موعود پایگاه اینترنتی موعود
در این تعاریف بر بنیان اصول و قواعد روانشناختى به تحلیل دین و پدیدههاى دینى پرداخته شده است.در این نوع تعاریف، تاکید بر امور فردى، منافع شخصى و جنبههاى اخلاقى بیش از هر امر دیگرى کاملا مشهود است .
در این تعاریف بر بنیان اصول و قواعد روانشناختى به تحلیل دین و پدیدههاى دینى پرداخته شده است.در این نوع تعاریف، تاکید بر امور فردى، منافع شخصى و جنبههاى اخلاقى بیش از هر امر دیگرى کاملا مشهود است .
پروفسور ویلیام جیمز در انواع تجربه دینى، دین را به معناى احساسات، اعمال و تجربیات هر یک از افراد بشر در خلوت خودشان دانسته است .
و در جای دیگر می نویسد:
دین عبارتست از حس شورمندانه حمایت دیدن .
آلبرت رویه، یکى از مورخان ادیان، دین را بیش از هر چیز مبتنى بر نیاز بشر در پى بردن به یک ترکیب هماهنگ بین سرنوشت خودش و عوامل مؤثر مخالف در جهان مىداند.
امانوئل کانت نیز با تأکید بر جنبه اخلاقی دین می نویسد:
دین عبارتست از تشخیص همه تکالیف و وظایف آدمی‌به عنوان دستورات الهی .
رابرت هیوم می‌گوید:
از دیدگاه روانشناسى، دین یک فعالیت فکرى، احساس و یک عمل ارادى است و سپس دین را چیزى بیش از یک تجربه ذهنى صرف مىداند. او مىگوید: به طور کلی میتوان این گونه تعریف نمود که:
دین جنبه ای از تجربیات و از جمله افکار، احساسات و فعالیتهای فرد است که به آن وسیله کوشش می‌کند تا در رابطه با آنچه الهی می پندارد، زندگی کند. لذا دین همواره اشاره به یک موضوع مورد پرستش و ایمان دارد .
البته گاهی در این دیدگاه تعاریفى نیز دیده مىشود که از موضع نفى و انکار، همه ادیان را محکوم و آنها را محصول تخیلات موهوم، تعصب، افکار موروثى و یا جهل تلقى مىکند.دین در نزد این افراد با تعابیرى مانند یک ترس مبهم از قواى نامرئى و یا فر وحشت و هراس تعریف مىشود.
تحلیلهای فروید نیز درباره دین ارائه داده است در ردیف همین دیدگاهها قرار دارد.
تحلیل اساطیرى وحى را نیز مىتوان یکى دیگر از این موارد به حساب آورد . و دیگر تعاریف…
منابع
۱- هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، ص۲۱-۲۶
۲- الیاده، میرچا، دین پژوهی، ج۲، ص۶۱
۳- همو، همان، ج ۲، مقاله روانشناسى دین، ص ۳۰۱
۴- علیزاده، بیوک، حیات تعقلى اسلام، ص ۸۴
۵- جوادى آملى، عبدالله، شناختشناسى در قرآن، ص ۱۵۴
