نامهای پنجاه گانه «غدیر»

زهرا حبیبیان

هر نامی از این نامها دری تازه از قلعه بلند غدیر بر ما می‏گشاید چرا که اسلام بر برگزیدن نامی‌برای زمان یا مکان و یا هر چیز دیگر، خصوصیات مسمی را در نظر داشته و به جنبه‏ها و زوایای آن توجه کرده است.

نامها به سهولت در ذهنها جای می‌گیرند و به راحتی معانی بلند را منتقل می‌کنند به همین دلیل و دلایل دیگر، نامگذاری روزها و یا هفته‌ها یکی از شیوه‌های تبلیغاتی مثبت و منفی شده است و مطرح شدن و رواج پیدا کردن ارزشها یا ضد ارزشها را در پی دارد.

روز مادر، روز کارگر، روز پاسدار، روز جانباز و روز بهره ‌وری و هفته دولت و … نمونه‌های شایسته‌ای از نامگذاری روزها و هفته‌ها در جامعه ما هستند. روز جهانی مستضعفین، روز جهانی قدس، روز آب، روز غذا و … هم روزهایی است که در سطح جهانی مطرح هستند و برخی از آنها به برکت انقلاب اسلامی مطرح شده‌اند اسلام هزار و چهارصد سال پیش، از این شیوه برای القای اندیشه‌های نورانی خود و تثبیت آرمانهای مقدس الهی، بهره گرفته است.

اسلام علاوه بر این که برای برخی از روزها اسمهای خاصی مانند عید قربان، عید فطر، روز عرفه و … برگزیده بر همه این روزها نام ایام الله نهاده است تا عظمت و قداست این روزها هر چه بیشتر در ذهن و دل مؤمنان، نقش بسته و موجب تذکر و تنبه آنان گردد.

یکی از روزهایی که در اسلام برای تعظیم آن، از شیوه نامگذاری بهره گرفته شده «غدیر» است. ویژگی غدیر این است که نامهای گوناگونی برای آن قرار داده شده و این خود عظمت این روز را نسبت به روزهای دیگر نشان می‌دهد.

نامهای روز غدیر، از اسرار و ابعاد این روز پرده برمی‌دارند. هر نامی از این نامها دری تازه از قلعه بلند غدیر بر ما می‌گشاید چرا که اسلام بر برگزیدن نامی‌برای زمان یا مکان و یا هر چیز دیگر، خصوصیات مسمی را در نظر داشته و به جنبه‌ها و زوایای آن توجه کرده است. از این روی شناختن و شناساندن نامهای روز غدیر یک ضرورت است. با این کار تصویری روشن از این روز در ذهن و دل نقش بسته و بیش از پیش این روز بزرگ را می‌شناساند.

شایسته است نامهای غدیر را با بهترین شکل و زیباترین خط بنویسیم و محافل جشن و سرور عید غدیر را با آن، معنی و روحی تازه ببخشیم.
آنچه در زیر می‌آید پنجاه نام و یا صفت برای روز غدیر است که از روایات برگرفته‌ شده است:

۱ ـ بزرگترین عید خدا؛ «عیدالله الاکبر» (1)

۲ ـ روز گشایش؛ «یوم وقوع الفرج» (2)

۳ ـ روز خشنودی پروردگار؛ «یوم مرضاه الرحمن» (3)

۴ ـ روز زبونی شیطان؛ «یوم مرغمه الشیطان» (4)

۵ ـ روز مشعل فروزان دین؛ «یوم منار الدین» (5)

۶ ـ روز بپا خاستن؛ «یوم القیام» (6)

۷ ـ روز شادمانی؛ «یوم السرور» (7)

۸ ـ روز لبخند؛ «یوم التبسم» (8)

۹ ـ روز راهنمایی؛ «یوم الارشاد» (9)

۱۰ ـ روز بلندی گرفتن منزلت شایستگان؛ «یوم رفع الدرج» (10)

۱۱ ـ روز روشن شدن دلایل خدا؛ «یوم وضوح الحجج» (11)

۱۲ ـ روز آزمایش بندگان؛ «یوم محنه العباد» (12)

۱۳ ـ روز راندن شیطان؛ «یوم دحر الشیطان» (13)

۱۴ ـ روز آشکار کردن حقیقت؛ «یوم الایضاح» (14)

۱۵ ـ روز بیان کردن حقایق ایمان؛ «یوم البیان عن حقایق الایمان» (15)

۱۶ ـ روز ولایت؛ «یوم الولایه» (16)

۱۷ ـ روز کرامت؛ «یوم الکرامه» (17)

۱۸ ـ روز کمال دین؛ «یوم کمال الدین» (18)

۱۹ ـ روز جداسازی حق از باطل؛ «یوم الفصل» (19)

۲۰ ـ روز برهان؛ «یوم البرهان» (20)

۲۱ ـ روز منصوب شدن امیرمؤمنان؛ «یوم نصب امیرالمؤمنین(ع)» (21)

۲۲ ـ روز گواهی و گواهان؛ «یوم الشاهد و المشهود» (22)

۲۳ ـ روز پیمان؛ «یوم العهد المعهود» (23)

۲۴ ـ روز میثاق؛ «یوم المیثاق المأخوذ» (24)

۲۵ ـ روز آراستن؛ «یوم الزینه» (25)

۲۶ ـ روز قبولی اعمال شیعیان؛ «یوم قبول اعمال الشیعه» (26)

۲۷ ـ روز رهنمونی به رهنمایان؛ «یوم الدلیل علی الرواد» (27)

۲۸ ـ روز امن و امان؛ «یوم الامن المأمون» (28)

۲۹ ـ روز آشکار کردن امور پنهان؛ «یوم ابلاء السرائر» (29)

۳۰ ـ عید اهل بیت(ع)؛ «عید اهل البیت(ع)» (30)

۳۱ ـ عید شیعیان؛ «عید الشیعه» (31)

۳۲ ـ روز عبادت؛ «یوم العباده» (32)

۳۳ ـ روز اتمام نعمت؛ «یوم تمام النعمه» (33)

۳۴ ـ روز اظهار گوهر مصون؛ «یوم اظهار المصون من المکنون» (34)

۳۵ ـ روز بر ملا کردن مقاصد پوشیده؛ «یوم ابلاء خفایا الصدور» (35)

۳۶ ـ روز تصریح برگزیدگان؛ «یوم النصوص علی اهل الخصوص» (36)

۳۷ ـ روز محمد(ص) و آل محمد(ص)؛ «یوم محمد(ص) وآل محمد(ص)» (37)

۳۸ ـ روز نماز؛ «یوم الصلاه» (38)

۳۹ ـ روز شکرگزاری؛ «یوم الشکر» (39)

۴۰ ـ روز دوح (درختان پر شاخ و برگ)؛ «یوم الدوح» (40)

۴۱ ـ روز غدیر؛ «یوم الغدیر» (41)

۴۲ ـ روز روزه‌ داری؛ «یوم الصیام» (42)

۴۳ ـ روز اطعام؛ «یوم اطعام الطعام» (43)

۴۴ ـ روز جشن؛ «یوم العید» (44)

۴۵ ـ روز عالم بالا؛ «یوم الملأ الاعلی» (45)

۴۶ ـ روز کامل کردن دین؛ «یوم اکمال الدین» (46)

۴۷ ـ روز شادابی؛ «یوم الفرح» (47)

۴۸ ـ روز به صراحت سخن گشودن از مقام ناب؛ «یوم الافصاح عن المقام الصراح» (48)

۴۹ ـ روز افشای پیوند میان کفر و نفاق؛ «یوم تبیان العقود عن النفاق و الجحود» (49)

۵۰ ـ روز گردهمایی و تعهد حاضران؛ «یوم الجمع المسؤول» (50)

پی‌نوشت‌ها:
۱ـ امام رضا(ع) می‌فرماید: و هوعید الله الاکبر (عید غدیر، برترین عید خداوند است)، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۶.

۲ـ قال علی (ع): هذا یوم فیه وقع الفرج، مصباح المتهجد، ص‌ 700.

۳ـ قال الصادق(ع): و فیه مرضاه الرحمن (در این روز، رضایت خداوند نهفته است)، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۳.

۴ـ قال الرضا(ع): انه یوم مرغمه الشیطان، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۳.

۵ـ قال الصادق(ع): یوم منارالدین أشرف منهما (روز مشعل فروزان دین، از دو عید فطر و قربان گرامی‌تر است.

۶ـ قال الصادق(ع): ذلک یوم القیام (روزغدیر، روز بپاخاستن است) بحارالانوار، ج ۹۸، ص۳۲۳.

۷ـ قال الصادق(ع): انه یوم السرور، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۶.

۸ـ قال الرضا(ع): و هو یوم التبسم،المراقبات، ص۲۵۷.

۹ـ قال علی(ع): هذا یوم الارشاد، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۰ـ قال علی(ع): هذا یوم فیه … رفعت الدرج (این روزی است که منزلت شایستگان در آن، بلندی گرفت) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۱ـ قال علی(ع): هذا یوم … فیه … وضحت الحجج (این روزی است که دلایل خداوند در آن، روشن گشت).

۱۲ـ قال علی(ع): هذا یوم محنه العباد، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۳ـ قال علی(ع): و هو … یوم دحرالشیطان، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۴ـ قال علی(ع): و هو یوم الایضاح (روزغدیر، روزآشکار کردن حقیقت است) مصباح المتهجد، ص۷۰۰.

۱۵ـ قال علی(ع): و هو … یوم البیان عن حقایق الایمان، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۶ـ امام رضا(ع) در حدیثی مفصل، روزغدیر را روزعرضه ولایت به انسانها و مخلوقات معرفی می‌کند، المراقبات، ص ۲۵۷.

۱۷ـ امام صادق(ع): در هنگام ملاقات با برادر ایمانی خود بگو: الحمدالله الذی اکرمنا بهذا الیوم (حمد خداوند را که ما را در این روز کرامت داد) المرقبات، ص ۲۵۷.

۱۸ـ قال علی(ع) و هو … یوم کمال الدین، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۱۹ـ قال علی(ع): هذا یوم الفصل الذی کنتم توعدون، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۲۰ـ قال علی(ع): و هو … یوم البرهان، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۲۱ـ قال الصادق(ع): الیوم الذی نصب منه رسول الله امیرالمؤمنین(ع)، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵.

۲۲ـ قال علی(ع): وهو… یوم الشاهد و المشهود، مصباح المتهجد، ص۷۰۰. امام صادق(ع): نام غدیر در زمین روز به گواهی گرفته شدگان (جمع مشهود) است. بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱.

۲۳ـ قال علی(ع): و هو… یوم العهد المعهود، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰ .

۲۴ـ امام صادق(ع): نام غدیر در زمین، روز میثاق گرفته شده است، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۱.

۲۵ـ امام رضا(ع): روزغدیر، روز زینت است، المراقبات، ص ۲۵۷.

۲۶ـ قال الرضا(ع): یوم تقبل اعمال الشیعه، المراقبات، ص ۲۵۷.

۲۷ـ قال علی(ع): هذا … یوم الدلیل علی الرواد (این، روز رهنمونی به رهنمایان است) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۲۸ـ قال علی(ع): هذا یوم الامن المأمون، مصباح‌المتهجد، ص ۷۰۰.

۲۹ـ قال علی(ع): هذا یوم ابلاء السرائر، مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۳۰ـ قال الصادق(ع): جعله عیدا لنا، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۰۰.

۳۱ـ قال الصادق(ع): جعله عیدا … لموالینا و شیعتنا، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۰۰.

۳۲ـ امام صادق(ع): روزغدیر، روزعبادت است. الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵.

۳۳ـ قال الصادق(ع): انه الیوم الذی… تمت فیه النعمه، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵.

۳۴ـ قال علی(ع): هذا یوم اظهارالمصون من المکنون، مصباح المجتهد، ص ۷۰۰.

۳۵ـ قال علی(ع): هذا یوم ابدی خفایا الصدور و مضمرات الامور، مصباح المتهجد، ص ۳۶۷ـ قال علی(ع): هذا یوم النصوص علی اهل الخصوص (این، روز تصریح برگزیدگان است) همان.

۳۷ـ قال الصادق(ع):هوالیوم الذی جعله لمحمد(ص) و آله(ع)، المراقبات، ص ۲۵۷.

۳۸ـ امام صادق(ع): روزغدیر، روز نماز است. الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۵.

۳۹ـ امام صادق(ع): روزغدیر، روز شکرگزاری است. الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵.

۴۰ـ قال علی(ع): و انزل علی نبیه فی یوم الدرج ما بین له عن ارادته فی خلصائه (و خداوند در روز دوم، اراده خویش را در حق بندگان خاص و گزیدگان خود اظهار داشت) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰. مقصود ازدرج، درختان پر شاخ و برگی است که در سرزمین غدیر وجود داشت و حضرت در سایه آنها قرار گرفت و ولایت امیرمؤمنان(ع) را ابلاغ فرمود.

۴۱ـ این نام، معروفترین نام غدیر است که از مکان واقعه گرفته شده است.

۴۲ـ قال الصادق(ع): ذلک یوم صیام (روز غدیر، روز روزه ‌داری است) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۳.

۴۳ـ امام صادق(ع): روز غدیر، روز اطعام است. بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۳.

۴۴ـ قال الصادق(ع): انه یوم عید، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۲۹۸.

۴۵ـ قال علی(ع): هذا یوم الملأ الاعلی … (این روز عالم بالا است…) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۴۶ـ قال الرضا(ع): هو الیوم الذی اکمل الله فیه الدین، المراقبات، ص ۲۵۷.

۴۷ـ قال الصادق(ع): انه یوم فرح، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۶.

۴۸ـ قال علی(ع): و هو … یوم الایضاح عن المقام الصراح (روزغدیر، روز به صراحت سخن گفتن از مقام ناب است) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۴۹ـ قال علی(ع): و هو یوم تبیان العقود عن النفاق و الجحود (غدیر، روز باز کردن گره پیوند میان کفر و نفاق است) مصباح المتهجد، ص ۷۰۰.

۵۰ـ امام صادق(ع): نام غدیر در زمین، روز بازخواست شدگان است. بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۰.

ماهنامه کوثر، شماره ۲