موعود پایگاه اینترنتی موعود
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان قزوین گفت: کودکان مبتلا به ناروانی طبیعی برای بهبود ۱۰۰ درصد باید برنامه‌های مشاوره و درمان را توسط گفتار درمانی به نحو مناسبی بگذرانند.
گفتار دارای چهار مؤلفه آواسازی، تولید، تشدید و زمان است و هر اختلالی که در زمان‌بندی گفتار پیش بیاید منجر به تغییر در سرعت گفتار می‌شود و این تغییر موجب لکنت زبان می‌شود.
شیوع یک درصد از کل جمعیت جهان دچار لکنت زبان است که البته در کشورها، فرهنگ‌ها و جوامع مختلف آمار متفاوتی وجود دارد، همچنین شیوع این اختلال در پسران سه برابر دختران گزارش شده است.
اما متأسفانه در کشور ما آمار جامعی از میزان لکنت وجود ندارد. با این حال کارشناسان معتقدند حدود یک میلیون لکنتی در ایران وجود دارد که البته با توجه به شرایط امروز جامعه، فشارهای اقتصادی و اجتماعی روند افزایش لکنت و وخیم‌تر شدن شدت لکنتی‌ها امری بدیهی است.
اما ناروانی طبیعی گفتار نوعی اختلال در سرعت گفتار است که به علت سرعت نابرابر در تفکر و بیان است که معمولاً در کودکان پیش از دبستان روی می‌دهد، یعنی بچه‌ها نمی‌توانند به همان صورتی که فکر می‌کنند حرف بزنند در نتیجه زمان‌بندی گفتار دچار مشکل شده که به آن گفتار ناروان می‌گویند.
با توجه به اینکه لکنت زبان شایع‌ترین اختلال گفتاری در کودکان است و درمان به موقع آن نیز در سنین کودکی است از این رو با فاطمه جمالی آسیب‌شناس گفتار و زبان معاون توانبخشی بهزیستی استان قزوین پیرامون تفاوت و درمان ناروانی طبیعی با لکنت زبان و اصولی که والدین باید در برخورد با کودکان مبتلا به ناروانی طبیعی رعایت کنند به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌آید.
لکنت زبان با ناروانی طبیعی چه تفاوتی دارند؟
فرد که مبتلا به لکنت زبان است کاملاً از مشکل خود آگاهست ولی کودک مبتلا به ناروانی طبیعی متوجه مشکل گفتاری خود نیست همچنین در فردی که لکنت دارد انواع کشش‌ها و تکرارها دیده می‌شود ولی در کودک مبتلا به ناروانی طبیعی تنها تکرار کل کلمه یا هجای اول کلمه مشاهده می‌شود.
در درمان لکنت زبان روش‌های خاص درمانی وجود دارد ولی برای درمان ناروانی طبیعی تنها با ارائه مشاوره‌های مناسب صورت می‌گیرد.
ناروانی طبیعی گفتار در چه سنینی مشاهده می‌شود؟
بیشتر در سنین ۲ تا ۵ سالگی در کودکان دیده می‌شود.
چند درصد کودکان که مبتلا به ناروانی طبیعی هستند و راهکارهای درمان چیست؟
معمولاً ۸۰ درصد کودکانی که دچار ناروانی طبیعی هستند بهبودی خود به خودی پیدا می‌کنند و بقیه به علت عدم درمان مناسب مبتلا به لکنت زبان می‌شوند و این کودکان برای اینکه ۱۰۰ درصد بهبود یابند و دچار لکنت زبان نشوند بهتر است برنامه مشاوره و درمان را توسط گفتار درمان به نحو مناسبی بگذرانند.
چه عواملی ناروانی طبیعی کودکان را افزایش می‌دهد؟
خانواده‌ها باید از هر گونه رفتاری که منجر به احساس گناه، نابودی، شرمساری، وحشت، بی‌لیاقتی، نگرانی، تشویش، ترس، اضطراب در کودکان مبتلا به ناروانی طبیعی می‌شود به شدت پرهیز کنند و بدانند که این عوامل موجب ایجاد فشار عاطفی روی کودک و افزایش ناروانی آنان می‌شود.
برخورد مناسب و معقول والدین با این کودکان سرعت درمان آنان را سریع‌تر می‌کند البته منظورمان از بیان این نکته بی‌تفاوت شدن خانواده‌ها نسبت به مشکل این کودکان نیست بلکه فراهم کردن محیطی آرام و خالی از تنش و اضطراب توسط والدین برای کودکان است.
والدین چه کمکی می‌توانند به درمان بهتر کودکان کنند؟
والدین باید یک نوع بی‌توجهی آگاهانه نسبت به ویژگی‌های گفتاری کودک نشان بدهند و تمام وقایع را به صورت دقیق زیر نظر داشته باشند و به درمانگر گزارش دهند.
همچنین آنان باید سعی کنند میزان ارتباط گفتاری خود را از طریق تعریف قصه و داستان با نظم و آهنگ و به صورت آرام و شمرده افزایش دهند البته داستان‌ها باید به گونه‌ای باشند که در سطح درک و فهم کودک بوده و او مفهوم آنها را متوجه شود و ترسناک یا مهیج هم نباشد.
بهتر است داستان‌ها به صورت گفتار محاوره‌ای برای کودک تعریف شود تا در این حالت هم میزان تماس چشمی‌با کودک زیادتر شود و هم در این نوع ارتباط گفتاری از تصاویر کتاب برای کاهش توجه کودک به نوع گفتار و افزایش توجه به محتوای گفتار استفاده کرده باشیم.
دوستان و اطرافیان باید با این کودکان چه رفتاری داشته باشند؟
اطرافیان کودکان مبتلا به ناروایی طبیعی سعی کرده رفتارهای خود را کنترل کنند و رفتاری از خود نشان ندهند که کودک نسبت به گفتارش حساس و آگاه شود مانند ایراد گرفتن‌های مکرر، مقایسه کردن آنان با کودک‌های دیگر و به‌کار بردن جملاتی از جمله فکر کن بعد حرف بزن، عجله نکن و نترس عزیزم.
برای درمان کودکان مبتلا به لکنت زبان باید از چه روش‌هایی خودداری کرد؟
گفتن کلماتی مانند آرام حرف بزن، نفس عمیق بکش و عجله نکن نمونه‌ای از پیشنهادهای غیرمفیدی است که به این کودکان داده می‌شود وقتی به آنان می‌گویند دو مرتبه کلمه را تکرار کن ممکن است او جمله را بدون لکنت تکرار کند اما انجام این امر کمکی به برطرف کردن مشکل اساسی او نمی‌کند.
مضرتر از این روش‌ها دستورهایی است که با صدای بلند همراه با نگاه‌های خشونت‌آمیز و یا تنبیه به کودک داده می‌شود از قبیل بس کن، درست حرف بزن و اگر یکبار دیگر اینطور حرف بزنی بلایی سرت می‌آورم که حرف زدن یادت برود، به‌کارگیری این روش‌ها غلط است و باید از انجام آن به شدت خودداری کرد.
والدین برای جلب توجه کودک باید چه اقدامی انجام دهند؟
والدین باید متناسب با توانایی‌ها، استعدادها و حد ظرفیت به کودک مسئولیت بدهند و در قبال انجام موفقیت‌آمیز این مسئولیت‌ها کودکان را تشویق کرده تا از این طریق آنان بتوانند ابراز وجود کنند و اعتماد به نفس به دست بیاورند تا علائق و نیازهای خود را به راحتی بروز دهند.
با تحقق این مهم این کودک توجه والدین را به طرز صحیحی به خودش جلب کرده و در نتیجه نیازهای روحی و عاطفی‌اش را ارضا می‌کند و هرگز فکر نمی‌کند که یک عضو بیهوده و بی‌فایده در خانه است.
همچنین والدین در حضور دیگران از توانایی‌ها و استعدادهای کودک تعریف کرده و زمینه ارائه آنها را فراهم کنند و از بیان و معرفی ناتوانایی‌های او جداً خودداری کرده تا توجه کودکشان به خودشان را جذب کنند.
============
گفت‌وگو از: زهرا محبی
فارس
