مردم در گردآوری مال سه دستهاند، گروهی کهاندوختن ثروت را دوست ندارند، گروهی که جمع کردن مال را از پاکیزهترین راههایش دوست دارند و گروهی که مال را از راه حلال و حرام جمع میکنند.
پیامبر خدا حضرت محمد صلى الله علیه و آله: امّت من در دنیا سه دستهاند:
دسته اول، جمعآورى و اندوختن ثروت را دوست ندارند و در به دست آوردن و احتکار آن نمىکوشند، بلکه از دنیا به سدّ جوعى و ستر عورتى خرسندند و توانگریشان در دنیا همان مقدارى است که آنها را به آخرت برساند. اینان همان ایمن شدگانى هستند که بیم و اندوهى به ایشان نمىرسد.
دسته دوم، جمع کردن مال را از پاکیزهترین و نیکوترین راه هایش دوست دارند، تا بدان وسیله به خویشاوند انشان رسیدگى کنند و به برادرانشان نیکى نمایند و تهی دستانشان را کمک رسانند. اگر یکى از اینان سنگ تفتیده اى را گاز زند برایش آسانتر از این است که درهمى از غیر حلال به دست آورد، یا آن را تا زمان مرگ خود بیندوزد و حقّ و حقوقش را نپردازد. این ها کسانى هستند که اگر [درباره مالشان] با دقّت حسابرسى شوند به عذاب گرفتار آیند و اگر بخشوده شوند [از عذاب ]جان سالم به در برند.
دسته سوم، دوست دارند مال را از راه حلال و حرام جمع کنند و حقوقى را که بر آنها واجب و فرض شده است نپردازند.
اگر خرج کنند، اسراف و ولخرجى مى کنند و اگر امساک ورزند، از روى بخل و احتکار است. اینان کسانى هستند که دنیا مهار دل هایشان را در اختیار گرفته تا آنکه به سبب گناهانشان ایشان را به آتش درآورد.
متن حدیث:
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله: تَکونُ اُمّتی فی الدُّنیا ثلاثهَ أطباقٍ: أمّا الطَّبَقُ الأوّلُ فلا یُحِبّونَ جَمعَ المالِ و ادِّخارَهُ، و لا یَسعَونَ فی اقتِنائهِ و احتِکارِهِ، و إنّما رِضاهُم مِن الدُّنیا سَدُّ جَوعَهٍ و سَترُ عَورَهٍ، و غِناهُم فیها ما بَلَغَ بهِمُ الآخِرَهَ، فاُولئکَ الآمِنونَ الّذینَ لا خَوفٌ علَیهِم و لا هُم یَحزَنونَ
و أمّا الطَّبَقُ الثّانی فإنّهُم یُحِبُّونَ جَمعَ المالِ مِن أطیَبِ وُجوهِهِ و أحسَنِ سُبُلِهِ، یَصِلونَ بهِ أرحامَهُم، و یَبِرُّونَ بهِ إخوانَهُم و یُواسُونَ بهِ فُقَراءهُم، و لَعَضُّ أحَدِهِم علَى الرَّضْفِ أیسَرُ علَیهِ مِن أن یَکتَسِبَ دِرهَما مِن غَیرِ حِلِّهِ، أو یَمنَعَهُ مِن حَقِّهِ أن یکونَ لَهُ خازِنا إلى حِینِ مَوتِهِ، فاُولئکَ الّذینَ إن نُوقِشوا عُذِّبوا و إن عُفِیَ عنهُم سَلِموا. و أمّا الطَّبَقُ الثّالِثُ فإنّهُم یُحِبُّونَ جَمعَ المالِ مِمّا حَلَّ و حَرُمَ، و مَنعَهُ مِمّا افتُرِضَ و وَجَبَ، إن أنفَقوهُ أنفَقوا إسرافا و بِدارا، و إن أمسَکوهُ أمسَکوا بُخلاً و احتِکارا، اُولئکَ الّذینَ مَلَکَتِ الدُّنیا زِمامَ قُلوبِهِم حتّى أورَدَتهُمُ النّارَ بذُنوبِهِم.
«أعلام الدین، ۳۴۱/۲۹»
_____
مشرق