در ادبیات دینی ما قبح رشوه در حد زشتی کفر دانسته شده است، به حدی که پیامبر (ص) میفرماید اهل رشوه بوی بهشت را استشمام نمیکنند و حضرت علی اهل رشوه را لعن کرده است.
رشوهگیری و رشوهدهی یکی از معضلات و بیماریهای تاریخی بعضی از ما بوده و هست. با استناد به کتاب «سبک زندگی اسلامی ایرانی» به قلم حجتالاسلام احمدحسین شریفی این موضوع را بررسی میکنیم:
یکی از سیاحان عهد قاجار در دوره ناصرالدین شاه در خصوص رشوهخواری در ایران مینویسد: «در ایران میتوان هر یک از ایرانیان را از اعلیحضرت شاه گرفته الی ادنی ترین مأمورین و رعایا رشوه داد.» چند سال قبل نشریه «اقتصاد ایران» در یک نظرسنجی غیرعلمی مدعی شد که با توزیع برگههای نظرسنجی در میان آحاد مختلف مردم به اینت نتیجه رسیده است که دو سوم مردم ایران رشوه دهنده هستند.
حدود دو سوم از پاسخدهندگان اعلام داشتند که با معضل رشوه دست به گریبان بوده و رشوه پرداختهاند (۶۴ درصد) و احتمالا آن یک سوم باقی مانده نیز رشوه گیر هستند! هر چند هر کسی میداند که چنین آماری کاملاً غیر علمی و غیر واقعی است؛ اما متأسفانه وضعیت رشوهگیری و اختلاس در کشور ما وضعیت زیبندهای نیست.
رتبه شفافیت در کشور ما از نظر سازمان شفافیت بینالمللی رتبهای در شأن یک کشور اسلامی نیست. سازمان شفافیت که از سال ۱۹۹۳ تأسیس شده و دفتر مرکزی رشوهگیری، خرید و فروش مناصب دولتی، رشوهگیری در دستگاههای قضایی و به طور کلی فساد مالی در میان سیاستمداران و مقامات دولتی را در کشورهای مختلف بررسی کند و گزارش دهد.
این مرکز از نظر بینالمللی از اعتبار ویژهای برخوردار است و گزارشهای آن به عنوان اسناد معتبر مورد توجه جهانیان و مراکز علمی و اقتصادی قرار میگیرد. به نظر بنده این کار، اگر عالمانه و محققانه و به دور از اغراض سیاسی باشد، خدمت بزرگی به بشریت است. دولتها و جوامع مختلف در مقایسهها خودشناسی بهتری کسب میکنند.
متأسفانه براساس گزارشی که این سازمان در سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸) منتشر کرد، ؛ رتبه ایران از نظر شفافیت در جایگاه ۱۶۸ کشورهای دنیا قرار گرفته است! یعنی هنوز ۱۶۸ پله با شفافیت کامل فاصله داریم.
به هر حال حتی اگر کسی در چنین آمارهایی شک کند که البته بسیاری از ما دوست داریم همه اینها دروغ باشد و خلاف واقع اما اگر معیار و شاخص ارزیابی ما جامع اسلام پسند باشد، وضعیت فساد اقتصادی در کشور ما در مقایسه با چنان جامعهای فاصله زیادی دارد. اسلام به هیچ وجه رشوه و سایر مفاسد اقتصادی را نمیپذیرد.
در ادبیات دینی ما زشتی رشوه در حد زشتی کفر دانسته شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «ایّاکم و الرّشوه فانّها مَحض الکفر و لا یَشم صاحب الرّشوه ریحالجنه؛ از رشوه بپرهیزید، چرا که رشوه کفر ناب است و اهل رشوه بوی بهشت را استشمام نمیکنند.»
امام علی (ع) رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه و رابطه رشوه را مورد لعن و نفرین الهی قرار میدهند و میفرماید: «لعن الله الرّاشی و المرتشی و الماشی بینهما».
_____
فارس