از آنجا که بیشتر مورخان صدر اسلام از منطقه عراق بودند، در تاریخنویسی خود توجه ویژهای به این شهر داشتند و به همین دلیل با خواندن آثاری مانند تاریخ طبری یا انساب الاشراف یا اخبار الطوال میتوان اطلاعات جامعی درباره شهر کوفه به دست آورد. این شهر از مراکز اصلی شیعه در طول تاریخ پررونق خود در قرون نخستین بوده و زمانی برای نشان دادن تشیع «قم» به این شهر «کوفه صغیر» اطلاق میشد که حکایت از عمق تشیع کوفه دارد.
با ساخته شدن بغداد در آغاز نیمه دوم قرن دوم هجری به مرور از اهمیت کوفه کاسته شد و به رغم آنکه تا حوالی یک قرن بعد کم و بیش یادی از آن در منابع هست امّا به مرور گویی از صحنه جغرافیای عراق محو میشود.
با این حال برآمدن نجف و آباد شدن آن و نزدیکی آن به کوفه سبب شد تا بار دیگر این شهر تاریخی بتواند به حیات خود در تاریخ ادامه دهد و تا به امروز کمابیش هویت تاریخی خود را حفظ کند.
کتاب «تاریخ الکوفه» از سید حسین بن السید احمد البراقی الکوفی (م ۱۳۳۲) از آثار یکدست و منظمی است که نزدیک به یک صد سال پیش در باره تاریخ این شهر اسلامی نوشته شده است. اثر یاد شده در چاپ جدید با افزودهها و استدراکات سید محمد صادق آل بحر العلوم (م ۱۳۹۹ ق) چاپ شده و اخیراً هم با تحقیق ماجد بن احمد العطیه به شکل بسیار زیبایی چاپ شده است.
این اثر پیش از این به فارسی هم در آمده که طبعاً ترجمه آن بر اساس چاپهای قدیمی است.
کتاب تاریخ کوفه در واقع یک تاریخ محلی به سبک آثار قدیمی است که روشهای نوین هم در تألیف آن مورد توجه بوده است. تاریخ، جغرافیا و رجال و نیز آثار تاریخی آن از موضوعاتی است که مورد توجه مؤلف بوده است.
ماهنامه موعود شماره ۹۷