موعود پایگاه اینترنتی موعود
پژوهشگر پس از توزیع پرسشنامه میان دانشجویان عضو فیسبوک و دانشجویان غیر عضو فیس بوک، پس از تحلیل داده ها به این نتیجه می‌رسد که میان تمام دانشجویان، سبک زندگی بومی و ایرانی-اسلامی‌برای زندگی متداول می‌باشد.
در سال‌های اخیر بحث تاثیر فیسبوک بر شیوه تفکر و سبک زندگی جوانان مسئله ای بوده است که نگرانی‌ها و سئوالات زیادی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی ایجاد کرده است و گاهی بدون تامل و هیچ تحقیقی که بتواند تاثیرات این پدیده‌ی مجازی را بررسی کند، شاهد اظهارنظرهای متناقض و مبهم در خصوص ارتباط مستقیم فیسبوک و سبک زندگی جوانان بوده‌ایم.
از سوی دیگر به این دلیل که جامعه دانشگاهی همواره نگاهی منتقدانه و علمی‌به مسائل داشته است، تلاش‌های جالبی را برای بررسی تاثیر این پدیده به انجام رسانده است. در چند وقت اخیر شاهد برخی از کارهای پژوهشی خوب و مستند در این زمینه بوده ایم که به یکی از آن ها، که به خواهش نگارنده نتایج آن انتشار یافته است، به صورت مختصر اشاره می‌کنیم.
یک تحقیق علمی دقیق در بحث تاثیرات فیسبوک
در تحقیقی که در یکی از پردیس‌های دانشگاهی در دانشگاه آزاد در تهران صورت گرفته بحث تاثیر فیسبوک در تغییر سبک زندگی دانشجویان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق که بر اساس پرسشنامه‌ای به انجام رسیده است که بین ۳۰۰ نفر از دانشجویان عضو و غیرعضو فیسبوک توزیع شده است و در آن به چهار موضوع یا شاخص بنیادی که در دو سبک زندگی سنتی(ایرانی-اسلامی) و سبک زندگی مدرن(غربی-اروپایی) متفاوت است، پرداخته شده است. این چهار شاخص یا مولفه شامل این موارد بوده است:
۱٫ پوشش دانشجویان دو گروه عضو و غیرعضو
۲٫ نوع تغذیه دانشجویان دو گروه عضو و غیرعضو
۳٫ اوقات فراغت دو گروه عضو و غیرعضو و در نهایت
۴٫ سبک ازدواج دو گروه عضو و غیرعضو.
به کلام ساده در این تحقیق پژوهشگر سعی داشته است تا تاثیر عضویت در شبکه‌های مجازی مانند فیسبوک را در تغییر تفکرات و سبک زندگی دانشجویان مورد ارزیابی قرار دهد. بر این اساس چهار مولفه مهم سبک زندگی را مورد بررسی قرار داده است. در نهایت پژوهشگر پس از توزیع ۱۵۰ پرسشنامه میان دانشجویان عضو فیسبوک و ۱۵۰ پرسشنامه میان دانشجویان غیرعضو فیسبوک و تجزیه و تحلیل داده‌های آن به این نتیجه می‌رسد که میان تمام دانشجویان، چه عضو فیسبوک و چه دانشجویان غیرعضو در فیسبوک سبک زندگی بومی و ایرانی-اسلامی‌برای زندگی متداول می‌باشد.
جزئیات نتایج تحقیق:
۱٫تفکیک نمونه بر حسب سوال‌های متغیر پوشش
بر اساس یافته های پژوهش در پرسشنامه مذکور:
– در گروه افراد غیر عضو فیس بوک افراد در حد متوسط به هماهنگی رنگ کیف و کفش، مارک لباس و لباس پوشیدن طبق مد روز اهمیت می‌دهند و در حد کم لباس های محلی و سنتی استفاده می‌کنند. همچنین تمایلی به پوشش غیرمتعارف ندارند.
– در گروه افراد عضو فیس بوک، نیز افراد در حد متوسط به هماهنگی رنگ کیف و کفش، مارک لباس، لباس پوشیدن طبق مد روز اهمیت می‌دهند و در حد کم لباس های محلی و سنتی استفاده می‌کنند. همچنین تمایلی به پوشش غیرمتعارف ندارند.
– بنابراین اینگونه مشاهده می‌شود که نظرات افراد عضو فیس بوک و افراد غیر عضو در خصوص الگوی پوشش تقریبا یکسان است و سعی آن ها بر رعایت عرف جامعه مشهود است.
۲٫تفکیک نمونه بر حسب سوال‌های متغیر تغذیه
بر اساس یافته های پژوهش در پرسشنامه مذکور:
– هر دو گروه افراد غیرعضو و عضو فیس بوک در حد زیاد دوست دارند از غذاهای محلی و سنتی ایرانی استفاده کنند.
– در حد متوسط سبک طبخ غذاهای خارجی را می‌پسندد.
– به سرو غذا روی میز اهمیت می‌دهند.
– غذا خوردن در کنار دوستان را لذت بخش‌تر از غذا خوردن در کنار خانواده می‌دانند.
– و به هیچ عنوان افراد نوشیدنی‌های الکلی را نسبت به نوشیدنی‌های معمولی (نوشابه، دوغ) ترجیح نمی دهند.
– بنابراین اینگونه مشاهده می‌شود که میانگین نظرات افراد عضو فیس بوک و افراد غیر عضو در خصوص تغذیه تقریباً برابر بوده و سبک زندگی ایرانی را ترجیح می‌دهند.
۳٫تفکیک نمونه بر حسب سوال‌های متغیر سبک ازدواج
بر اساس یافته های پژوهش در پرسشنامه مذکور:
– هر دو گروه افراد غیر عضو و عضو فیس بوک، در حد زیاد معتقدند رابطه زن و مرد باید به بعد از ازدواج موکول شود.
– در حد متوسط معتقدند ازدواج باید سنتی و تحت نظر خانواده صورت بگیرد.
– و در حد بسیار کمی معتقدند برای برقراری رابطه نیاز به ازدواج نیست .
– و در حد بسیار کمی معتقدند رابطه با چند جنس مخالف در یک زمان برای آشنایی، مخالف باورهایشان نیست.
– بنابراین اینگونه مشاهده می‌شود که میانگین نظرات افراد عضو فیس بوک و افراد غیر عضو در خصوص الگوی ازدواج یکسان است و به شیوه اسلامی ازدواج که ارتباط زن و مرد را موکول به بعد از ازدواج می‌کند، معتقدند.
۴٫تفکیک نمونه بر حسب سوال‌های متغیر اوقات فراغت
بر اساس یافته های پژوهش در پرسشنامه مورد بحث:
– هر دو گروه افراد غیر عضو و عضو فیس بوک، در حد متوسط ترجیح می‌دهند اوقات فراغت خود را با خانواده سپری کنند تا با دوستان
– در حد متوسط علاقه دارند در اوقات فراغت خود در جلسات مذهبی (دعاء و قرآن، روضه) شرکت کنند.
– در حد کمی علاقه دارند در اوقات فراغت خود به موسیقی مدرن (متال، رپ…) گوش دهند تا سنتی و در صورت امکان برای مسافرت‌های خارجی برنامه ریزی می‌کنند.
– افراد غیر عضو فیس بوک در حد نسبتا کم اوقات فراغت خود را ترجیح می دهند که در مهمانی‌های خصوص سپری کنند.
– بنابراین اینگونه مشاهده می‌شود که میانگین نظرات افراد عضو فیس بوک و افراد غیر عضو در خصوص الگوی اوقات فراغت یکسان است و به سبک زندگی ایرانی- اسلامی نزدیکتر می‌باشد.در پایان نگارنده عنوان می‌دارد که باورهای بومی و ایرانی آن اندازه سست و بی بنیان نیست که به آسانی تخریب و یا از بین رود و جایگزین دیگر بیابد. همانطور که در انتها نتیجه گیری می‌کند: «تفاوت چندانی میان سبک زندگی دانشجویان عضو و غیرعضو فیسبوک وجود ندارد».
مسعود فتحی پور
رصد
