موعود پایگاه اینترنتی موعود
متن:
و من خطبه له علیه السلام
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ الْأَمْرَ یَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ کَقَطْرِ الْمَطَرِ إِلَى کُلِّ نَفْسٍ بِمَا قُسِمَ لَهَا مِنْ زِیَادَهٍ أَوْ نُقْصَانٍ فَإِذَا رَأَى أَحَدُکُمْ لِأَخِیهِ غَفِیرَهً فِی أَهْلٍ أَوْ مَالٍ أَوْ نَفْسٍ فَلَا تَکُونَنَّ لَهُ فِتْنَهً فَإِنَّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ مَا لَمْ یَغْشَ دَنَاءَهً تَظْهَرُ فَیَخْشَعُ لَهَا إِذَا ذُکِرَتْ وَ تغرى بِهَا لِئَامُ النَّاسِ کَانَ کَالْفَالِجِ الْیَاسِرِ الَّذِی یَنْتَظِرُ أَوَّلَ فَوْزَهٍ مِنْ قِدَاحِهِ تُوجِبُ لَهُ الْمَغْنَمَ وَ یُرْفَعُ عَنْهُ بِهَا الْمَغْرَمُ وَ کَذَلِکَ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ الْبَرِیءُ مِنَ الْخِیَانَهِ یَنْتَظِرُ مِنَ اللَّهِ إِحْدَى الْحُسْنَیَیْن
إِمَّا دَاعِیَ اللَّهِ فَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ لَهُ وَ إِمَّا رِزْقَ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ ذُو أَهْلٍ وَ مَالٍ وَ مَعَهُ دِینُهُ وَ حَسَبُهُ إِنَّ الْمَالَ وَ الْبَنِینَ حَرْثُ الدُّنْیَا وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ حَرْثُ الْآخِرَهِ وَ قَدْ یَجْمَعُهُمَا اللَّهُ لِأَقْوَامٍ فَاحْذَرُوا مِنَ اللَّهِ مَا حَذَّرَکُمْ مِنْ نَفْسِهِ وَ اخْشَوْهُ خَشْیَهً لَیْسَتْ بِتَعْذِیرٍ وَ اعْمَلُوا فِی غَیْرِ رِیَاءٍ وَ لَا سُمْعَهٍ فَإِنَّهُ مَنْ یَعْمَلْ لِغَیْرِ اللَّهِ یَکِلْهُ اللَّهُ إِلَى مَنْ عَمِلَ لَهُ نَسْأَلُ اللَّهَ مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ مُعَایَشَهَ السُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَهَ الْأَنْبِیَاءِ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَا یَسْتَغْنِی الرَّجُلُ وَ إِنْ کَانَ ذَا مَالٍ عَنْ عَشِیرَتِهِ وَ دِفَاعِهِمْ عَنْهُ بِأَیْدِیهِمْ وَ أَلْسِنَتِهِمْ وَ هُمْ أَعْظَمُ النَّاسِ حِیْطَهً مَنْ وَرَائِهِ وَ أَلَمُّهُمْ لِشَعَثِهِ وَ أَعْطَفُهُمْ عَلَیْهِ عِنْدَ نَازِلَهٍ إِذَا نَزَلَتْ بِهِ وَ لِسَانُ الصِّدْقِ یَجْعَلُهُ اللَّهُ لِلْمَرْءِ فِی النَّاسِ خَیْرٌ لَهُ مِنَ الْمَالِ یُوَرِّثُهُ غَیْرُهُ
و منها
أَلَا لَا یَعْدِلَنَّ أَحَدُکُمْ عَنِ الْقَرَابَهِ یَرَى بِهَا الْخَصَاصَهَ أَنْ یَسُدَّهَا بِالَّذِی لَا یَزِیدُهُ إِنْ أَمْسَکَهُ وَ لَا یَنْقُصُهُ إِنْ أَهْلَکَهُ وَ مَنْ یَقْبِضْ یَدَهُ عَنْ عَشِیرَتِهِ فَإِنَّمَا تُقْبَضُ مِنْهُ عَنْهُمْ یَدٌ وَاحِدَهٌ وَ تُقْبَضُ مِنْهُمْ عَنْهُ أَیْدٍ کَثِیرَهٌ وَ مَنْ تَلِنْ حَاشِیَتُهُ یَسْتَدِمْ مِنْ قَوْمِهِ الْمَوَدَّهَ
أقول الغفیره هاهنا الزیاده و الکثره من قولهم للجمع الکثیر الجم الغفیر و الجماء الغفیر و یروى عفوه من أهل أو مال و العفوه الخیار من الشیء یقال أکلت عفوه الطعام أی خیاره و ما أحسن المعنى الذی أراده علیه السلام بقوله و من یقبض یده عن عشیرته إلى تمام الکلام فإن الممسک خیره عن عشیرته إنما یمسک نفع ید واحده فإذا احتاج إلى نصرتهم و اضطر إلى مرافدتهم قعدوا عن نصره و تثاقلوا عن صوته فمنع ترافد الأیدی الکثیره و تناهض الأقدام الجمه
ترجمه:
چشم تنگ و حسود مباشید
پس از ستایش پروردگار و درود بر پیامبر: بیتردید روزی هرکس چون دانههای باران از آسمان به زمین فرو ریزد و هر جانداری سهم خویش را، چه کم یا زیاد، از آن برگیرد. پس هرگاه یکی از شمایان در تبار یا مال یا عمر برادرش فزونی دید، نباید موجب شرّ و فساد او شود، که مرد مسلمان تا آنگاه که طشت رسواییش از بام نیفتاده و بد آوازگیش دهان به دهان نگشته است، چونان قمارباز برندهای است که غنیمت و ثروت را با اوّلین پیروزی انتظار کشد و نیز خسارتها را جبران کند. و این چنین است مسلمان دست پاک که همواره از خداوند یکی از دو نیکی را انتظار کشد: یا پاکی و آلوده نشدن به حرام و استقامت در این راه، که آنچه نزد خداست برای او نیکوتر است و یا روزی الهی که او را در اهل و مال فراخی و وسعت باشد، و دین و شخصیّت او هم محفوظ مانَد. مال و فرزند، مزرعه دنیاست و عمل صالح، مزرعه آخرت، و گاهی خداوند برای بعضی هر دو را فراهم آورَد. پس، از نافرمانی خداوند که هشدارتان داده است دوری کنید و از او بهراسید آنچنان که هرگز گناه نکنید، نه آنکه عذر گناه آورید. برای خدا کار کنید و از ریا و تظاهر بپرهیزید چه، آن که برای غیر خدا کار کند خدا او را به همان کس واگذارَد. از خداوند مقامات شهیدان، و زندگی نیکبختان، و همنشینی و همراهی پیامبران را خواستاریم.
ای مردم، هیچ کس هر چند توانگر باشد، از خویشان خویش و حمایت و دفاع آنان با دست یا زبان بینیاز نیست، و آنان بیش از هر کس هوای او را دارند و پشتیبان و غم خوار و یاور اویند و آنگاه که مشکلی برای او پیش آید مهربانتریناند. آری، نام نیک و ذکر خیر آدمی در بین مردم که خدا برای او قرار میدهد، از مالی که به ارث میگذارد، بهتر است. بخش دیگری از این خطبه بهوش باشید هیچ کدامتان هرگز خویشان نیازمند را از یاد نبرَد تا مشکل او را حل کند با سرمایهای که اگر نگه دارد و امساک کند، برکت نیابد و اگر ببخشد، کاستی نبیند. و آن کس که دست مساعدت از خویشان خود ببُرَد، آنان تنها یک نفر را از دست دادهاند در حالی که او افراد زیادی را از خود رانده است. و کسی که درِ خانهاش به روی خویشان باز باشد، مشمول مودّت دائمی آنان خواهد بود.
سیّد رضی گوید: «غَفِیرَ» به معنای زیاد و کثیر است و به جای «الجمع الکثیر» گویند «الجم الغفیر» یا «الجمّاء الغفیر». در روایت دیگری به جای «غفیرْ»، «عفوْ» آمده است که «عفوْ» هر چیز خوب و دستچین را گویند، مثل: «اکلت عفوْ الطّعام» یعنی طعام خوب را خوردم. چه زیباست معنایی که امام (ع) از جمله «آن کس که دست مساعدت را از خویشان خود ببرد…» اراده فرموده است. زیرا آن کس که خیرش را از بستگانش دریغ کند تنها آنان یک دست خیر را از دست میدهند، امّا آنگاه که او نیاز به یاری آنها پیدا کند و از آنان بخواهد تا کمکش کنند، از یاری او دست بردارند و از پاسخ گفتن به ندای او خودداری ورزند در نتیجه، از همکاری دستهای زیاد و قیام و یاری گامهای بیشمار محروم خواهد شد.
اندیشه
