معماری اسلامی سازگار با فطرت آدمی است/ در کنار ساخت و سازها، خلق و خوی اسلامی را توسعه دهیم.
حجتالاسلام والمسلمین روح الله قرهی، موسس حوزه علمیه امام مهدی(عج) تهران و از شاگردان آیات عظام گلپایگانی، مرعشی نجفی، تبریزی، بهجت، مکارم شیرازی و آیات حسن زاده آملی و جوادی آملی است. وی که تحصیل کرده دکتری فلسفه غرب در دانشگاه هامبورگ نیز میباشددر گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن اشاره به اهمیت سبک زندگی اسلامی و نقش معماری در نهادینه شدن آموزههای اسلام، با بیان حدیثی از رسول الله (ص) گفت: پیامبر فرمودند: برحذر باشید از ساختن خانه هایی که برای نشان دادن خود در چشم دیگران باشد. و این نگاه برجسته معماری دقیقاً سازگار با فطرت انسانی است، حال اینکه معماری غربی، چنین نیست.
*معماری نو در تضاد با فطرت آدمی است
حجتالاسلام والمسلمین قرهی، در تبیین نقش معماری در سبک زندگی، گفت معماری مدرن با فطرت آدمی همخوانی ندارد و پاسخگوی نیازهای فطری بشر نیست، در فرهنگ و تمدن اسلامی ساختار مساجد به گونه ای است که ضمن الهام بخشی به آدمی، روحیه نشاط و شادابی و همچنین آرامش را ایجاد میکند.
وی در این باره به حدیثی از حضرت رسول (ص) که در آن به شرایط هوا، خاک و آب یک ساختمان اشاره فرمودهاند؛ استناد کرد و گفت: وقتی یک بنا از منظر دینی دچار مشکل باشد، ساکنین آن از نظر فردی و اجتماعی دچار مشکل خواهند شد.
حجتالاسلام والمسلمین قرهی، تربیت را از عوامل مؤثر در تبیین دقیق سبک زندگی اسلامی دانست و افزود، وقتی معماری زندگی آدمی پر از هیاهو و تنش باشد، بی شک انسان ها از معنویت به دور خواهند بود؛ اتفاقی که امروزه در مغرب زمین و متأسفانه در بخشی از جامعه ما رخ داده است.
وی ادامه داد: اگر ناچاریم در جاهایی، خانه هایی چند طبقه بسازیم، دست کم فرهنگ اسلامی را در میان آنان رواج دهیم. مثلاً احترام به حقوق همسایگی و توجه به حق الناس را آموزش داده و مرتب، تذکر دهیم؛ در واقع باید خود را به خلق و خوی الهی عادت دهیم.
*نگاهمان به معماری اسلامی نیست
حجتالاسلام والمسلمین قرهی گفت: عدهای میگویند، امروزه با توجه به کمبود زمین، نمیشود، معماری اسلامی را اساس ساخت و سازها قرار داد؛ این حرف درستی نیست. مشکل کمبود مکان نیست، بلکه اشکال کار، عدم آشنایی به شیوه های صحیح فعالیت در این زمینه است.
متولی مدرسه علمیه امام مهدی(عج) باور دارد با اتکا به منابع و مآخذ فراوانی که در دسترس است میتوان ضمن دوری ساختمان ها از هیاهوهای زندگی رایج شهری، آرامش را برای انسان ها به ارمغان آورد. زیرا هر مکانی که برای بشر، آرامش به همراه داشته باشد، مسکن و مأمن وی است؛ و این نکته بسیار مهمتر از نوع مصالح، تعداد طبقه و سایر ویژگی های یک مسکن است.
*نقدی بر صنعت ساخت و ساز
حجتالاسلام والمسلمین قرهی با اشاره به معماری آرامبخش مساجد تصریح داشت؛ هرگاه آدمی مشوش و نارحت است به محض ورود به یک مسجد، آرامش مییابد، چون آرامش بخشی و طمأنینه قلبی حاکم در فضای مسجد مولفه بسیار مهم معماری و سبک زندگی است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: متأسفانه صنعت به شکل کنونی آن البته با تمام اثرات مثبت و سازنده ای که داشته است موجب تضعیف روحی و روانی بشریت شده است؛ چرا؟ به دلیل دوری از فطرت و سرشت الهی آدمی. انسان ذاتاً آرامش طلب است، اما صنعت، پر از جنجال، سروصدا و هیاهوست. اصولاً امثال شیخ بهایی بر همین اساس، اماکن و ساختمان ها را بنا می نهاند.
*مدینه فاضله از مسیر توسعه سبک زندگی اسلامی
وی در تبیین اهمیت توجه مسئولان در ساخت و سازهای شهری به کلامی از امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت: وقتی از امام صادق (ع) در مورد انواع خلق و خو، سوال میشود پاسخ می دهند، بر دو نوع است: فطری و اکتسابی؛ وقتی سوال میشود، کدام یک افضل است؟ می فرمایند؛ اکتسابی.
این استاد حوزه ادامه داد؛ وقتی جامعه ای بر مبنای فطرت الهی اداره شود، آرامش حکمفرما میشود چرا که آدمیبه سوی معبود حقیقی اش سوق مییابد؛ بنابراین تا میشود باید خلق و خوی اسلامی را ترویج داد تا بدین ترتیب مدینه فاضله شکل بگیرد.
* شاخص های سبک زندگی اسلامی
موسس حوزه علمیه امام مهدی(عج) در ادامه به برخی از شاخص های سبک زندگی اسلامی اشاره کرد و گفت: حق الناس، توجه به حقوق همسایگی، بیدارسازی عقل ها، ترک هوی و هوس و … یکی از مولفه های مهم سبک زندگی اسلامی، بیان مشکلات رفتاری دیگران در قالب انتقادی سازنده و عمدتاً تلویحی است. تا آنجا که میشود باید انتقاد غیر مستقیم باشد، چنان که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) به طور غیر مستقیم و بسیار عبرت آموز، به پیرمردی که اشتباه وضو میگرفت تذکر دادند؛ و این تذکر موجب تصحیح اشتباه آن شخص شد.
وی در این ارتباط مثالی از قرآن آورد و گفت: خدواند به حضرت موسی فرمود؛ وقتی نزد فرعون میروی قول لَین داشته باش. انتقاد لین، جزو حقوق مردم نسبت به یکدیگر است.
_____
حوزه