موعود پایگاه اینترنتی موعود
آمارها نشان می دهد در سال های اخیر ازدواج دختران با پسران کوچکتر از خود افزایش یافته است این مساله از دید روانشناسان یک تغییر در عرف به حساب می آید و در تفاوت های سنی معقول مشکلی دیده نمی‌شود اگر چه روانشناسان توصیه می‌کنند افراد حتما قبل از ایجاد وابستگی به مشاوره مراجعه کنند چرا که در ازدواج یک فاکتور به صورت تنها نمی تواند عامل عدم موفقیت به حساب بیاید و در نظر گرفتن فاکتورهای دیگر ضروری است اما از سوی دیگر این ماجرا برخی از جامعه شناسان هستند که ازدواج دختران با پسران کوچکتر را امری آسیب زا در جامعه می دانند و این اتفاق را پیامد غرب زدگی جوانان تلقی می‌کنند .
دکتر حامد محمدی کنگرانی، روانشناس در خصوص اینکه آیا در عصر امروز شاخص های ازدواج تغییر کرده است تصریح کرد: به دلیل اینکه اصل فرهنگ ما متاثر از مسایل ملی و مذهبی است و تغییر دراین حوزه ها بسیار سخت ایجاد می‌شود و از طرفی فرهنگ سنتی نقش مهمی را در زندگی مردم ایفا می‌کند لذا این امر باعث شده در شاخص های ازدواج تغییر خیلی زیادی ایجاد نشود، ممکن است در مقاطعی حضور شاخصه های سنتی کم رنگ و یا پر رنگ شوند اما در کل تغییر خیلی زیادی نداریم.
او با اشاره به اینکه از قدیم اینطور گفته شده “مردان باید در سه فاکتور قد، تحصیلات و سن از زنان برتر باشند” اظهار کرد: در حال حاضر افرادی به ما مراجعه می‌کنند که دختر در یکی از سه فاکتور در سطح بالاتری از مرد قرار دارد، توصیه ما به این افراد این است که ازدواج مجموعه ای از شاخص هاست و نمی توان فقط یک فاکتور را در نظر گرفت، در بررسی ها اگر این مجموعه شاخص ها به سمت مثبت باشد و بتوانیم پیش بینی کنیم که یک زندگی رو به پیشرفت قرار می‌گیرد ممکن است فاکتوری مانند قد، سن و یا تحصیلات خیلی مهم نباشد.
در طول سال های گذشته تغییرات زیادی در فرهنگ ما رخ داده
بسیاری از خانواده ها به دنبال این هستند که دخترانشان با افرادی پولدار و تحصیل کرده ازدواج کنند
او افزود: نکته مهمی‌که باید در نظر گرفته شود این است که در طول سال های گذشته تغییرات زیادی در فرهنگ ما رخ داده است به طور مثال، میزان تحصیلات زنان بالاتر رفته است بنابراین پیدا کردن زن و شوهری که حتما مرد تحصیل کرده تر از زن باشد سخت شده است. از طرفی شرایط مالی هم تغییر کرده در حال حاضر خیلی از خانواده ها به دنبال این هستند که دخترانشان با افرادی پولدار و تحصیل کرده ازدواج کنند که در حال حاضر کسی که درس بخواند به پول نمی رسد و کسی که به دنبال پول باشد نمی تواند درس بخواند. باید به این مساله توجه شود بسیاری از این فاکتورها به التبع زندگی های ما تغییر کرده است، مثلا در زمان های گذشته اگر کسی دیپلم داشت تحصیل کرده بود اما در حال حاضر فوق لیسانس هم مدرک خاصی به حساب نمی آید.
عرف در زمان دچار تغییر می‌شود
تغییراتی که در مورد مساله ازدواج ایجاد شده به دلیل تغییر در ساختار جامعه ماست
کنگرانی با اشاره به اینکه عرف در زمان دچار تغییر می‌شود بیان کرد: به طور نمونه در گذشته به مساله نامزدی به دید خوبی نگاه نمی‌شد اما در حال حاضر مساله نامزدی حتی بدون عقد مساله جا افتاده ای در جامعه ما به حساب می آید، ما به این عوامل که در طی زمان تغییر می‌کنند، عرف می‌گوییم در طول سال ها عرف تغییر می‌کند و باعث می‌شود افراد هم تغییر کنند. به طور کلی برآیند تغییرات ایجاد شده در فرهنگ ما با گذشته تفاوت زیادی نکرده است، تغییراتی هم که در مورد مساله ازدواج ایجاد شده به دلیل تغییر در ساختار جامعه ماست.
در حال حاضر جامعه به سمت یک تعادل می رود که زن و مرد با همدیگر کار کنند
این روانشناس در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شاخص های ازدواج تغییرات زیادی نداشتند، چه اتفاقی افتاده که در سال های اخیر ما با افزایش ازدواج های دختران بزرگتراز پسران مواجه شده ایم؟ تصریح کرد: واقعیت این است که جامعه ما جامعه مرد سالار است پس مرد باید حامی، نان آور خانواده و در کل برتر باشد پس باید بزرگتر باشد و اگر بزرگتر باشد به بلوغ فکری و روانی و اجتماعی بیشتری می رسد، این چیزی است که در طول سال ها جا افتاده است. اما در کنار این جریانات در مسایل دیگر تغییراتی رخ داده است به طور مثال وقتی دختر ۲۵ ساله که مدرک فوق لیسانس دارد با پسر ۲۶ ساله دیپلمه مقایسه می‌شود، چه طور میتوان مطمئن شد که این پسر قادر به حمایت مالی است و یا به بلوغ روانی رسیده است، قطعا نمی توان قضاوت کرد. بنابراین به دلیل این نوع از تغییرات دیگر نمی توان انتظار داشت که اگر کسی سنش بالاتر باشد و یا قد و هیکل بزرگتری داشته باشد پس از بلوغ روانی بیشتری برخوردار است و یا حمایت مالی بالاتری را دارد. از طرفی دیگر اعتقاد به اینکه مرد حامی و نان آور خانواده باشد، در جامعه ما تغییر کرده است، در حال حاضر جامعه به سمت یک تعادل می رود که زن و مرد با همدیگر کار کنند، البته این تغییرات به علت تغییرات اقتصادی است که در جامعه به وجود آمده است.
در دنیای امروز افراد به دنبال این هستند که زن یا مرد از استقلال مالی و روحی برخوردار باشد
در حال حاضر خانواده ها یا خواستار فرزند نیستند و یا خواستار یک فرزند هستند
او افزود: مشکل دیگر در مورد این گونه ازدواج ها بحث بچه دار شدن است. در گذشته چون تعداد فرزندان مورد نظر خانواده ها بیشتر بود کوچکتر بودن زن از مرد ضروری تر بود اما در حال حاضر خانواده ها یا خواستار فرزند نیستند و یا خواستار یک فرزند هستند که در این شرایط از نظر علمی مشکلی برای بارداری خانم در سن ۳۰ سالگی وجود ندارد، از طرفی در دنیای امروز همه افراد به دنبال این هستند که زن یا مرد طرف مقابلشان از استقلال مالی و روحی برخوردار باشند که این استقلال در سن های بالاتر رخ می دهد.
خانم ها مدام درس می خوانند پس توقعشان بالاتر می رود
کنگرانی گفت: یکی ازمسایل مهم این است که در حال حاضر خانم ها مدام درس می خوانند پس توقعشان بالاتر می رود و اگر بخواهند گزینه مناسبی برای خودشان انتخاب کنند این فرد باید خصوصیتی حداقل در حد خانم داشته باشد بنابراین گزینه طرف مقابل هم سن بالایی خواهد داشت که اغلب آقایان قبل از رسیدن به سن بالا ازدواج می‌کنند. به همین دلیل تعداد گزینه هایی که برای خانم های تحصیل کرده و مستقل باقی می ماند، سن پایین تری دارند.
تفاوت های بیولوژیکی و روانی زن و مرد
ازدواج خانم ها با آقایان کوچکتر از خود ایرادی ندارد بلکه یک تغییر است
این روانشناس تصریح کرد: بحث دیگر تفاوت های بیولوژیکی و روانی است که در زن و مرد با بالارفتن سن به وجود می آید. خانم ها با بالا رفتن سن نیازشان به صمیمیت قلبی و عاطفی بیشتر می‌شود و این صمیمت را ممکن است یک مرد ۴۰ ساله که تحت فشارهای زندگی قرار گرفته است، نتواند برآورده کند از طرفی مرد در سن بالاتر از نظر توانایی جنسی و محبتی هم افت کرده اما یک پسر ۲۴ ساله ممکن است نیاز عاطفی و یا صمیمیت خانم ۳۰ ساله را فراهم کند. تمامی این مسایل که گفته شد در یک ازدواج موثر است. روانشناسان معتقدند ازدواج خانم ها با آقایان کوچکتر از خودشان ایرادی ندارد بلکه یک تغییر است این تغییر بدی هم نیست می توان به این مساله به دید مثبت نگاه کرد و قسمت هایی که دارای مشکل است را برطرف کرد. ما زمانی این گونه ازدواج را مشکل می دانیم که به طور مثال یک خانم ۴۰ ساله با یک مرد ۲۵ ساله ازدواج کند چون تفاوت ها در این دو گروه بسیار زیاد است و از طرف فشار عرف و مشکل باروری زنان را ایجاد خواهد کرد که عموما باعث ایجاد مشکل بین دو طرف خواهد شد. اما در ازدواج هایی که فاصله سنی کم است ایرادی وجود ندارد چون اساسا بین پسر ۲۹ ساله و ۳۰ ساله تفاوت زیادی وجود ندارد.
تفاوت های سنی کم نباید به عنوان یک فاکتور مهم در نظر گرفته شود
او با تاکید بر اینکه در کل تفاوت های سنی کم نباید به عنوان یک فاکتور مهم در نظر گرفته شود تصریح کرد: ما در این گونه موارد ابتدا فاکتور سنی را کنار می‌گذاریم و ما بقی فاکتورها را در نظر می‌گیریم، زمانی که این فاکتورها به سمت مثبت بود فاکتور سن را هم در نظر می‌گیریم و می‌بینیم چقدر در فاکتورهای دیگر موثر است . سن به تنهایی نمی تواند تاثیرگذار باشد. اما گاهی شاهد هستیم بعضی از خانواده ها در این مورد بسیار حساس هستند، بنابراین ما به این افراد توصیه می‌کنیم مواظب باشند، چون ممکن است این حساسیت تا سال های سال از بین نرود و برای خانواده قابل تحمل نباشد و باعث ایجادیک سری اختلافات شود.
تیپ های شخصیتی خاص در ازدواج های وارونه
کنگرانی در پاسخ به این سوال که آیا افرادی که به این گونه ازدواج ها تن می دهند دارای تیپ های شخصیتی خاص هستند؟ اظهار کرد: از هر گونه گروه های شخصیتی و به هر دلیلی امکان دارد این نوع ازدواج انجام شود دلایلی مانند نیاز مالی، عاشق شدن، نیاز به محبت و یا اینکه کسی را برای ازدواج پیدا نکرده است، ولی موارد خاصی هستند که در تیپ های شخصیتی قابل توجیه است مانند آقایانی که خصوصیت شخصیتی وابسته دارند و به جای همسر دنبال یک مادر می‌گردند، ترجیح می دهند با افراد بزرگتر از خودشان ازدواج کنند. خانم هایی که خصوصیت نمایشگری دارند ممکن است به دلیل این خصوصیت شخصیتی و تمایل به مرکز توجه بدون دارند با ابراز علاقه و توجه پسر کوچکتر از خود مایل به نوع از ازدواج شود. این علت ها می تواند یکی از علل این گونه ازدواج ها باشد ولی نباید همه ازدواج ها را اینگونه قضاوت کرد.
ازدواج یک خانم با مرد کوچکتر از خود حتما نیاز به مشاوره دارد
طلاق در ازدواج هایی که خانم ها اختلاف سنی زیادی دارند شایع تر است
مردانی که با دختران بزرگتر از خود ازدواج می‌کنند بدانند فشار عرفی روی دوششان زیاد است
این روانشناس با تاکید بر اینکه ازدواج با تفاوت های سنی کم نمی تواند مشکلی را ایجاد کند گفت: ازدواج یک خانم با مرد کوچکتر از خودش حتما نیاز به مشاوره دارد و این کار باید قبل از وابستگی بین دو طرف انجام شود چرا که تحقیقات ثابت کرده معمولا طلاق در ازدواج هایی که خانم ها اختلاف سنی زیادی دارند شایع تر است ولی افراد به دلیل تفاوت سنی کم نباید از یک ازدواج خوب محروم شوند، از طرفی این تفاوت سنی می تواند در ایجاد تفاهم بین دو طرف تاثیر مثبت هم داشته باشد. مردانی که با دختران بزرگتر از خودشان ازدواج می‌کنند باید این را بدانند که فشار عرفی روی دوششان زیاد است و قبل از ازدواج باید با این مساله کنار بیایند و این را برای خودشان حل کنند اما دلیل بر این نیست که چون فشار عرفی وجود دارد، پس کار اشتباهی است ولی ما نمی توانیم قدرت عرف را نادیده بگیریم.
تفکر مردسالار باید عوض شود
او اظهار کرد: در کشورهای خارجی این حساسیت در مورد ازدواج وجود ندارد اما باز هم اگر کسی با دختر کوچکتر از خودش ازدواج کند احساس بهتری در فرد ایجاد می‌شود چون جهان مردسالار است و از گذشته این طرز تفکر در جهان وجود داشته که مرد را جنس برتر می دانستند ولی این نوع تفکر باید عوض شود و کشور ما هم مستثنا نیست. باید به این مساله توجه شود که با اینکه این نگاه قدیمی است اما بسیار قوی است.
غرب زدگی و فروریختگی فرهنگی عامل از بین رفتن ارزش های سنتی است
دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس نیز در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی در مورد تغیر شاخصه های ازدواج در جامعه ایران معتقد است: دنیا در حال تغییر است اما متاسفانه تغییر این شاخص ها و رویکردها به دلیل فرورریختگی فرهنگی و غرب زدگی در جامعه رواج پیدا کرده است و باعث شده در مساله ازدواج در کلیه مراحل تغییر نگرش رخ دهد. این تغییر فرهنگ باعث شده پسران به دلیل مسایل مالی و امکانات شغلی که دختران به آن رسیده‌اند راغب به اینگونه ازدواج ها شوند. اینگونه ازدواج ها برخلاف ارزشهای سنتی کشور است که معتقدم برای جامعه مضر است. در این ازدواج ها بعد از مدتی سرخوردگی ایجاد می‌شود و نهایتا باعث افزایش طلاق در جامعه خواهد شد. در این شرایط ما جامعه شناسان جامعه را دارای فروریختگی فرهنگی، آسیب و آنومی می دانیم.
پسران بیشتر به دلیل مسایل اقتصادی ازدواج با دختران بزرگ تر را انتخاب می‌کنند
دختران و پسران به دنبال زوج پولدار می‌گردند
این جامعه شناس در پاسخ به این سوال که چرا پذیرفتن ریسک این ازدواج ها در جامعه سنتی مانند ایران افزایش یافته تصریح کرد: یکی از علل این ازدواج ها زیاد شدن رابطه دختران و پسران، ترس از پیدا نکردن زوج مناسب برای خود است ولی پسران بیشتر به دلیل مسایل اقتصادی این نوع از ازدواج را انتخاب می‌کنند. طبق تئوری ما که در ۲۰ سال گذشته آن را عنوان کردیم تغییر ذهنیت در جامعه به وجود آمده و جامعه به سمت مادی گرایی رفته است. ما سه نوع ذهنیت را با برداشت از نظریه سورکین مطرح کردیم، به نظر او جهان سه نوع از ذهنیت را طی کرده است، زمان قبل از قرون وسطی، در یونان باستان و دوران ارسطو و سقراط، ذهنیت عقلانی بوده است، دوره بعدی در زمان قرون وسطی از زمان قرن پنجم تا ۱۳ ذهنیت شهودی است.از قرن ۱۳ تا ۱۵ دوباره دوره عقلانیت در جوامع به وجود آمده و از زمان قرن ۱۵ که با انقلاب صنعتی مقارن است ذهنیت حاکم بر بشر مادیات است که این باعث شده پول و اشیاء سرور انسان ها شود در نتیجه این ازدواج ها شکل می‌گیرد و روابط اجتماعی بر مبنای مادیات شکل می‌گیرد، بنابراین دختران و پسران دنبال زوج پولدار می‌گردند.
او با تاکید بر اینکه این ازدواج ها برای جامعه آسیب زاست گفت: در حال حاضر آمار ازدواج های معمولی با طلاق های بالا رو به روست دیگر چه برسد به این نوع از ازدواج ها.
تغییر در شاخص های ازدواج به دلیل وسایل ارتباط جمعی
این جامعه شناس در پاسخ به این سوال که آشنایی در این نوع از ازدواج ها عموما به چه صورت است گفت: عموما این ازدواج ها از طریق روابط در فضای مجازی، چت کردن فیسبوک و فضای مجازی اتفاق می افتد چون اساسا تغییر در شاخص های ازدواج به دلیل وسایل ارتباط جمعی ماهواره ها و فیلم های سینمایی که در همین فضا بین جوانان رواج پیدا کرده است به وجود آمده. عواملی مانند افزایش خانه های مجردی در شهرهای بزرگ و رواج آن در بعضی از مشاغل به بهانه آزادی و استقلال باعث به تعویق افتادن ازدواج ها می‌شود که نهایتا اینگونه ازدواج های نامتعارف را ایجاد می‌کند.
قرایی مقدم با تاکید بر اینکه در سال های گذشته به مسولان این آسیب اجتماعی را یاد آور شده است تصریح کرد: ۲۰ سال قبل در مقاله ای تحت عنوان “زنگ ها برای ما به صدا در می آید” به این موضوع اشاره کردم، این مقاله براساس نظریه فردی به نام ارنست همینگوی است ولی متاسفانه در آن زمان کسی به این معضل اهمیت نداد و ما در حال حاضر شرایط سختی را در جامعه داریم که راه حل آن، بازگشت به ارزش های قبلی است ولی این اتفاق بسیار سخت است چون قدرت مقاومت در مقابل هجمه های بیرون بسیار مشکل شده است.
شفقنا
