وقتی صحبت از یاران سیصد و سیزده نفری امام زمان(علیه السلام) میشود، نام افرادی که تاریخ ساز هستند به چشم می خورد. اصحاب کهف، یوشع بن نون، مالک اشتر، مقداد، سلمان و ابودجانه انصاری(۱) در این زمره قرار دارند. اما آیا تا به حال فکر کرده اید که مابقی این یاران چه کسانی و از کجا هستند؟
این که سایر یارانی که امام(ع) را همراهی میکنند، مانند رازی سر به مهر است و تا قیام ایشان مشخص نخواهد شد از یک سو، از سوی دیگر ملیت این یاران در احادیث مختلفی از ائمه معصومین(علیهم السلام) ذکر شده است. در حدیثی طولانی از امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) به ملیت دویست و چهل نفر از یاران حضرت حجت(عج) اشاره شده است. (۲)و نام بسیاری از شهر ها و کشورهای آشنا را در آن خواهید دید و البته در کنار همان شهرهای نام آشنا شهرهایی را خواهید دید که حتی یک بار هم اسمشان به گوشتان نخورده است.
از بصره آغاز میشود و یکی پس از دیگری نام یاران و ملیت و قومیت آن ها ذکر میشود.
بصره، شام، کاشان، طالقان، شیراز، آبادان، کرمان، نیشابور، قزوین، ری، قم، بحرین، کربلا، نجف، مدینه، حلب، انطاکیه، مصر، بیت المقدس، حبش، بلخ، بغداد، موصل، قادسیه، ارمنستان، مرو، عاره( عانه)، لونجه، سیراف، خوفخ، رملیه(رمیله)، بالس، عکه(عکا)، ساده، سنجار، انبار، حلاط، دنیا، بدواغیر، شرخیس و سیلان و ده ها شهر و قومیت دیگر در این حدیث نام برده میشود. از بین ملیت های ذکر شده در این احادیث، در مورد بعضی از شهر ها به طور خاص احادیثی مجزا آمده است.
بصره
رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند:
“نخستین آن ها(یاران) از بصره و آخرین آن ها از یمانه خواهد بود.”(۳)
کوفه
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
“آنگاه مردی از تبار او( امام زمان(ع)) برمی خیزد و چنین سخن آغاز میکند: ای مردمان! او خواسته و گمشده شماست(که سال ها دنبالش میگشتید) اینک به طرف شما آمده، شما را به سوی آن چه پیامبر اکرم(ص) فرا خوانده، دعوت میکند. برخی از حاضران در صدد کشتن آن حضرت برمی آیند؛ که سیصد و اندی نفری به دفاع از او بر می خیزند و از او حمایت میکنند که پنجاه نفرشان اهل کوفه هستند و بقیه از اطراف و اکناف جهان که همدیگر را نمیشناسند و بدون وعده قبلی گرد آمدهاند.”(۴)
مصر، شامات و عراق
رسول خدا(ص) می فرمایند:
“نجبا از مصر، مؤمنان از شامات و گروه هایی از عراق بیرون می آیند که رهبان(رهروان) شب و شیران روز هستند. دل هایشان چون فولاد سخت است. در میان رکن و مقام با او بیعت میکنند.”(۵)
طالقان
امیرالمؤمنین علی(ع)، امام صادق(ع) و امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند:
“خوشا به حال طالقان! که برای خدا در آن گنج هایی است؛ ولی نه از طلا و نقره. بلکه مردانی است که خدا را به حق شناختهاند و آن ها یاران حضرت مهدی(عج) در آخرالزمان هستند.”(۶)
امام محمدباقر(علیه السلام) می فرمایند:
” امت معدوده، همان اصحاب مهدی در آخرالزمان میباشند که شمارشان به تعداد اصحاب بدر، سیصد و سیزده نفر است. همگی در یک زمان مانند ابرهای پراکنده پاییزی گردهم می آیند.”(۷)
برای اطلاعات بیشتر، پیشنهاد میکنیم که به سری مقالات “سرزمین های درگیر ” مراجعه فرمایید.
****
پی نوشت
۱. ابودجانه انصاری یا ابی دجانه (سماک بن خرشه انصاری خزرجی) از یاران پیامبر اسلام(ص) و از یاران امیرالمؤمنین علی(علیه اسلام) که به شجاعت مشهور بود، و در همه جنگها همراه پیامبر شرکت کرد، و در جنگ بر علیه مسیلمه کشته شد.
۲.الملاحم و الفتن، ابوالقاسم الحسنی الحسینی، علی بن موسی(ابن طاووس)، چاپ سوم، نجف، الحیدریه، ۱۳۸۳ ه ق، ص ۱۱۹ به بعد.
۳. همان، ص ۱۱۹. بشاره الاسلام، ص ۲۲۱.
۴. الزام الناصب، ص ۲۲۶. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۶.
۵. اختصاص مفید، ص ۲۰۸. بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۰۴.
۶. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۷. منتخب الاثر، ص ۴۸۴.
۷.. القندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، ص ۵۰۹
منابع:
تاریخ پس از ظهور، نویسنده: شهید سید محمد صدر، ترجمه حسن سجادی پور، انتشارات موعود عصر(عج)، تهران سال ۱۳۸۹، چاپ سوم، فصل چهارم، ویژگی یاران امام زمان(ع)، ص ۲۲۵ به بعد.
یاران امام زمان(علیه السلام)؛ مجموعه روایات مهدوی، گروه پژوهش مؤسسه فرهنگی موعود، انتشارات موعود عصر(عج)، تهران سال ۱۳۹۰، چاپ دوم.