موعود پایگاه اینترنتی موعود
این شهر کردنشین سوریه، به سرنوشت موصل و دیگر شهرهای منطقه دچار نشد، اما امروز چیزی بیشتر از آوار و خرابه از آن باقی نمانده است. کمک های حیاتی، اغلب در همان مرز ترکیه و سوریه، مسدود می‌شوند و به کوبانی نمی رسند.
به گزارش موعود، پاتریک کاکبرن در ایندیپندنت نوشت: رزمندگان کرد سوریه در ماه ژانویه بزرگترین پیروزی خود را علیه نیروهای داعش به دست آوردند و موفق به آزادسازی شهر کوبانی – در نزدیکی مرز سوریه و ترکیه- شدند. در جریان محاصره شهر کوبانی که ۴ ماه و نیم به طول انجامید، یک هزار نفر از نیروهای “واحد حفاظت مردمی‌کردستان سوریه” و هزاران نفر از پیکارجویان داعش کشته شدند. حدود ۷۰ درصد از کل شهر کوبانی تخریب شد. بخش عمده آن، ناشی از حملات هوایی آمریکا علیه ساختمان هایی بود که به دست نیروهای داعش تصرف شده بود.
اما از یک منظر، محاصره کوبانی را هرگز نمی توان پایان یافته تلقی کرد: این شهر در بخش کردنشین سوریه (منطقه ای که نزد کردها با نام رجاوا شناخته می‌شود) واقع شده و عامدانه از دنیای خارج، دور نگاه داشته شده است. گذرگاه مرزی ترکیه به روی همه بسته است؛ به جز دو روز در هفته که آوارگان کرد اجازه می‌یابند از ترکیه به کوبانی بازگردند.
دولت منطقه ای کردستان در شمال عراق نیز برای ورود و خروج افراد و کالا به منطقه رجاوا محدودیت هایی قائل شده است. رجاوا، شبه کشوری است که از ترکیب سه ناحیه کردنشین سوریه تشکیل شده است. کوبانی، در جنوب مرز ترکیه، یکی از این سه ناحیه است.
داعش به جز گذرگاه مرزی ترکیه و اقلیم کردستان عراق، دیگر ورودی و خروجی های رجاوا را در کنترل خود دارد؛ بنابراین، دو میلیون کرد سوری را باید قربانیان یک محاصره همه جانبه تلقی کرد. عبدالرحمان حمو، هماهنگ کننده ارشد ستاد بازسازی کوبانی می‌گوید بین آنهایی که اجازه نمی‌یابند از ترکیه یا اقلیم کردستان عراق وارد رجاوا شوند، حتی می توان کارشناسان خنثی سازی مین را پیدا کرد که همگی خارجی هستند و در رجاوا به آنها و تجهیزات شان، نیاز مبرم وجود دارد.
وقتی پیکارجویان داعش از شهر کوبانی و ۳۸۰ روستای اطراف آن عقب نشینی کردند، تعداد زیادی مین و تله انفجاری در منطقه جاگذاری کردند. حمو می‌گوید: “طی دو ماه گذشته، حدود ۴۸ نفر از افراد ما در اثر انفجار این مین ها کشته شده‌اند.”
وی می افزاید: “خیلی از روستاها هنوز خالی از سکنه هستند چون منطقه پر از مین های خنثی نشده است.” او برآورد می‌کند حدود ۱۵۰ هزار شهروند کرد در ترکیه هستند که می خواهند به خانه های خود باز گردند اما از مین های منطقه هراس دارند.”
واحد حفاظت مردمی‌کردستان سوریه بارها تلاش کرده تا برای خنثی کردن این مین ها دست به کار شود، اما نیروهای این واحد از آموزش و تجهیزات ضروری برای انجام این کار، برخوردار نیستند.
حمو می افزاید: “ما تا به حال ۴ نفر از نیروهای خود را حین خنثی سازی مین از دست داده ایم. سازمان های غیر دولتی (ان.جی.اُ) خارجی، تجهیزات خود را دارند اما ترکیه و اقلیم کردستان عراق به آنها اجازه ورود نمی دهند.”
انسداد گذرگاه ها، در عین حال مانع از ورود تجهیزات ضروری برای جمع آوری حجم بالای آوار ناشی از تخریب ساختمانها شده است. خیابان هایی که ما از آن می‌گذریم، عموما پاکسازی شده‌اند اما ساختمان های طرفین ما به ساندویچ هایی غول آسا از بتون خرد شده می مانند که با میل گرد و آهن، در هم تنیده‌اند. حمو می‌گوید: “تا به حال آواری به حجم ۶۰ هزار بارِ ۲۰ تُنیِ کامیون را از شهر خارج کرده ایم اما این فقط ۴۰ درصد کل آوار است.”
اما لابلای همین ساختمان های به شدت تخریب شده، زندگی عادی مردم در جریان است. بعضی ها مغازه های کوچک خود را اداره می‌کنند، بعضی روی صندلی های پلاستیکی نشسته‌اند و چای می نوشند. تنها منبع تامین برق، ژنراتورهای کوچکی است که بعضی در اختیار دارند. آب، از چاه هایی تامین می‌شود که به تازگی حفر شده، زیرا داعش خطوط لوله آبرسانی از رود فرات را قطع کرده است. در بیمارستان های شهر، تقریبا کمبود همه چیز حس می‌شود؛ حتی داروهای بسیار ساده و ابتدایی.
با این وجود، هر هفته ۴ هزار آواره از ترکیه به کوبانی باز می‌گردند، درست در همان مدت کوتاهی که گذرگاه باز است. آلجین باکو، یکی از آنهاست. وی در ۲۵ مه، همراه با ۵ خواهر و ۴ برادرش به خانه قدیمی خانواده در کوبانی بازگشته است. او می‌گوید: “خانه زیاد آسیب ندیده، اما پیکارجویان داعش که در این خانه اقامت گزیده بودند، پیش از ترک خانه همه چیز را در هم کوبیده و خراب کرده‌اند.”
به نظر می رسد نیروهای داعش در این خانه زمان زیادی صرف کرده‌اند تا یک گاوصندوق بسیار بزرگ را در هم بشکنند، به تصور آن که پر از پول است. اما خانواده باکو که پیش از ترک خانه تمام مدارک و وسایل قیمتی خود را از داخل گاوصندوق برداشته بودند، اینک به این اتفاق به دیده طنز می نگرند. آنها البته نمی‌گویند که چرا به چنین گاوصندوق بزرگی نیاز داشته‌اند، اما این موضوع که پدر آنها در حرفه صرافی ارز بوده، احتمالا می تواند توضیح مناسبی برای وجود گاوصندوق در خانه باشد.
آلجین، به نظر چندان از کشتاری که اطراف خانه شان اتفاق افتاده، مرعوب نشده است. در ۲۵ ژوئن، بین ۸۰ تا ۱۰۰ پیکارجوی داعش ملبس به یونیفرم نیروهای حفاظت مردمی‌کردستان سوریه، وارد کوبانی شدند. در ۴ روز آتی، آنها دست کم ۲۲۳ شهروند، شامل زن، مرد و کودک را قصابی کردند.
آلجین می‌گوید: “ساعت ۴ و نیم صبح بود که صدای فریاد چند مرد را شنیدیم اما داخل خانه ماندیم.”
آیا داعش می تواند به کوبانی بازگردد؟ فرمانده واحد زنان حفاظت مردمی در کوبانی، فیدان زینار، می‌گوید: “نمی‌شود با اطمینان گفت که آنها بر نمی‌گردند زیرا آنها هنوز نیروهایی را در منطقه دارند و می توانند از شکاف هایی که وجود دارد، به داخل شهر نفوذ کنند.”
او می‌گوید اگرچه احتمال حملات انتحاری یا شبیخون های داعش وجود دارد، اما داعشی ها نمی توانند به یک نبرد تمام عیار نظامی متوسل شوند تا شهر را دوباره تصرف کنند.
اگرچه کوبانی کاملا ویران شده و تهدید داعش نیز از میان نرفته است، اما مردم شهر به خوبی آگاه هستند که کوبانی به نماد شهامت و اراده کردها تبدیل شده است؛ چیزی شبیه به شهر وردون فرانسه یا استالینگراد روسیه.
ادریس ناسان، قائم مقام امور خارجه ناحیه کوبانی می‌گوید: “این نخستین باری بود که داعش متوقف می‌شد. آنها شهرهای دیگر، از جمله موصل را فقط در چند ساعت تصرف کرده بودند.”
بناست یک موزه و تالار یادبود برای رزمندگانی که در دفاع از شهر جان باختند، تاسیس شود. در گوشه ای از گورستان شهر، مزار آیلان الکردی، برادر پنج ساله اش گالیپ و مادرشان ریحان واقع شده است. آنها پناهجویانی بودند که این ماه، حین سفر دریایی از ترکیه به یونان، غرق شدند.
با این که شهرت نبرد کوبانی جهانی شده است اما آینده این شهر بسیار شکننده است. ترکیه گذرگاه خود با منطقه کردنشین سوریه را بسته است. این در حالیست که زمانی که کوبانی تحت تصرف داعش بود، این گذرگاه باز بود. در گذرگاه مرزی تل ابیاد که نیروهای حفاظت مردمی در ماه ژوئن از دست داعش در آوردند، تمام ساختمان ها کاملا خالی است. فواز، مدیر گذرگاه می‌گوید: “بسیار شده که سعی کرده ایم آمبولانس های حامل مجروحین را به سمت ترکیه بفرستیم اما آنها دروازه ها را باز نکرده‌اند و خیلی از مجروحین جان باخته‌اند.”
مساله اصلی کوبانی، نبود هیچ گونه کریدور و معبری به دنیای خارج است. حمو به تلخی به یاد می آورد که در کنفرانسی برای بازسازی کوبانی به میزبانی اتحادیه اروپا در بروکسل شرکت کرده است. مقامات دولت ها یکی بعد از دیگری سخنرانی کرده و وعده پول و کمک داده‌اند اما تا به حال هیچ یک از این کمک های موعود به کوبانی نرسیده است. محاصره کوبانی، در واقع هرگز تمام نشده است.
منبع: ایندیپندنت
