موعود پایگاه اینترنتی موعود
مسأله مهدویت و ظهور، مسأله بسیار مهم و خطیری است که سرنوشت بشر و تاریخ بشریت با آن رقم خورده از این رو می‌طلبد جهت رعایت شأن مهدویت و ظهور، خاستگاه و محل آغازین آن دارای شأن و منزلت آسمانی و جهانی باشد بر این اساس می‌بینیم….
نقش مکه در رخداد ظهور
مسأله مهدویت و ظهور، مسأله بسیار مهم و خطیری است که سرنوشت بشر و تاریخ بشریت با آن رقم خورده از این رو می‌طلبد جهت رعایت شأن مهدویت و ظهور، خاستگاه و محل آغازین آن دارای شأن و منزلت آسمانی و جهانی باشد بر این اساس می‌بینیم مکه پایگاه توحیدی و خاستگاه اسلام، مکانی است که نهضت جهانی مهدوی از آنجا شروع شده و به جهان گسترش پیدا میکند. مطلب ذیل یادداشتی است در باب کارکرد مکه در هنگامه ظهور به قلم حجت الاسلام و المسلمین الهی نژاد عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی.
مکه محل ظهور:
بر اساس روایات بسیاری که در منابع اهل سنت و شیعه آمده، مکه به عنوان محل ظهور امام مهدی(ع) تلقی شده است. یعنی شیعیان و اهل سنت در این مسأله اتفاق نظر دارند که امام مهدی(ع) در مکه ظهور می‌نماید.
امام باقر(ع) در این زمینه می‌فرماید:
فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْکَعْبَهِ وَ اجْتَمَعَ إِلَیْهِ ثَلَاثُمِائَهٍ وَ ثَلَاثَهَ عَشَرَ رَجُلًا وَ أَوَّلُ مَا یَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآیَهُ بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ثُمَّ یَقُولُ أَنَا بَقِیَّهُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ خَلِیفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَیْکُمْ فَلَا یُسَلِّمُ عَلَیْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَقِیَّهَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ فَإِذَا اجْتَمَعَ إِلَیْهِ الْعِقْدُ وَ هُوَ عَشَرَهُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ فَلَا یَبْقَى فِی الْأَرْضِ مَعْبُودٌ دُونَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل[۱]
در این هنگام است خروج قائم ما، چون ظاهر شود تکیه بخانه کعبه دهد و سیصد و سیزده مرد گرد او فراهم شوند و اول سخنش این آیه باشد: بقیه اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ سپس گوید من بقیه اللَّه و حجت خدا و خلیفه او هستم بر شما و هیچ مؤمنى نباشد مگر آنکه به این لفظ او را سلام دهد: السلام علیک یا بقیه اللَّه فی ارضه و چون عقد که ده هزار مرد باشد براى او فراهم شود خروج کند و در زمین معبودى جز خداى عز و جل نماند
در یک روایت طولانی مفضل از امام صادق(ع) نقل میکند:
قَالَ الْمُفَضَّلُ یَا سَیِّدِی فَمِنْ أَیْنَ یَظْهَرُ وَ کَیْفَ یَظْهَرُ یَا مُفَضَّلُ یَظْهَرُ وَحْدَهُ وَ یَأْتِی الْبَیْتَ وَحْدَهُ …وَ یَقِفُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ فَیَصْرُخُ صَرْخَهً فَیَقُولُ یَا مَعَاشِرَ نُقَبَائِی وَ أَهْلَ خَاصَّتِی وَ مَنْ ذَخَرَهُمُ اللَّهُ لِنُصْرَتِی قَبْلَ ظُهُورِی عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ ائْتُونِی طَائِعِینَ فَتَرِدُ صَیْحَتُهُ (ع) عَلَیْهِمْ وَ هُمْ عَلَى مَحَارِیبِهِمْ وَ عَلَى فُرُشِهِمْ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا فَیَسْمَعُونَهُ فِی صَیْحَهٍ وَاحِدَهٍ فِی أُذُنِ کُلِّ رَجُلٍ فَیَجِیئُونَ نَحْوَهَا وَ لَا یَمْضِی لَهُمْ إِلَّا کَلَمْحَهِ بَصَرٍ حَتَّى یَکُونَ کُلُّهُمْ بَیْنَ یَدَیْهِ (ع) بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَام[۲]
مفضل گفت: آقا! از کجا ظاهر مىشود و چگونه آشکار میگردد؟ فرمود: اى مفضل او به تنهائى آشکار مىگردد و تنها بطرف خانه خدا مىآید و تنها داخل کعبه مىشود… آنگاه در بین رکن و مقام مىایستد و با صداى رسا مىگوید: اى نقبا و مردمى که بمن نزدیک هستید، و اى کسانى که خداوند شما را پیش از ظهور من در روى زمین براى یارى من ذخیره کرده است، براى اطاعت از من بسوى من بیائید! صداى او باین افراد می‌رسد و آنها در شرق و غرب عالم بعضى در محراب عبادت و گروهى خوابیدهاند، و با این وصف با یک صدا که می‌شنوند و با یک چشم بهم زدن در بین رکن و مقام نزد او خواهند بود.
شبهه و پاسخ:
برخی افراد مخالف در این باب دو شبهه را نثار شیعیان کرده‌اند. نخست این که شیعیان اعتقاد دارند که امام زمانشان در سرداب زندگی میکند و از آنجا بیرون نمی آید تا زمان ظهور[۳]. دوم این که شیعیان اعتقاد دارند که سرداب محل ظهور امام زمان است[۴].
در پاسخ گفته می‌شود: اولا، هیچ یک از ناقلان شبهه برای بیان شبهاتشان سند و مدرک ارائه نداده‌اند، که شیعیان در کدام کتاب های خویش این اعتقاد را مطرح نموده‌اند.
ثانیا، روایات صحیح بسیاری که در این باب آمده و مکه را محل ظهور امام مهدی دانسته، خود دلیل محکمی است بر رد شبهه‌های مخالفان
مرحوم «علامه امینی» در کتاب «الغدیر» در پاسخ به این بهتان می فرماید: « تهمت سرداب زشت تر است. در حالی که شیعه عقیده ندارد که امام در سرداب مخفی شده و از آن جا ظهور میکند. ای کاش آنان که این تهمت را زده‌اند دست کم حرفشان را یکی می‌کردند. «ابن بطوطه» در سفرنامه اش میگوید[۵]: در حله است. «قرمانی» در «اخبارالدول» میگوید در بغداد و دیگران می‌گویند در سامرا و «قصیمی» نمی داند کجا است، لذا جایی را نام نمی‌برد تا عیبش آشکار نشود.[۶]
هم چنین «آیت الله صافی گلپایگانی» در مورد «محب الدین» ( خطیب مدینه منوره ) می فرماید: « از اشتباهات فاحش ایشان به تبع گذشتگانش این است که عقیده در سرداب بودن امام را به شیعه نسبت داده و گمان کرده است که وکلای امام باب سرداب بوده‌اند. در حالی که کتاب های شیعه در دست است، حتی آنها که قبل از ولادت امام نوشته شده‌اند و در آنها از این بهتان اثری نیست[۷]»
چنانکه امام باقر(ع) در زمینه مکان ظهور امام مهدی(ع) می‌فرماید:
إِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِیُّ (ع) بِمَکَّهَ مَا بَیْنَ الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ وَ بَابِ الْکَعْبَهِ فَنَادَى جَبْرَائِیلُ وَ اجْتَمَعَ إِلَیْهِ أَصْحَابُهُ مِنَ الْآفَاق[۸]
زمانى که حضرت مهدى- عجّل اللَّه تعالى فرجه الشریف- در مکّه ما بین حجر الاسود و درب کعبه ظهور مىکند، جبرئیل ندا سر مىدهد یاران و اصحاب حضرت از نقاط دور دست نزد او جمع مىشوند.
باز حضرت می‌فرماید:
تنزل الرایات السود التی تخرج من خراسان الى الکوفه فاذا ظهر المهدی بمکه بعثت الیه بالبیعه[۹]
بیرقهاى سیاهى از خراسان خروج میکنند و وارد کوفه میشوند، وقتى که مهدى (ع) در مکه ظهور کرد راجع به بیعت نزد او خواهد فرستاد
ونیز فرموده است:
یظهر المهدی(ع) بمکه عند العشاء و معه رایه رسول اللّه (ص) و قمیصه و سیفه و علامه و نور و بیان فاذا صلى العشاء نادى بأعلى صوته یقول اذکرکم اللّه أیها الناس و مقامکم بین یدی ربکم و قد اکد الحجه و بعث الانبیاء و أنزل الکتاب یأمرکم أن لا تشرکوا به شیئا و أن تحافظوا على طاعه اللّه و طاعه رسوله (ص)[۱۰]
مهدى (ع) در مکه موقع عشاء ظهور میکند و بیرق و پیراهن و شمشیر رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله با او خواهد بود و علامتهاى و نور و بیانى با آن حضرت میباشد، پس از آنکه نماز عشاء را میخواند با صداى بلند میگوید: ایها الناس من شما را بیاد خدا مىآورم و آن موقعى را که در مقابل او قرار میگیرید خاطرنشان شما میکنم زیرا که خداى تعالى اتمام حجت کرده و انبیاء و کتاب فرستاده تا شما را امر کند که براى او چیزى را شریک قرار ندهید و اطاعت و فرمان او و پیغمبرش را محافظت کنید
در این باره امیر مومنان علی(ع) می‌فرماید:
اذا هزمت الرایات السود خیل السفیانی التی فیها شعیب بن صالح تمنى الناس المهدی فیطلبونه فیخرج من مکه و معه رایه رسول اللّه «ص» فیصلی رکعتین بعد أن ییأس الناس من خروجه لما طال علیهم من البلاء فاذا فرغ من صلاته انصرف فقال أیها الناس البلاء بأمه محمد «ص» و بأهل بیته خاصه قهرنا و بغى علینا[۱۱]
موقعى که بیرقهاى سیاه خیل سفیانى که شعیب بن صالح در میان آن است به اهتزاز در آید مردم آرزوى مهدى علیه السّلام را کرده او را طلب میکنند پس آن حضرت با بیرق رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله از مکه خروج کرده دو رکعت نماز میخواند بعد از آن بعلت بلاهاى طولانى از خروج او مأیوس میشوند وقتى که از نماز فارغ شد بر میگردد و میگوید: ایها الناس من گریه میکنم براى بلائى که بامت محمّد صلى اللَّه علیه و آله رسیده مخصوصا بلائى که باهل بیت آن حضرت رسیده؛ ما مقهور و مظلوم واقع شدیم
منابع
[۱] صدوق، محمد، کمال‌الدین، ج۱، ص۳۳۱
[۲] دوانی، علی،مهدى موعود-ترجمه جلد سیزدهم بحار، ص ۱۱۵۳
[۳]. ذهبی، سیراعلام النبلاء، ج۱۲، ص۳۹۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۴۳۸،عبدالله علی القصیمی، الصراع بین الاسلام والوثنیه، ج۱، ص۳۷۴.
[۴] . سمعانی، انساب، ج۳، ص۲۰۲؛ حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۱۷۳؛ زرکلی، الاعلام، ج۶، ص۸۰. و ابن اثیر، البدایه و النهایه، ج۹، ص۴۹ و تفسیر، ج۲، ص۳۴ و تاریخ، ج۱، ص ۱۸۹.
[۵] . امینی، عبد الحسین، الغدیر، ج۲، ص۱۹۸
[۶] . همان، ج۳، ص۳۰۸
[۷] . صافی، لطف الله، مجموعه الرسائل، ج۲، ص۴۰۵
[۸] قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۹۳۷
[۹] ابن طاووس، الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (عج)، ص ۵۶
[۱۰]. همان، ص۶۵
[۱۱] .المتقی، الهندی، کنز‌العمال، ج۱۴، ص۵۹۰، ح۳۹۶۷۳
ایسکا
