موعود پایگاه اینترنتی موعود
کلیه ها، ریه ها، روده و پوست چهار طریقه دفع فضولات بدن هستند و سلامتی کلیه ها از آن جهت که کار دفع مواد زائد و سموم بدن را انجام می دهند، در سلامت بدن اهمیت فراوانی دارد.
امام رضا (ع) خطاب به مأمون پس از آنکه قلب را پادشاه بدن معرفی می‌کنند، می فرمایند : … و با وجود این اعوان و انصار که پادشاه دارد از برای پادشاه ثواب و عقاب است، پس عذاب او اشد و سخت تر است از عذاب پادشاهان ظاهره و قاهره در دنیا، و ثواب او افضل است از ثواب آنها، «اما عذاب او» پس حزن و اندوه و غصه است و اما ثواب او پس فرح و سرور اوست، و اصل و منشأ حزن و اندوه در طحال سپرز است، و اصل و مبدأ فرح و سرور در کلیه و در پیه است که در اطراف شکمبه و روده ها جمع می‌شود، و از آن دو گرده ها دو رگ است که از گرده برخاسته‌اند و بروی و صورت شخص رسیده‌اند و از این جهت است که فرح و سرور و اندوه و حزن در روی شخص ظاهر می‌شود، و علامت آنها در صورت او آشکار می‌گردد، و این رگها که در بدن انسان است راه و طریق عمله های پادشاه است بسوی او و همچنین راه پادشاه است بسوی عمله های او و فهمیدن صدق این آن است که وقتی که دوا را می خوری پس آن رگها آن را می رسانند به سوی موضع و محل دردها، و با کمک آن رگها آن دواها بحمل دردها می رسند. (۱)
نحوه تعامل انسان و رفتارش با بدن می تواند عامل مهمی در ابتلا به ناراحتی ها و بیماریها باشد. امام رضا علیه السلام در بیانی دیگر نحوه حمام کردن را در سلامت بدن دخیل دانسته‌اند. سلیمان جعفرى می‌گوید حضرت رضا علیه السلام فرمود: حمام یک روز در میان گوشت بدن را زیاد می‌کند، و هر روز حمام رفتن پیه کلیه ها را آب می سازد. (۲)
همان طور که اشاره کردیم امام رضا (ع) « ثرب » را به همراه کلیه منشأ سرور و شادمانی دانستند. ثرب گوشت نازک و پوست هائی است که روی معده و روده ها و عروق و شرائین را می پوشاند. ابتدایش دهان معده و انتهایش معاء (روده) پنجم است که قولون نامیده می‌شود و علت اینکه فرح و خوشی از اینجا پیدا می‌شود آن است که بواسطه کثرت عروق و شرائین، خون و رطوبت بدن بسوی کلیه جذب می‌شود و سبب صفا و روشنی خون می‌گردد، خون را رقیق و لطیف ساخته روح را شاد و منبسط می سازد و در میان میوه ها لیمو ترش و شیرین کمبود این وظیفه را به بهترین وجه تأمین می‌کند. خوردن لیمو ترش عمل طحال را تقویت می‌کند در نتیجه، مواد بیگانه که در خون رسوب کرده و موجب غلظت آن شده را از بین می‌برد.
کارشناسان برای بکار انداختن کلیه داروهای زیادی بدست آورده‌اند ولی علم غذا شناسی امروز بهترین معالجه را بوسیله ی خوردن اقسام میوه ها بویژه انگور شناخته است. (۳)
نگه داشتن ادرار لطمات جبران ناپذیری به کلیه ها، مثانه و پروستان می زند. دانش امروزی ثابت کرده است که اغلب مشکلاتی همچون سوزش های مجرائی، بی اختیاری ادرار – ادرارهای پشت سر هم – اختلاط با خون و زیادی آن و اختلالات مثانه، ورم پرستات و غیره بر اثر حبس بول است؛ چرا که ادرار خاصیت اسیدی دارد و چنان چه دفع نشود ایجاد زخم و ناسوریها و بیماریهای بسیار می‌کند.امام رضا علیه السلام در این زمینه می فرماید: هر کس می خواهد مثانه اش به عارضه ای گرفتار نشود، پیشاب (ادرار)خود را نگه ندارد حتی اگر بر پشت مرکب خویش نشسته باشد .(۴)
همچنین امام رضا علیهالسلام می فرمایند: اِذا جُعْتَ فَکُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِکَ البَولُ فَبُلْ، وَ …، چون گرسنه شدى بخور، چون تشنه شدى بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادرار کن، …، که اینها مایه تن درستى است.(۵)
امام رضا (ع) در بیانی دیگر عادت داشتن به خوردن قلوه و سیرابی گوسفند را مایه دگرگونی در مثانه دانسته‌اند .
در این حدیث اشاره امام رضا ( ع ) به عارضه ای است که امروز در اورولوژی با عنوان رفلاکس مثانه به حالب ( میزنای ) از آن نام برده می‌شود. به نظر می رسد منظور امام رضا (ع ) از مثانه در این حدیث کل سیستم مجاری ادرار باشد که فرموده‌اند: و اکل کلیه الغنم و اجواف الغنم یغیر المثانه. «خوردن کلیه (قلوه) گوسفند و تودلی هاى آن مثانه را تغییر می دهد».تغییر مثانه عبارت از اختلال مجارى ادرار است. (۶)
واژه ” قولنج ” حتما تا بحال بگوشتان خورده است . بوعلی سینا و محمد بن زکریای رازی هر کدام کتابی مستقل و مفصل در مورد ” قولنج ” نوشته‌اند. قولنج انواع مختلفی داشته مانند: قولنج کلیوی و کبدی و روده ای و …. امام رضا ( ع ) در حدیثی دیگر می فرماید: داخل شدن به حمام با شکم پر باعث قولنج می‌شود.
و در حدیث دیگری امام رضا علیه السلام حجامت را برای کلیه ها نافع دانسته می فرماید: و ینفع من الاوجاع المزمنه فی الکلی و المثانه و الارحام الی.. ، حجامت از ساقین در مورد دردهای مزمن که در کلیه و مثانه و … پیدا می‌شود سودمند است.(۷)
منابع
۱. رساله الذهبیه ص ۱۹
۲. اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام، ص ۷۳۶
۳. طب الرضا- طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام صفحه ۹۱
۴. طب الامام الرضا (ع)، ص ۳۵
۵. فقه الرضا، ص ۳۴۰
۶. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۳۲۱، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
۷. طب الرضا- طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام صفحه ۲۲۲
قدس آنلاین