و نامه اعمال در آنجا گذارده شود، گنهکاران را میبینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و میگویند: ای وای برما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟
علمای اسلام از قدیم گناهان را بر دو گونه تقسیم نمودهاند:
۱. گناهان کبیره (بزرگ).
۲. گناهان صغیره (کوچک).
این تقسیم بندی از قرآن و روایات سرچشمه گرفته است؛
در قرآن چنین می خوانیم:
«أن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریماً؛ اگر از گناهان کبیره ای که از آن نهی شده اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را می پوشانیم و شما را در جایگاه خوبی وارد می سازیم».۱
و در جای دیگر آمده است:
«و وضعَ الکِتاب فَترَی المُجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الکِتاب لا یُغادِر صغیره وَ لا کَبیرهً الا اَحصاها؛ و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را میبینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و میگویند: ای وای برما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟»۲
و در آیه ای دیگر می خوانیم:
«الّذین یَجتَنبون کبائِرِ الاِثم و الفَواحش الاّ اللَمَم انّ ربّک واسعُ المَغفره …؛ (نیکوکاران) کسانی هستند که از گناهان بزرگ و زشتی ها، جز گناهان کوچک پرهیز میکنند، بی گمان آمرزش پروردگارت وسیع است».۳
و درباره ی بهشتیان می خوانیم:
«و الَّذینَ یَجتَنِبُون کبائِر الاِثمِ و الفَواحِش؛ (مواهب آخرت، جاودانه است برای) آنانکه از گناهان بزرگ و کارهای زشت پرهیز میکنند».۴
و درباره ی مغفرت الهی می خوانیم:
«انّ الله لا یَغفر اَن یُشرکَ به و یَغفِر ما دونَ ذلک لِمن یشاء و من یُشرک بِالله فَقد اِفتَری اِثماً عَظیماً؛ خداوند (هرگز) شرک را نمیبخشد و پایین تر از آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد) میبخشد و آن کس که برای خدا شریکی قایل گردد، گناه بزرگی انجام داده است».۵
از این آیات به روشنی استفاده میشود، که گناهان، دو گونهاند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده میشود بعضی از گناهان، بدون توبه حقیقی بخشودنی نیست، ولی بعضی از آنها بخشودنی است.
منابع:
۱. سوره نساء/ آیه ۳۱.
۲. سوره کهف/ آیه ۴۹.
۳. سوره نجم/ آیه ۳۲.
۴. سوره شوری/ آیه ۳۷.
۵. سوره نساء/ آیه ۴۸.