موعود پایگاه اینترنتی موعود
رییس مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران گفت: برخی تلاش کردند با پیدایش معنویت‌های نوپدید مشکلات عصر حاضر را کاهش دهند، اما حقیقت این است که معنویت‌های نوظهور، مصایب مدرنیته را کاهش نمی‌دهند.
به گزارش موعود ـ رییس مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران در پنل تخصصی نهمین دور گفت‌وگوی دینی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی‌با کلیسای واتیکان، با بیان اینکه یکی از پرسش‌های انسان معاصر، نسبت معنویت و مدرنیته است، گفت: اول باید معنای معنویت و مدرنیته مشخص شوند. مدرنیته، پدیده‌ای است که پس از رنسانس برای بشر محقق شد و دستاوردهایی را برای انسان به همراه آورد. فلسفه، علوم پایه، علوم انسانی، علوم مهندسی، اقتصاد، پزشکی، رسانه و معنویت، از دستاوردهای مدرنیته است.
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه ادامه داد: دکارت با طرح این گفته که «من می‌اندیشم؛ پس هستم» به عنوان پدر مدرنیته شناخته می‌شود. سپس کانت و هگل، راه او را تکمیل کردند. قرون وسطی و مدرنیته در اینکه می‌خواستند از شک عبور کنند و به یقین برسند، مشترک‌اند. آگوستین و دمارت، سیر از شک به یقین داشتند؛ اما یقین قرون وسطی، ایمانی و اشراقی و حاصل آموزه‌های مسیحیت بود و یقین مدرنیته، ریاضی و حاصل عقلانیت خودبنیاد بود.
وی افزود: این یقین ریاضی و خودبنیاد، برخی فلاسفه مانند دکارت و کانت را به اثبات عقلانی خدا کشاند و دسته‌ی دیگری مانند شلایرماخر، با عقلانیت مدرن به تجربه‌ی دینی و احساس معنوی کشیده شدند و گروهی مانند بولتمان، به تأویل‌گرایی متن مقدس روآوردند. مرگ خدای نیچه، به عنوان پدر پست‌مدرن نیز زاییده‌ی عقلانیت مدرنیته است.
رئیس مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به چیستی معنویت، گفت: معنویت به معنای منسوب به عالم معنا و عالم باطن و در برابر مادیت و امر ظاهری است. امور معنوی عبارت از حقایق روحانی و اخلاقی و اخروی است. شخص معنوی، کسی است که به ساحت‌های عالم باطن راه می‌یابد و مراحل آرامش و اطمینان و امید و تعالی را طی می‌کند.
خسروپناه در ادامه با اظهار این موضوع که معنویت را می‌توان به سکولار و دینی تقسیم کرد، گفت: معنویت سکولار بدون بهره‌گیری از متون دینی و با استفاده از عقلانیت مدرن می‌خواهد انسان را به آرامش و امید برساند. معنویت دینی با بهره‌گیری از عقلانیت و متون دینی درصدد است تا انسان را علاوه بر ارامش و امید، به اطمینان و ایمان و تعالی و تقرب به خدای متعالی هدایت کند.
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی، همچنین درباره‌ی کاربست معنویت دینی در دنیای مدرن، اظهار داشت: دنیای مدرن برای انسان، آسایش فراهم کرده، سرعت و دقت در محاسبه را به ارمغان آورده، ثروت و قدرت انسان در تسخیر طبیعت را بالا برده و انسان را به فضای مجازی راه داده است؛ اما همین دنیای مدرن، آرامش را از انسان گرفته، فضای حقیقی را به حاشیه رانده و فضای مجازی برای برخی انسان‌ها، زندگی اصلی شده است. خودکشی و بحران هویت و بحران خانواده و ده‌ها بحران دیگر، از دستاوردهای دنیای مدرن است.
وی ادامه داد: بشر معاصر در این دوران، به ضرورت گرایش به معنویت پی برد. برخی از انسان‌ها پی بردند که به سوی معنویت بروند و دنیای مدرن را به کلی کنار بگذارند و خود را از نعمت‌های دنیوی محروم کنند. برخی تلاش کردند با پیدایش معنویت‌های نوپدیدی، مصایب مدرنیته را کاهش دهند و گروه دیگر هم به مسأله‌ی بازگشت به دین، الهی رو آوردند.
خسروپناه با بیان اینکه معنویت‌های مدرن تنها دغدغه‌ی آرامش در کنار آسایش مدرن را دارند، گفت: معنویت دینی، دغدغه‌ی آرامش و اطمینان و تقرب الهی و آخرت‌گرایی دارد و بر این نکته تأکید می‌کند که آرامش منهای خدا و آخرت، توان تأمین آرامش مستقر را ندارد؛ زیرا جامعه‌ای که خدا و آخرت نداشته باشد؛ همه چیز در آن مجاز است و چنین جامعه‌ای نمی‌تواند به آرامش مستقر دست یابد.
رئیس موسسه حکمت و فلسفه ادامه داد: تفاوت اولیای الهی، همچون عیسی مسیح (ع) و پیامبر اسلام (ص) با دنیاگران در این است که آنها خود را فدای هدایت جامعه می‌کردند و دنیاگران، جامعه را فدای ثروت خودشان می‌کنند.
گفتنی است نهمین دور گفت‌وگوی دینی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی‌با شورای پاپی گفتگوی ادیان واتیکان با عنوان «گفت‌وگوی سازنده‌ی مسلمانان و مسیحیان برای مصلحت جامعه» به ریاست ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و کاردینال ژان لویی توران، مشاور عالی و مسئول گفت‌وگوی دینی پاپ فرانسیس رهبر کلیسای جهانی کاتولیک، عصر روز سه‌شنبه ۴ آذرماه در حسینیه‌ی الزهرای (س) این سازمان افتتاح شد. این دور از گفت‌وگوها با ارایه‌ی مقالات تخصصی اندیشمندان و متفکران مسلمان و مسیحی، امروز چهارشنبه ۵ آذر پایان می‌یابد
