یکی از عباداتی که انجام آن در حرم مطهر امام رضا علیه السلام سفارش فراوانی شده است، بجاآوردن نماز جعفر طیار است. ائمه عیهم السلام نه تنها خود به خواندن این نماز مقید بودند بلکه به مناسبتهای مختلف دیگران را هم به این نماز توصیه میکردند.
جعفر کیست؟
جعفر، پسرعموی پیغمبر(ص) و از شهدای بزرگ صدر اسلام است. پدرش ابی طالب و مادرش فاطمه بنتاسد و برادرانش عقیل، طالب و علی(ع) میباشند. وی بیشتر اوقات شبانه روز خود را به نماز و دعا در پیشگاه پروردگار میگذرانید و نمازهای طولانی میخواند به طوری که کمتر کسی از این بابت به پای او می رسیده است. بنا بر قول مشهور، او در هنگام شهادت ۴۱ سال داشت و در منطقه (موته) شهید شد.
هدیه ای از آسمان
نماز جعفر بن ابى طالب(علیه السلام) از جمله نمازهایی است که به سندهاى بسیار معتبر وارد شده است. در روایت آمده است که وقتی جعفر طیّار برادر حضرت امیر المؤمنین علیه السلام از هجرت حبشه مراجعت نمود، روزى آمد که فتح خیبر به دست امیر المؤمنین علیه السلام شده بود، حضرت رسول صلى الله علیه وآله به قدر مسافت یک تیر پرتاب، به استقبال او شتافت، چون جعفر نظرش بر جمال عدیم المثال آن حضرت افتاد، مشتاقانه به جانب آن حضرت دوید، حضرت او را در بر گرفت و دست در گردن او آورد و ساعتى با او سخن گفت پس برناقه عضبا سوار شد و جعفر را ردیف خود ساخت، و چون ناقه به راه افتاد حضرت فرمود که: اى جعفر، اى برادر، مى خواهى بخشش بزرگى کنم نسبت به تو؟ مى خواهى تو را عطیه گران بهایى بدهم؟ مى خواهى تو را برگزینم؟» مردم گمان کردند که مال جزیلى از غنایم خیبر به او عطا خواهد فرمود. جعفر گفت: بلى پدر و مادرم فداى تو باد؛ پس حضرت نماز تسبیح را به او تعلیم فرمود».(۱)
نماز جعفر به روایت امام رضا علیه السلام
حسن بن فضّال گفت: از حضرت رضا علیه السّلام دربارهی شب نیمهی شعبان پرسیدم و عرض کردم: آیا برای این شب نمازی به غیر از نمازِ دیگر شبها وجود دارد؟ حضرت فرمود: نماز واجبی برای این شب نیست، اما اگر دوست داری که در این شب عمل مستحبّی انجام دهی، تو را به نماز جناب جعفر بن ابی طالب علیه السّلام توصیه میکنم.(۲)
ابراهیم بن ابى البلاد نقل مىکند که از امام رضا علیه السّلام ثواب نماز جعفر را پرسیدم، فرمود: اگر گناهان کسی که این نماز را میخواند به تعداد شنهاى بیابان و به مقدار کف دریا باشد، خداوند وی را مىآمرزد! ابراهیم گفت: پرسیدم: این آمرزش، اختصاص به شیعیان دارد؟ فرمود: بله، اختصاص به شما دارد.(۳)
امام رضا علیه السلام علاوه بر آن که خواندن نماز جعفر طیّار را در روز دحو الأرض (بیست وپنجم ذیقعده) سفارش فرمودهاند، خود نیز پیوسته این نماز را مى خواندند: «احمد بن على انصارى از رجاء بن ابى ضحّاک نقل کرده است که حضرت رضا علیه السلام در سفر خراسان هر شب بعد از هشت رکعت نماز، چهار رکعت نماز جعفر طیّار مى خواندند….»(۴)
نماز جعفر در حرم امام رضا علیه السلام
خواندن این نماز پر فضیلت در حرم های اهل بیت (ع) سفارش شده و به خصوص در روز زیارتی امام رضا (ع) در حرم امام رضا تأکید شده است. علاّمه مجلسى نقل کرده از خطّ شیخ جلیل شیخ حسین بن عبدالصّمد والد شیخ بهایى که شیخ ابوالطّیّب حسین بن احمد فقیه رازى(ره) ذکر نموده که هرکس در زیارت امام رضا یا دیگر ائمه علیهم السلام نماز جعفر را بخواند، براى او در ازای هر رکعت ثواب هزار حجّ و هزار عمره نوشته میشود و ثواب آزاد کردن هزار بنده در راه خدا را دارد و مانند آن است که هزار مرتبه همراه پیامبر (ص)به جهاد ایستاده و برای هر گامى که برمى دارد ثواب صد حجّ و صد عمره و صد بنده آزاد کردن در راه خداى تعالى و صد حسنه برای او نوشته میشود و از او صد سیّئه محو میشود. (۵)
پی نوشت ها:
ربیع الاسابیع، ص۱۸۱ به نقل از جمال الاسبوع
بحارالأنوار،ج۹۷، ص۸۴-۸۵ به نقل از امالی صدوق
ثواب الأعمال، ص۴۰
عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج۲، ص ۱۷۸
بحارالأنوار، ج۱۰۰،ص۱۳۷-۱۳۸/مستدرکالوسائل، ج۶، ص۲۳۲- ۲۳۳
منبع:قدس