موعود پایگاه اینترنتی موعود
همایش “عرفان اسلامی و عرفان های نو ظهور” در سالن همایش های شهرداری استانبول برگزار گردید.
این همایش که با همکاری موسسه کوثر درسالن همایش های شهرداری استانبول برگزار گردید، آیت الله جوادی آملی در سخنانی به چیستی عرفان و پیوند آن با اسلام پرداخت و گفت: درباره عرفان، که عرفان چیست و پیوند عرفان با اسلام چیست نظر رهبران الهی درباره عرفان چیست، عرفان از نظر قرآن و عترت چیست؟ عرفان در نهج البلاغه چیست؟ و مانند آن، مطالب فراوانی را به همراه دارد.
مفسر قرآن کریم با تقسیم عرفان به دو بخش عملی و نظری تصریح کرد: مسئله عرفان، خواه عملی و خواه نظری، درباره حق تعالی، خدای سبحان و اسمای حسنای او و صفات علیای او و افعال توحیدی اوست که کل نظام صحنه تدبیر و مدیریت خدای سبحان است.
آیت الله جوادی آملی در تعریف عرفان بیان داشت: عرفان عبارت از آن است، که انسان خدا را بشناسد، وحدانیت و احدیت او را بداند، اوصاف او را عین ذات بداند و ذاتش را بسیط محض بیابد و منزه از هر دو گانگی و بیگانگی و کثرت و ترکیب باشد. و این تنها راهش، طهارت ضمیر و تهذیب نفس است و تنها راه تهذیب نفس، اطاعت دستورهای خدا، پیروی رهنمود انبیای الهی و حفظ شریعت در تمام ابعاد اعتقادی و اخلاقی و عملی اوست.
مولف کتاب مفاتیح الحیات در بیان اختلاف عرفان و اخلاق گفت: فرق جوهری عرفان و اخلاق آن است که در فن اخلاق، یک انسان متخلق، می‌کوشد عادل شود، با تقوا شود، به دنبال بدی نباشد، نقص و عیب را بزداید و مانند آن. در نتیجه یک انسان متخلق، با تقوا است، عادل است. ولی عرفان عبارت از این نیست که انسان متخلق باشد و عادل باشد. عرفان این ها را گذرانده. اینها کف عرفان است. عارف کسی است که از سکوی عدل و تقوا پرواز کند. از خوب بودن به خوب دیدن، از فهمیدن به مشاهده کردن برسد. عارف کسی است که مسئله تقوا و عدل را کاملا تحصیل کرده به نحو ملکه، از سکوی تقوا و از سکوی عدل پرواز میکند تا آنچه را فهمیده، بیاید و بداند. تا آنچه را داناست، دارا بشود. تا آنچه را که با برهان فهمید، با عرفان وجدان کند.
مرجع تقلید جهان تشیع با اشاره به سخن حضرت علی(ع) در مورد عالم، تصریح کرد: بیان نورانی امیرالمومنین سلام الله علیه در آغاز و انجام و بین آغاز و انجام جهان، همین است. درباره آغاز عالم، سخن از این بود که -ما کنت أعبد رباً لم أره – آنکه حکیمانه یا متکلمانه، برهان اقامه میکند خواه برهان حدوث خواه برهان امکان فقری خواه امکان ماهوی خواه برهان صدیقین و مانند آن، آن خدا را می فهمد نه خدا را ببیند با چشم دل. امیرالمومنین (ع) می فرماید -ما کنت أعبد رباً لم أره – عرفان توحیدی آن است که انسان به جایی بار یابد که خدای سبحان را با دل مشاهده کند و هر کسی خدا را در آئینه هویت خود به‌اندازه خود مشاهده میکند.
مدرس اخلاق با اشاره به خطبه قاصعه خاطرنشان کرد: درباره وحی و نبوت، در خطبه قاصعه، وجود مبارک امیرالمومنین فرمود : من صدا هایی را می‌شنوم. پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی انک تسمع ما اسمع و تری ما اری الا انک لست بنبی و انک لوزیر. این مضمون در خطبه قاصعه هست یعنی امام علی بن ابی طالب در پرتو رسالت و نبوت پیغمبر در ضلل نبوت پیغمبر، در کنار مائده و مادوبه وحی و نبوت و رسالت پیغمبر به جایی رسیده است که بسیاری از اسرار الهی را می‌بیند و بسیاری از صداهای غیب را می‌شنود. این درباره وحی و نبوت.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به عرفان حقیقی و عرفان حق گفت: به هر تقدیر عرفان حق، معرفت حق است غیر از خدا، چیز دیگری به نام حق نیست.ذلک بأن الله هو الحق وأن ما یدعون من دونه هو الباطل وأن الله هو العلی الکبیر. راه او، فقط راه دین است و اسلام و لا غیر. فماذا بعد الحق الا الضلال. هر گونه تمثلاتی که به اضغات و احلام برگردد یا به مثال متصل برگردد، پایگاه وحیانی نداشته باشد، علمی است باطل. خیالاتی است باطل، خواه از او به عرفان یاد شود یا فلسفه الحادی.
صاحب تفسیر تسنیم با تاکید بر تهجد افزود: مهمترین راهی که انسان را به این مقصد می رساند همان شب زنده داری است که بیان نورانی امام عسکری سلام الله علیه است که آن حضرت فرمود: “ان الوصول الی الله سفر لا یدرک الا بامتطاء اللیل” یعنی سیر الهی و سلوک الهی یک مطیه راهواری می خواهد که ان مطیه راهوار مرکب راهوار همان شب زنده داری است. در قرآن هم از جریان شب زنده داری با تعبیر رسای إن ناشئه اللیل هی أشد وطئا وأقوم قیلا سخن به میان آورده.
آیت الله جوادی آملی در جمع بندی سخنانش گفت: بنابراین، چیزی که از مسیر وحی الهی استفاده نشود، باطل است چیزی که در مسیر وحی الهی باشد و سخن از مفهوم و علم حصولی باشد، آن به کلام و فلسفه و اخلاق بر می‌گردد و آنچه که در مسیر وحی الهی باشد از سنخ مفهوم و علم حصولی وتصور و تصدیق نباشد از سنخ شهود اسمای حسنای الهی و اوصاف الهی باشد این به عرفان عملی برمیگردد. عارف کسی است که در صدد شهود باشد، متخلق در کسی است که در صدد خوب بودن باشد. متخلق، کسی است که به فکر بهشت است، عارف کسی است که به فکر مشاهده بهشت آفرین است و بهشت،مشتاق عرفا است.
لازم به توضیح است که بعد از پیام آیت الله جوادی آملی، حجج اسلام حسن قناعتلی رییس انجمن علمای ترکیه، حسن شعبانی وابسته فرهنگی ایران در استانبول، رحمانی انورشان مدیر موسسه آل البیت در ترکیه، حسین آلاگوزرییس انجمن علویان، دکتر احمد عابدی، عبدالله توران و پروفسور دکتر حسین حاتمی و پروفسور دکتر سلیمان الوداغ به ایراد سخنرانی و ارائه مقاله پرداختند.
________
جامعه المصطفی
