شنونده خوبی برای حرف هاي فرزندان خود باشيم

احساسات، اساس زندگی بشر و قلب و روح زندگی خانوادگی است، از این رو اگر به کودکانمان کمک کنیم تا احساساتش را درک کرده و آنها را بیان کنند و به نحو درستی با آنها روبرو شوند، یکی از مفیدترین کارهایی را که والدین می توانند در مورد فرزندانشان انجام دهند، انجام داده ایم.

احساسات، اساس زندگی بشر و قلب و روح زندگی خانوادگی است، از این رو اگر به کودکانمان کمک کنیم تا احساساتش را درک کرده و آنها را بیان کنند و به نحو درستی با آنها روبرو شوند، یکی از مفیدترین کارهایی را که والدین می توانند در مورد فرزندانشان انجام دهند، انجام داده ایم.
یکی از مهارت های لازم برای والدین این است که شنونده خوبی برای فرزندان خود باشند. این امر می تواند منافع بسیاری برای خانواده داشته باشد. شنیدن سخنان کودکان به رشد حرمت نفس در آنها کمک می‌کند. اگر خوب و با دقت به حرفهای کودک گوش دهیم، در واقع پیام مهمی‌به او داده ایم. اینکه آنقدر برایش ارزش قائلیم و آنقدر مراقب او هستیم که دوست داریم و می خواهیم که شنونده حرف های او باشیم. علاوه بر این، گوش کردن مشتاقانه به حرف های کودک راهی بسیار عالی برای کمک به اوست تا خودش مشکلات روزمره اش را حل کند، خواه این مشکلات کوچک باشد، خواه بزرگ.

صرف اندکی وقت برای اینکه بیاموزیم چگونه می توانیم شنونده خوبی باشیم، کاری با ارزش و مغتنم است. اگرچه مخاطب قرار گرفتن در برابر کودک و شنیدن حرف های او در ظاهر مهارتی آسان به نظر می رسد، ولی انجام این کار به شایستگی و کمی تمرین و خویشتن داری نیاز دارد. به همین دلیل است که گوش کردن به حرف های کودک مثل گوش کردن طبیعی و معمولی به حرف های دیگران نیست و نیازمند آمادگی ها و تمهیداتی خاص است.

بیان احساسات

زندگی خانوادگی بر احساسات بنا شده است. خانواده نیازهای اساسی ما به عشق، حمایت، امنیت و حس تعلق را تامین می‌کند. گاه به دلیلی خانواده قادر نیست تمامی این نیاز ها را تامین کند و یا زندگی مستمر با عده ای خاص همواره ناراحتی ها و آزردگی هایی را به همراه دارد هیجانات در خانواده بالا می‌گیرد. وقتی این احساسات بیان می‌شوند، واکنش طبیعی ما به شکل پاسخ یا عکس العملی است که در مقابل این احساسات و بیان آنها از خود نشان می دهیم. به عنوان مثال، بچه ها اغلب چیزهایی مانند ایتها را بیان می‌کنند: همیشه از من ایراد می‌گیری، ازت بدم میاد، بدجنس و… وقتی چنین تعابیری را می‌شنویم، واکنش طبیعی ما به عنوان والدین آنها، گاهی نفی این حرف هاست و گاهی کلی دلیل می آوریم تا آنها را متقاعد کنیم که اگر چه این حرف ها تا حدودی درست است، ولی او واقعا اشتباه می‌کند. واکنش ما در اغلب موارد، مقابله با آنهاست، در حالی که باید به شکلی ساده احساساتی را که ورای حرف های آنها وجود دارد را بپذیریم.

مهارت خوب گوش کردن به حرف های تمام کودکان، در هر سنی چه سنین قبل از دبستان و چه سنین بالاتر قابل استفاده است. قواعد لازم برای این کار عبارتند از اینکه احساسی را که در پس حرفهای او پنهان است، شناسایی کنیم؛ بر روی آن احساس تمرکز کنیم؛ در حالی که با کودک گفتگو می‌کنیم، احساس شناسایی شده را دنبال کنیم و در آخر بتوانیم احساسات شناسایی شده او را به خوبی منعکس کنیم.

اینکه شنونده خوبی باشیم، منافع بسیاری برای خانواد مان خواهد داشت. از آنجا که خوب گوش کردن ما باعث می‌شود کودکانمان احساسات خود را بیان کند و بر آن سرپوش نگذارد، تنش و ناراحتی در میان اعضای خانواده مان از بین می رود. خوب گوش کردن باعث می‌شود که کودک دریابد ما برای همراهی با او ارزش قائل هستیم و به او توجه می‌کنیم تا بتوانیم آن گونه که آنها دنیای خود را تجربه می‌کنند، به دنیایشان بنگریم. این مسئله نه تنها عزت نفس آنها را تقویت می‌کند، بلکه انسجام خانواده ما را به عنوان مجموعه ای متحد افزایش می دهد.

ما می توانیم به کودکانمان نشان بدهیم که احساسات را تا زمانی می توان کنترل کرد که بتوان جوشش آن را در درون نگاه داشت. اگر این دیدگاه را پذیرفته باشیم که می‌بایستی بدون توسل به قضاوت و انتقاد دائم با کودکان خود بحث و گفت و گو کرده و یا آنها را تصدیق کنیم، آنان دیگر مجبور نمی‌شوند تمام توان خود را صرف تاثیر گذاری بر رفتار ماکنند. وقتی کودکان و نوجوانان، احساساتشان را برای شنونده ای کاملا متوچه و علاقمند بیان می‌کنند در واقع به آنها کمک می‌شود.

یادگیری مهارت خوب گوش دادن یا خوب منعکس کردن احساس، کار آسانی نیست، این مهارت نیز مانند تمام مهارت ها، به تلاش و تمرین زیادی نیاز دارد تا بتوان آن را به درستی انجام داد. اولین تلاش های ما در این راه، شاید ناشیانه به نظر برسد. ما باید برای جلوگیری از بروز واکنش های معمولی هر روزه خود، خیلی خوب تمرین کنیم و به جای واکنش هایی مثل مخالفت، بحث کردن، متقاعد کردن، قضاوت کردن و بازجویی و استنطاق کردن، نتیجه اخلاقی گرفتن و سخنرانی کردن، خوب گوش کنیم.

گوش کردن همراه با توجه کامل به حرف های کودکان باعث می‌شود تا محتوای احساساتی را که برای ما بیان می‌کنند، دوباره به نحوی به خودشان بازگردانیم و اگر خوب گوش کردن را با احساس مثبت شروع کنیم، مثلا با شادی، غرور و رضایت کامل این کار را انجام دهیم خیلی بهتر و مفیدتر است از وقتی که شروع آن با ناراحتی احساسات بد و عصبانیت توام باشد.

مهر