد نمی‌شوند و بر رفتار خود اصرار دارند؟
احادیث دیگری در زمینه اهمیت تسبیحات حضرت زهرا (س) به شرح ذیل نقل شده است:
از امام صادق علیه السلام روایت شده است:
«مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ فِى دُبُرِ الْفَرِیضَهِ تَسْبِیحَ فاطِمَهَ الْمِائَهَ مَرَّهً وَاَتْبَعَها بِلا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ مَرَّهً غُفِرَ لَهُ؛
هر کس پس از نماز واجب، با تسبیح فاطمه علیهاالسلام صد بار به تسبیح خدا بپردازد، و به دنبال آن یک بار «لا اِلهَ اِلَّا اللَّه» بگوید، آمرزیده مى‌شود.»
در حدیث دیگرى از آن حضرت روایت شده است:
«تَسْبِیحُ فاطِمَهَعلیهاالسلام فِى کلِّ یوْمٍ فِى دُبُرِ کلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَى اللَّهِ مِنْ صَلاهِ اَلْفِ رَکعَهٍ فِى کلِّ یوْمٍ؛
تسبیح فاطمه زهرا هر روز بعد از هر نماز، از هزار رکعت نماز در هر روز، نزد خدا محبوب‌تر است.»
همچنین ایشان می فرمایند: «مَنْ سَبَّحَ تَسْبِیحَ فاطِمَهَ الزَّهْراءِ علیها السلام فِى دُبُرِ الْفَرِیضَهِ قَبْلَ اَنْ یثْنِىَ رِجْلَیهِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ؛
هر کس بعد از نماز واجب، پیش از آنکه پاهاى خود را جفت کند (قبل از به هم خوردن حالت جلوس تشهد و سلام)، تسبیح فاطمه زهراعلیهاالسلام بگوید، خداوند او را مى آمرزد.»
از این احادیث معلوم مى شود که گفتن تسبیح حضرت فاطمه زهراعلیهاالسلام ارزش فوق العاده اى دارد و بهترین زمان گفتن آن، بعد از نماز واجب، بدون فاصله و پیش از به هم خوردن حالت نماز مى باشد.
منبع : فرهنگ نیوز

همچنین ببینید

ماهنامه موعود شماره 278

شماره ۲۷۸ و ۲۷۹ ماهنامه موعود با امکان دسترسی دیجیتال منتشر شد

مجله موعود در بیست و نهمین سال فعالیت خود نشریه چاپی خود را با دسترسی …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *