در این گزارش نگاهی داریم به نکات بهداشتی در خصوص استفاده از استخر و نگرانی هایی که در زمینه ابتلا به برخی بیماریها وجود دارد.
هرچند سفرهای تابستانی خصوصا به مقصد سواحل هم این میل به آبتنی و شنا را در هموطنان افزایش می دهد اما با این وجود استخرهای شهری که برای مسیر های مختلف در دسترس تر هستند، اولویت اصلی بسیاری از خانواده ها است.
اما این تفریح شیرین و خنک همیشه هم با سادگی همراه نیست و دردسرهای خاص خود را دارد، دردسرهایی که شهروندان به نمونههایی از آن اشاره کردند.از بالا بودن قیمت بلیط استخرهای خصوصی گرفته تا عدم دسترسی ساکنان برخی مناطق به استخر های دولتی با قیمت های مناسب.
نظافت و رعایت بهداشت و وجود ناظران و غریق نجات ها نیز یکی دیگر از گلایه های شهروندان است، البته به مناسب نبودن سانسهای آزاد و تفریحی هم اشاره داشتند که موقعیت کاری همه اقشار خصوصا کارمندان و کسانی را که امکان مراجعه به این استخر ها را ندارند در نظر نگرفتهاند.
در بخش پایانی این گزارش نگاهی داریم به نکات بهداشتی در خصوص استفاده از استخر و نگرانی هایی که در زمینه ابتلا به برخی بیماریها وجود دارد.
بیماری های نهفته در استخر
آب استخر درصورت عدم رعایت استانداردهای بهداشتی می تواند بیماریهای حصبه، شبه حصبه، اسهال، ناراحتیهای دستگاه گوارش، عفونت چشم، گوش، حلق، بیماریهای دستگاه تنفسی و حتی مقاربتی را ایجاد کند.
البته این بیماری ها همان طور که گفته شد فقط در صورت عدم رعایت استانداردها و بهداشت شخصی ممکن است ایجاد شود و ذکر آنها در این گزارش به معنای ابتلا به آنها در صورت استفاده از استخر نیست.
بسیاری ازکارشناسان بر این باورند ازمهمترین عوامل آلوده کننده آب استخر افزایش تعداد شناگران، عدم کنترل صحیح کلر باقیمانده و عدم کنترل بهداشتی شناگران قبل از ورود به استخر است.به همین دلیل برای حفظ سلامت قبل از بهره برداری از استخر شنا،استخرباید مجهز به تاسیسات تصفیه فیزیکی برای زلال سازی آب و گندزدایی به روش شیمیایی باشد.
یکی از این روش ها تصفیه شیمیایی آب است با استفاده از مواد شیمیایی برای گند زدایی.از بین مواد گندزدای شیمیایی، کلر و مشتقات آن بیشترین کاربرد را دارد. باید توجه داشت که کلرزنی نمی تواند جایگزین واحدهای تصفیه فیزیکی شود.
جمعیت زیاد استخر مقدمه بیماری
هرچند عده ای بر این باورند که آب موجود در استخر می تواند مقدمه بیماری باشد اما در واقع علت اصلی بسیاری از این بیماری ها جمعیت زیاد مراجعه کنندگان به استخر است.
علی محمد رحیمی، کارشناس استخر و مربی تیم شنا درباره این موضوع به گزارشگر روزنامه کیهان میگوید:همان طور که قبلا هم به این موضوع اشاره کردم من فکر میکنم مشکل اصلی که باعث بیماری و یا خطر در حین استفاده از استخر میشود بیش از اینکه به مسائل فنی مربوط باشد به عدم صلاحیت و تجربه کافی استخر داران و مدیریت برخی از استخرها مربوط میشود.
الآن شرایط به نحوی شده که مدیریت استخر زیر نظر کسانی است که تخصص کافی ندارند و صرفا از طریق مزایده توانستهاند مدیریت استخر را در دست بگیرند چون توان مالی زیادی برای این کار دارند.خب نتیجه اینکه بدون تجربه و شناخت علمی این کار را بر عهده گرفتهاند این میشود که در نتیجه برای استخری که مثلا ظرفیت صد نفر را دارد ممکن است بهاندازه ۲۰۰ نفر بلیط بفروشند که این مشکلات بیشتری را ایجاد میکند.
*******
یعنی به نظر من بسیاری از این بیماری ها و مشکلات که به آن اشاره شد حاصل وضعیت خود استخرها نیست بلکه به دلیل شلوغی بیش از اندازه است. در نتیجه توصیه جدی ما این است که شهروندان بیشتر سانس های خلوت را انتخاب کنند مانند صبح های خیلی زود یا آخر شب و از رفتن به استخرهای شلوغ تر از حد مجاز خودداری کنند.”
این مربی تیم شنا در ادامه به این نکته اشاره میکند که اکثر بیماری ها و حوادثی که ممکن است این روزها در استخرها اتفاق بیفتد با آگاهی و دانش والدین قابل پیشگیری است، میافزاید:”ممکن است این سوال پیش بیاید که پس علت اصلی برخی بیماریها و مشکلات پوستی چیست؟ اما آنچه باعث میشود بعد از استخر گاهی پوست دچار بیماری های قارچی شود، خشک نکردن بعضی ازنواحی بدن است که خیلی خوب نسبت به آنها دسترسی وجود ندارد.مثل داخل گوش، لای انگشتان پا،زیر بغل و ….که این موضوع در بلند مدت ممکن است به ایجاد قارچ بینجامد.”
وی در ادامه تاکید میکند: ” اما هنوز هم من معتقدم که آنچه باعث ایجاد مشکل یا بیماری میشود خود آب یا محیط استخرها نیست بلکه این ازدحام جمعیت است، در نتیجه ممکن است باعث شود عده زیادی که شاید بیماری های خاصی هم داشته باشند در کنار هم در آب شنا کنند و این می تواند مقدمه ای برای بیماری باشد.یعنی بهتر است استخرهایی که معمولا جمعیت بیشتری در آن هستند به عنوان استخر شنا انتخاب نشود.”
پیشگیری قبل از شنا
اما با وجود یادآوری همه این موضوعات باز هم برای بچه ها و دانش آموزان با تعطیلی مدارس و در میان همه ورزش ها و تفریحات، همیشه شنا کردن و رفتن به استخرها یکی از مهم ترین اولویت های آن ها است.
بچه ها همیشه شنا کردن را دوست دارند و از آن لذت می برند و این کار تفریحی مناسب برای آن ها است، زیرا شنا و آب تنی اگر درست انجام شود، ورزش و عامل موثر حفظ سلامت نیز خواهد بود. بنابراین بهتر است که به رعایت توصیههای پزشکی در این بین پرداخت .
فرزانه نفیس پور، نجات غریق و عضو امدادگران یکی از استخرهای تهران است.
او درباره خطرات احتمالی که ممکن است شناگران را تهدید کنند به گزارشگر روزنامه کیهان میگوید :”یکی از مشکلات شایع که معمولا شناگران به خصوص کودکان پس از شنا کردن در استخر دچار آن میشوند، عفونت گوش است.
بنابراین بهتر است برای محافظت از گوش شناگران کوچک، آن ها را تشویق کنید تا هنگام شنا از گوش گیرهای مناسب استفاده کنند.همچنین بهتر است بعد از شنا کردن و خروج از استخر، گوش بچه ها را با یک حوله تمیز یا سشوار، کاملا خشک کنید تا خطر ابتلا به این مشکل کمتر شود.
”وی ادامه می دهد: “یکی دیگر از این مشکلات بعد از استفاده از استخر، قرمزی چشم است.چشم های قرمز و متورم پس از ساعات طولانی شنا کردن در استخر می تواند نشان دهنده حساسیت به کلر موجود در آب باشد. حوضچه ها و دریاچه ها نیز ممکن است باکتریهایی داشته باشند که می تواند قرنیه را ملتهب کند. پس بهتر است برای پیشگیری از قرمز شدن یا پُف کردن چشم ها، از کودکان بخواهیم که از عینک مخصوص شنا استفاده کنند.”
او همچنین تصریح میکند:” اما بلعیدن آب آنچنان که خیلی از والدین نگران آن هستند خطرناک نیست و در روزهای نخست آموزش شنا امری عادی است.اما آنچه نباید فراموش کرد و بسیار مهم است این است که کودکان باید هر زمانی که نزدیک آب هستند، لباس ها و جلیقه مخصوص شنا را بپوشند و برای حفظ سلامتشان به آن ها بیاموزید که از شوخی و بازی در آب و اطراف استخر خودداری کنند.در ضمن برای حفظ بهداشت و جلوگیری از بروز بیماریها، دوش گرفتن قبل و بعد از شنا کردن نیز نباید فراموش شود.”
برخورد با استخر های متخلف
چندی پیش هم کارشناس مسئول بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به اهمیت رعایت بهداشت در فصل تابستان گفته بود که با آغاز فصل تابستان و گرایش بیشتر شهروندان به استفاده از استخرها و تفریحگاه های آبی، رعایت نکردن نکات بهداشتی باعث شیوع بیماری های واگیردار و همچنین بیماری های پوستی و تنفسی می شود.
او در این باره افزود:” استفاده از مراکز معتبر و تحت نظارت وزارت بهداشت و سازمان تربیت بدنی امری ضروری و حائز اهمیت است همچنین قرار گرفتن سرویس های بهداشتی قبل از دوش و حوضچه پاشویه از نکات قابل توجه در بنای فیزیکی استخرها است و از انتقال میکروبها و آلودگی ها به آب استخر جلوگیری می کند.
******
افراد هنگام مراجعه حتما از وسایل شخصی مانند حوله، مایو، دمپایی و کلاه شنا استفاده کنند و از استفاده به صورت مشترک یا اجاره ای به طور جدی خودداری ورزند.همین طوربرای پیشگیری از انتقال میکروب ها، ویروس ها و قارچ ها باید بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کرده و اگر فردی مبتلا به بیماری های پوستی، قارچی، عفونی و قابل سرایت است، از مراجعه به استخر خودداری کند.”
او یادآور میشود :”دمای استخرها یکی دیگر از موارد مهم و قابل توجه است که بالا بودن آن(بیش از ۳۰ درجه سانتی گراد) در برخی افراد موجب وقفه تنفسی می شود. صافی و شفافیت آب استخر باید به حدی باشد که یک صفحه سیاه و سفید در عمیق ترین نقطه استخر به راحتی دیده شود.”
به گفته وی، شهروندان می توانند در صورت مشاهده هر گونه تخلف مراتب را به معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی محل زندگی خود اطلاع دهند.
رعایت نکات ایمنی
نکته قابل توجه اینجاست که بسیاری از شهروندان تصور میکنند صرفا استاندارد بودن استخر و رعایت معیارهای بهداشتی آن برای استفاده از این محیط تفریحی کافی است.در حالی که جدای از الزام این استاندارها در محیط استخر رعایت بعضی نکات از سوی خود مردم و شناگران نیز می تواند به حفظ سلامت و امنیت آنها کمک کند.
مثلا بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حتی با وجود رعایت همه استانداردها در استخر نیز بازهم بهتر است که هنگام استفاده از استخر، برای این که پوست سر و چشم ها به دلیل وجود کلر در آب آسیب نبیند، حتما از کلاه و عینک استفاده شود.
و اینکه حتما قبل از ورود به استخر، دوش بگیرید، تا هم بدنتان آمادگی ورود به آب را داشته باشد و هم بهداشت استخر رعایت شود البته بعد از پایان وقت استفاده از استخر هم مجددا حتما دوش بگیرید و بدنتان را با آب و صابون یا شامپو بشویید.
ترجیحا با معده پر شنا نکنید واز جویدن آدامس یا خوردن آشامیدنی هنگام شنا خودداری کنید و مهم تر از آن سعی کنید آب استخر داخل ریه هایتان نرود.
در ضمن نباید فراموش کرد که لباس های شنا به دلیل مسائل بهداشتی کاملا شخصی بوده وامکان استفاده مشترک وجود ندارد بنابراین از اجاره مایو، وسایل شنا و استفاده از وسایل یکدیگر در استخر پرهیز کنید، به دلیل اینکه عامل انتقال قارچ ها و بیماریهای پوستی میشود.
هنگام ورود به استخر برای شنا سعی کنید از قسمت کم عمق شروع کنید و از پشتک زدن دراستخر و دویدن و پریدن در اطراف استخر خودداری کنید و چون اطراف استخر خیس و لغزنده و خطرناک است.همین طورافرادی که مبتلا به بیماری های قلبی و عروقی، تنفسی و صرع هستند حتما منجیان غریق نجات را از مشکل خود آگاه کنند، هرچند که برای این افراد شنا توصیه نمیشود و بهتر است صرفا در آب فقط نرمش کنند.
_____
کیهان