رهبر انقلاب بارها تاکید کردهاند که اجابت و دریافت حاجت، اصل نیست و مهمّ خود دعا است. از نگاه ایشان رشد و ارتقاء حالت تضرّع؛ انکسار؛ ذلّت و در یک کلام، عبودیّت، خیلی مهمّتر از دریافت حاجت حتّی حاجتهای معنوی است.
مهمترین نکته دعا از نگاه رهبر انقلاب
کتاب «دعا از منظر حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی» از دیگر کتابهایی که انتشارات انقلاب اسلامی آن را منتشر کرده و در روزهایی که به روزهای دعا و نیایش و روزه داری، نزدیک میشویم میتواند مونس خوبی برای شبهای رمضان و روزهای روزه داری باشد.
این کتاب به کوشش علیرضا برازش نوشته و در ۵ فصل گردآوری و تنظیم شده است. این کتاب که به گفته نویسنده منبعی جز نرمافزار جدید «حدیث ولایت» از منشورات مشترک «مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی» و «موسسه حفظ و نشر آثار حضرت آیه اللهالعظمی خامنهای» نداشته، چنان تنظیم شده است که انگار رهبر انقلاب دست بر قلم برده و هر آنچه که درباره دعا و نیایش لازم بوده تا مخاطبان بدانند و بخوانند بر روی کاغذ آورده است.
**اولین موضوعی که برازش به آن علاقه مند شد
علیرضا برازش در مقدمه کتاب دعا را اوّلین موضوعی میداند که علاقمند به تحقیق درباره آن شده است و دلیل این علاقه را سخنرانی رهبر انقلاب در اوایل دهه ۶۰ در نماز جمعه میداند و چنین شرح میدهد: «از همان ایّام تقریباً عمده آثار مکتوب پیرامون این موضوع را مطالعه کردم، ولی نکته بکر و کلیدی این مبحث را در نماز جمعه و از زبان خطیب جمعه تهران دریافت کردم.
رئیسجمهور وقت و خطیب جمعه تهران، حضرت آیه الله العظمی خامنهای در خطبههای نماز جمعههای رمضان، علیرغم وجود موضوعهای متعدد عقیدتی و سیاسی و اجتماعی، حداقلّ یک خطبه را به این موضوع اختصاص میدادند و بعضاً در مقدّمهی بحث، دلیل کنار زدن مباحث دیگر و پرداختن چند باره به دعا را جایگاه ویژه و تقریباً استثنائی دعا در منظومه عقاید الهی، بیان میفرمودند.» و همین جرقه باعث شده است که رئیس امروز انتشارات امیرکبیر کبیر پس از ۳ دهه دست به تحقیق در سخنان رهبر انقلاب در حوزه دعا بزند.
این کتاب در ۵ فصل تهیه و تدوین شده است. «معانی دعا، اجابت و ذکر»، «اهمیت دعا و ذکر»، «شرایط دعا، شروط اجابت»، «فواید و دستاوردهای دعا» و « در دعا از خدا چه بخواهیم؟ نمونههایی از دعاها و کتابهای برجسته» عناوین این ۵ فصل هستند که هر یک در زیر بخشهای مختلف سخنان رهبر انقلاب را در خود دارند.
**نکاتی درباره دعا که رهبر انقلاب دیدند و بقیه نه چندان
با مطالعه کتاب و بررسی سخنان رهبر انقلاب سه فایده، سه دستاورد، سه جهت و سه نکته دربارهی دعا، در سخنان ایشان پر رنگ تر و پر اهمیت تر است و با اینکه ایشان بارها و بارها بر آنها تاکید کردهاند، دو نکته آن در میان مردم و حتّی متدیّنان و افراد مأنوس با دعا و نیایش، غریب و مغفول بوده و هست. حتّی این دو نکته در کتابهای نوشته شده درباره دعا و نیایش تا حدودی مغفول مانده و دیگران به خوبی به آن نپرداختهاند.
نکته اول استخراج و کسب معارف از دعا است. از آنجا که دعا کلام معصوم است، میتوان معارف زیادی را از دعاها استخراج کرد اما تا کنون محقّقان و مؤلّفان کتابهای مذهبی آن چنان که از گنجینه قرآن و روایات و سخنان اندیشمندان دینی بهره بردهاند از این خزانه گرانبها بهره استفاده نکردهاند.
این غفلت و نقص فراگیر، بارها و بارها توسط معظّمله هشدار داده شده و برای فتح باب بعضاً نکات بِکر و نابی از معارف پنهان در لابهلای ادعیه را البته با توجه به محدودیت زمانیِ خطبه نماز یا مجلس سخنرانی بیان کردهاند که در این کتاب به شایستگی به این موضوع پرداخته شده است.
**مهمترین نکته دعا از نگاه رهبر انقلاب
نکته دوم در سخنان ایشان درباره دعا این است که اجابت و دریافت حاجت، اصل نیست و مهمّ خود دعا است. از نگاه ایشان رشد و ارتقاء حالت تضرّع؛ انکسار؛ ذلّت و در یک کلام، عبودیّت، خیلی مهمّتر از دریافت حاجت حتّی حاجتهای معنوی است. ایشان بارها تاکید کردهاند که توفیق همکلامشدن با پروردگار، مناجات و صحبت خودمانی با حضرت حق، خیلی با ارزشتر از پاداشهای دنیوی و حتّی اخروی است.
رهبر انقلاب این فایده را مهمترین و درک این اهمیّت را کلیدیترین نکتهی مبحث دعا میدانستند و میدانند و بارها بر آن تاکید کردهاند و با این تاکید سعی کردهاند که روح حقیقی دعا را به مردم نشان دهند و آنها را به ارتباط با خداوند مشتاق تر از گذشته کنند.
**درخواست محقق از خوانندگان
به هر حال این کتاب حاوی نکات ریز و دقیقی درباره دعا است و با دقت و تدبر در آنها میتوان نکات بسیاری را درباره دعا و آداب دعا کردن فرا گرفت. محقق این کتاب نیز در مقدمه از خواننده خواسته است که «نقاط ضعف را به تدوینکننده منتسب بدانی و یقین داشته باشی مطلب بسیار مهمتر از آن است که من برایت ترسیم کردهام و عمق و ظرافتِ درک و فهم صاحب بیانات از این مسأله مهمّ، بسیار فراتر از آن بوده که با تدوین و چیدمان برگرفته از ذهن من به تو منتقل میشود. فاصله را با شناختی که از عمق اسلامشناسی و برداشتهای دقیق و ظریف معظّمله داری، طی کن.»
تهران پرس