جشنوارههای غربی طی یک دهه اخیر به طور غیر قابل انکاری به محل نمایش فیلمهای ضد ایرانی تبدیل شدهاند که جشنواره آمریکایی ساندنس نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.
به گزارش موعود سی امین جشنواره بینالمللی فیلم ساندنس، یکشنبه گذشته به کار خود پایان داد. در این جشنواره همراستا با دیگر جشنوارههای غربی توجه ویژهای به فیلمهای ضد ایرانی شد.از فیلم دراکولایی «دختری تنها در شب به سوی خانه میرود» گرفته تا فیلم همجنسبازانه «رفتار مناسب» و مستند «سپیده» که تصویری غیر واقعی از وضعیت زنان در جامعه ایران ارائه میداد.
روزنامه لسآنجلس تایمز نیز در گزارشی با تیتر «در منطقه صفر فیلمهای آمریکایی، یک ایرانی دست تکان میدهد» به حضور پررنگ چنین آثاری در جشنواره امسال ساندنس اشاره کرد.
*فیلم خونآشامی «دختری تنها در شب به سوی خانه میرود»/ از تصویر دختری چادری در هیبت یک خونآشام تا برگزیدن نام «حسین» برای یک دائمالخمر آس و پاس:
«یک دختر تنها در شب به سوی خانه میرود» به کارگردانی و نویسندگی «آنا لیلی امیرپور»، فیلمی داستانی و سیاه و سفید و تلفیقی از ژانر نوآر و وسترن است. این فیلم به زبان فارسی ساخته شده است.
داستان فیلم در یکی از شهرهای متروک ایران که پر از فاحشه و معتاد است و فقر و ناامیدی در آن موج میزند، رخ میدهد. (این دقیقا عباراتی است که نشریه ورایتی در توصیف فیلم «یک دختر تنها در شب به سوی خانه میرود» به کار برده است).
این فیلم ۱۰۴ دقیقهای درباره یک دختر محجبه خون آشام (با بازی شیلا وند) است که عاشق پسری آس و پاس (آرش مرندی) میشود که قیافهاش شبیه به «جیمز دین»، بازیگر درگذشته هالیوود، است.
پدر «آرش» که «حسین!» نام دارد نیز یک فرد دائم الخمر معتاد است که برای پرداخت بدهیهایش، در صدد فروش اتومبیل اسپورت «آرش» برمیآید.
امیرپور در مصاحبه با لسآنجلس تایمز گفت: این فیلم هم سیاسی هست هم نیست.
وی درباره تصویر دختری محجبه و چادری در قالب یک خونآشام، افزود: از نظر من پوششهای دینی بیش از آنکه نماد هر چیز دیگری باشند سمبل قدرت است.
لسآنجلستایمز در ادامه سخنان «امیرپور» متذکر شد: او به خوبی از تفاسیر غیر دینی که درباره فیلمش میشود آگاه است و نگران است که شاید والدینش پس از حاشیههایی که این فیلم در جشنواره ساندنس ایجاد کرده است دیگر نتوانند به ایران بازگردند.
«لیلی امیرپور» که هماکنون ساکن آمریکاست، تاکنون چند فیلم کوتاه را نویسندگی و کارگردانی کرده که از آن جمله میتوان به دو فیلم کوتاه داستانی به نامهای «خودکشی کوچک» و «من احساس حماقت میکنم» اشاره کرد.
«خودکشی کوچک» داستان یک سوسک است که ناامید از دنیایی که همه از او متنفرند و به فکر کشتن او هستند، همواره به خودکشی فکر میکند.
فیلم ضد ایرانی «یک دختر تنها در شب به سوی خانه میرود» قرار است در شصت و چهارمین جشنواره فیلم برلین نیز به نمایش درآید.
*«رفتار مناسب»، یک کمدی همجنسبازانه از فیلمسازی همجنسباز/مادرم را دوست دارم ولی او بیش از حد ایرانی است
این فیلم ۹۰ دقیقهای محصول کشور انگلستان است که داستان آن درباره دختری به نام شیرین است که در یک خانواده سنتی ایرانی زندگی میکند، او مدتی است که متوجه تمایلات همجنسبازانه خود شده ولی این موضوع به هیچ عنوان مورد پذیرش خانواده نیست.
دزیره اخوان در نقش «شیرین» در فیلم «رفتار صحیح»
این فیلم را «دزیره اخوان»، فیلمساز ایرانیالاصل ساکن بروکلین کارگردانی کرده که خود نیز یک همجنسباز است.
«اخوان» ۲۹ ساله خود را یکی از بهترینهای نسل جدید فیلمسازان میداند و معتقد است که کیارستمی و پناهی، بهترینهای فیلمسازی نسل پس از انقلاب هستند و او هم یکی از بهترین فیلمسازانی است که به دنبال آنها ظهور یافته است.
والدین «دزیره» در اوج وقوع انقلاب اسلامی ایران به آمریکا مهاجرت میکنند و دزیره در نیویورک بزرگ میشود.
«اخوان» میگوید: گاهی اوقات میان رفتارهای محافظهکارانه خانوادهام و آموزشهایی که در آمریکا دیدهام، گیج و سرگردان میشوم.
او در ادامه درباره واکنش منفی خانوادهاش نسبت به تمایلات همجنسبازانهاش میافزاید: من عاشق مادرم هستم ولی او بیش از اندازه ایرانی است.
وی همچنین درباره تصویر مشکلات یک همجنسباز در قالب فیلمیکمدی میگوید: به نظرم ما همه دیگر از این داستانهای تکراری درباره اینکه ایرانی بودن چقدر سخت است خسته شدهایم، بگذارید که حالا دیگر مشکلات را نشان دهیم و در این میان کمی هم تفریح کنیم.
*مستند مغرضانه «سپیده»/از تهدید به قتل یک دختر ایرانی در خانواده به خاطر عشق به تحصیل تا اتمام فیلم با صدای «انوشه انصاری» در قالب یک منجی
مستند «سپیده» داستان دختر نوجوانی که در یکی از شهرستانهای استان فارس زندگی میکند.
او که دختر درسخوانی است برخلاف بسیاری دیگر از همسن و سالان خود در اتاقش عکس انیشتین را نصب کرده و با دیدن فیلم پرواز «انوشه انصاری»، رویای منجم شدن را در سر میپروراند.
او در این راه با مشکلات زیادی روبروست از جمله اینکه از جانب عمویش تهدید به قتل میشود، در مکالمهای که با عموی خود دارد، عموی سپیده به او میگوید که حتی اگر دخترش چنین رویاهایی درسر داشته باشد و بخواهد در برابر اعتقادات او قد علم کند، او را خواهد کشت.
در نهایت فیلم «سپیده» با صدای امیدبخش «انوشه انصاری» و عین ناباوری «سپیده» به پایان میرسد.
مستند «سپیده» را «بریت مدسن»، فیلمساز دانمارکی که همسرش ایرانی است ساخته که به روایت لسآنجلس تایمز، کنایهای به مشکلات گستردهای است که بخش اعظمی از همنسلیهای «سپیده» در جامعه ایران امروز دارند.
مدسن در گفتگویی تلفنی با روزنامه لسآنجلس تایمز گفت: سپیده یک انقلابی در خیابانهای تهران نیست بلکه او راهی به مراتب سختتر را انتخاب میکند چون او باید نگرش و درونیات افراد را تغییر دهد.
این فیلمساز دانمارکی در ادامه افزود: ساخت این فیلم چهار سال به طول انجامید، برای اینکه بتوانم مجوز ساخت فیلم را بگیرم از فیلترهای امنیتی زیادی رد شدم و لحظاتی بود که نیروهای امنیتی مرا تعقیب میکرد تا مطمئن شوند که مستند من به طور آشکار به موضوعات سیاسی نپردازد.
بنا بر این گزارش، فیلم کوتاه «بیش از دو ساعت و نیم» ساخته «علی عسگری» نیز فیلم به اصلاح ایرانی دیگری بود که در جشنواره امسال ساندنس به نمایش درآمد.
این فیلم داستان پسر و دختری را روایت میکند که به منظور رفع مشکل پزشکی دختر، نیمه شب به بسیاری از بیمارستانهای تهران سر میزنند ولی در این میان با مشکلات زیادی برای درمان مواجه میشوند.