نشانه مؤمنین: «وَالَّذینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ» [مؤمنین] کسانی هستند که پاکدامنی پیشه می سازند.»
ضرورت و اهمیت پاکدامنی
۱. نشانه مؤمنین: «وَالَّذینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ»۱؛ [مؤمنین] کسانی هستند که پاکدامنی پیشه می-سازند.»
۲. عفت عمومی: «قُلْ لِلمُؤمِناتِ یغضُضْنَ مِن أبصارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلایبدینَ زینَتَهُنَّ إلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیوبِهِنَّ وَلا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاّ لِبُعُولَتِهِنَّ…» ؛ ۲« [ای پیامبر] به زنان با ایمان بگو چشمان خود را [از نامحرم] ببندند و پاکدامنی ورزند و زینتهایشان را ـ جز آن مقدار که نمایان است ـ آشکار ننمایند، و [اطراف] روسریهای خود را بر سینه خود افکنند و زینت خود را جز برای شوهرانشان … آشکار نسازند.»
۳. لزوم عفت پیشگی بر جوانان مجرد: «وَلْیسْتَعْفِفِ الَّذینَ لایجِدُونَ نِکاحاً حَتّی یغْنِیهُمُ اللهُ مِن فَضْلِهِ»؛ ۳«کسانی که وسیله زناشوئی و ازدواج نمییابند باید عفت پیشه سازند تا خدا آنان را از فضل خود بی نیاز گرداند.»
حقیقت حیا و پاکدامنی
عن رسول الله صلی الله علیه و آله أنَّهُ قالَ: «یا أباذَر! أتُحِبُّ أنْ تَدْخُلَ الْجَنَّهَ؟ قُلْتُ نَعَمْ فِداکَ أبی قالَ صلی الله علیه و آله: فَاقْصِرْ مِنَ الْاَمَلِ وَاجْعَلِ الْمَوْتَ نَصبَ عَینَیکَ وَاسْتَحْی مِنَ اللهِ حَقَّ الحَیاءِ قٌلْتُ: «یا رَسُولَ اللهِ کُلَّنا نَستَحیی مِنَ اللهِ قالَ: لَیسَ کَذالِکَ الْحَیاءُ وَلکِنَّ الْحَیاءُ مِنَ اللهِ أنْ لاتَنْسَی الْمَقَابِرَ وَالبَلی وَالْجَوفَ وَما وَعی وَالرَّأسَ وَما حَوی؛ ۴ پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمودند:ای اباذر! آیا دوست داری وارد بهشت شوی؟ [اباذر می-گوید] عرض کردم: بله پدرم به فدایت. فرمود: آرزو را کوتاه و مرگ را در پیش چشمانت قرار ده و از خدا آن طور که باید شرم نما. عرض کردم: یا رسول الله! ما همگی از خدا شرم میکنیم. فرمود: شرم کردن آن گونه نیست ولکن شرم کردن از خدا] آن است که] درون قبرها و پوسیدن [در آن] را فراموش نکنی و [در نظر داشته باشی که در] درون قبرها چه خواهد گذشت و به سر و آنچه در آن است [چه پیش خواهد آمد].»
این نظر از دور چون تیر است و سم // نارت افزون میشود نور تو کم
***
دلت هرگز نمیگشت این چنین آلوده و تیره // اگر چشم تو میدانست شرط پاسبانی را
فاطمه علیها السلام؛ الگوی پاکدامنی
روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از اصحاب پرسید: «بگویید برترین چیز برای یک زن [مسلمان] چیست که صلاح دنیا و سعادت آخرت او باشد.» کسی پاسخی نداد. پس از پراکنده شدن جمعیت، امیر المؤمنین علیه السلام که در جمع حضور داشت به خانه بازگشت و سؤال پیامبر صلی الله علیه و آله را برای فاطمه علیها السلام مطرح فرمود: فاطمه علیها السلام عرض کرد: «بهترین چیز برای یک زن آن است که مرد نامحرم او را نبیند و او نیز مرد نامحرم را نبیند.» امام علی علیه السلام به مسجد رفت و پاسخ فاطمه علیها السلام را برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باز گفت. و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «فاطِمَهُ بَضعَهٌ مِنِّی؛ ۵ فاطمه علیها السلام پاره تن من است.»
اقسام حیا و پاکدامنی
عن رسول الله صلی الله علیه و آله أنَّهُ قالَ: «اَلْحَیاءُ خَمْسَهُ أنواعٍ: حَیاءُ ذَنبٍ وحَیاءُ تَقصیرٍ وَحَیاءُ کِرامَهٍ وَحَیاءُ حُبٍّ وَحَیاءُ هَیبَهٍ وَلِکُلِّ واحِدٍ مِنْ ذلِکَ أهْلٌ؛ ۶ شرم پنج نوع است؛ شرم در وقت گناه، شرم در هنگام کوتاهی، شرم در هنگام بخشش و جوانمردی، شرم در هنگام محبت و دوستی و شرم در مقام شکوه و بزرگی و برای هر یک از اینها اهل و دارنده ای هست.»
منابع
۱) مؤمنون / ۵.
۲) نور / ۳۱.
۳) نور / ۳۳.
۴) مستدرک الوسائل، ج۸، ص۴۶۳.
۵) ابوالفضل هادی منش، ضیافت نور، قم، انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا وسیما، ۱۳۸۰ ش، ص۱۴۳: به نقل از مناقب ابن مغازلی، ص۳۸۰.
۶) همان، ص ۸۶.
ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان.