یکى از مسائل مهم اسلامى، که هم پیامبراکرم (صلی الله علیه واله) و هم امام علیه السلام، درباره آن بسیار سفارش کرده اند، مسئله انتخاب دوست و همنشین است.
به گزارش موعود، در حدیثی از امیرالمومنین سلام الله علیه نقل است که فرمودند: «اباک و مصادقه الاحمق، فانه یرید ان ینفعک فیضرک و مصادقه البخیل، فانه یبعد عنک احوج ماتکون الیه، و ایاک و مصادقه الفاجر، فانه یبیعک بالتافه، و ایاک و مصادقه الکذاب، فانه کالسراب: یقرب علیک البعید و یبعد علیک القرب؛ از دوستى با نادان بپرهیز، چون او می خواهد به تو سود برساند، ولى از روى نادانى زیاد می رساند، از دوستى با شخص تنگ نظر بپرهیز، چون او تو را، هنگامى که به شدت نیازمند او باشى رها میکند، از دوستى با شخص بد کاره بپرهیز، چون او به ناچیزترین قیمت ها تو را مى فروشد، و از دوستى با دروغگو بپرهیز، چون او، مانند سهراب، فریبت می دهد. دور را در نظرت نزدیک نشان می دهد، و نزدیک را دور جلوه گر می سازد.»
یکى از مسائل مهم اسلامى، که هم پیامبراکرم (صلی الله علیه واله) و هم امام علیه السلام، درباره آن بسیار سفارش کرده اند، مسئله انتخاب دوست و همنشین است. کسانى که خصوصیات زشت و ناپسند، و صفات بد و نامطلوب دارند، بر روى دوستان و معاشران خود نیز تأثیر منفى میگذارند، و به آنان، زیان هاى جبران ناپذیر مى زننداز اینرو، در انتخاب دوست، باید کمال مراقبت را به عمل آوریم و دست کم، کسانى را که داراى چهار خصوصیت زشت((نادانى))، ((بخل))، ((بدکارى)) و((دروغگویى)) هستند، به عنوان دوست انتخاب نکنیم. شخص نادان، هر چند هم که مهربان و صمیمى باشد، از آنجا که عقل کافى ندارد، موارد سود و زیان را نیز تشخیص نمیدهد. به همین جهت، حتى وقتى میخواهد به دوست خود، سودى برساند، از روى نادانى، کارى میکند که به زیان دوستش تمام شود.
شخص بخیل، یا تنگ نظر، نیز چون به مال دنیا بیش از هر چیز دیگرى دلبستگى دارد، و حاضر نیست ذره اى از مال خود را از دست بدهد، تا زمانى به دوستى خود با دیگران ادامه میدهد، که به او نیازمند نباشد. اما همین که یکى از دوستانش به او نیازمند شود، حتى اگر در اوج نیازمندى باشد و تمام زندگىاش بهاندکى گذشت و بخشش از سوى او بستگى پیدا کند، باز حاضر به گذشت و چشم پوشى از مال دنیا نمى شود، و دوست خود را، در آن اوج احتیاج، رها میکند و به حال خود مى گذرد.
بد کاره، یا کسى که در روى زمین به فسق و فجور و فساد دست میزند، نیز از کسانى است که باید از دوستى با او پرهیز کرد. شخص بد کاره، عزت و شرافت انسانى خود، و سعادت و رستگارى آخرت خود را، در برابر کم ارزشى ترین چیزها از دست مى دهد. بنابراین، مسلم است که چنین کسى، براى دوستان نیز، ارزشى قائل نخواهد شد، و آنها را در برابر اندک چیزى خواهد فروخت. دروغگو نیز، شایسته دوستى نیست. چون او نیز، مانند سراب که از دور به شکل آب دیده میشود و از نزدیک چیزى جز خاک و ریگ بیابان نیست، همیشه به فکر فریب دادن است.
شخص دروغگو، همیشه با دروغهاى خود، کارهاى خوب را به صورت کارهاى((بد)) وانمود میکند. و کارهاى بد را بصورت((خوب)) نشان میدهد. در نتیجه، کسیکه با شخص دروغگو دوستى کند، فریب حرف هاى او را میخورد، و دو عیب بزرگ در زندگى پیدا میکند: نخست آن که از کارهاى خوب روی گردان میشود، چون خیال میکند که آن کارها((بد)) است. و دیگر آنکه به انجام کارهاى بد مى پردازد، چون بخاطر حرف هاى دوست دروغگوى خود، گمان میکند که آن کارها((خوب)) است فرزند عزیز، وقتى میخواهى با کسى دوست شوى مراقب باش که او، جزو هیچکدام از این چهار گروه نباشد. چون امام علیهالسلام، به خاطر خیر و صلاح مسلمانان، سفارش کرده است که از دوستى با این گونه افراد، دورى کنند.
منبع: جام