موعود پایگاه اینترنتی موعود
شاید کسانی که دستی در کار روزنامه نگاری و نویسندگی ندارند و به کار و باری غیر از این مشغولند، به سختی می پذیرند که گاه نوشتن یک کتاب، راحت تر از نگارش یک سرمقاله اتّفاق می افتد؛ چنانکه نوشتن داستانی کوتاه بسیار سخت تر است از نوشتن یک داستان بلند. وجهی از این سختی به فشرده سازی و انعکاس دریایی از مطالب در یک یادداشت یا داستانی کوتاه برمی‌گردد.
آن هم بدین سبب است که نویسندگان داستان کوتاه، همه تجربه و توانایی را پس از نگارش داستان بلند، حاصل می‌کنند. ضرب المثل های رایج بین مردم، که گاه عمری به درازای تاریخ خطّ و زبان دارند، نمونه بارز این فشرده نویسی و مجمل گویی اند؛ مثل این ضرب المثل که گفته‌اند:
به جویی که یکبار بگذشت آب
نسازد خردمند از آن جای خواب
بی اغراق، هر بار که گذارم به شهر «قم» افتاده، با دیدن آن همه تأسیسات بر کف رودخانه، یاد این ضرب المثل افتاده ام.
ما که تجربه نکردیم و نمی دانیم چرا وقتی فرزندان آدمی‌به پست و مقامی می رسند، به یکباره شنوایی را از دست می دهند. گویی از مادر، کر به دنیا آمده‌اند و تا وقتی دست تقدیر و حکم خداوندی آنها را از پشت میز و بلندی صندلی به زیر نکشد، این حسّ به آنان برنمی‌گردد. آن وقت دیگر دیر است و مانع از تاوان سختی که بر گردن دارند و خسارت سخت تری که به خلق عالم وارد کرده‌اند، نیست. بی راه نبوده است که نگارش سیاست نامه ها و سیرت ملوک، همواره در دستور کار وزیران خردمند حاضر در کنار مسند سلطانی بوده تا شاید، شاهزادگان قبل از آنکه بر تخت شاهی تکیه زنند، ادب سلطانی و حکمرانی بیاموزند.
این گمان که با عریض و طویل شدن میزها، از سر اتّفاق و حادثه، در خود و با خود، بزرگ شدن تجربه و دانش و استغنای از شنیدن و عبرت گیری را دارد، در طول تاریخ، هزاران هزار نفر را به مغاک تاریک و سوزان جهنّم کشیده است. بی سبب نیست که حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) به صاحب منصبان فرموده است:
«مقام اگر ماندنی بود، به تو نمی رسید!»
شاید ضرب المثل شیرین «عروسِ همه چیزدان» را شنیده اید، تکرارش هم به همان شیرینی روز اوّل است. در حکمت آن گفته‌اند:
دختری تازه شوهر کرده و به خانه بخت رفته بود؛ امّا درس نیاموخته و لجباز و خودسر؛ بی آنکه کمالی حاصل کرده باشد. یک روز، شوهر از او تقاضای دمپخت عدس و کلم کرد و دختر نابلد، برای کسب دستور پخت، نزد پیرزن همسایه رفت پیرزن به او گفت:
ننه جون! اوّل برنجش را خوب پاک کن و چند بار بشوی.
نوعروس گفت: خودم میدانم.
پیرزن ادامه داد: آنگاه پوست کلم را بگیر و عدس را ریگشوی کن!
نوعروس دیگر بار گفت: خودم می دانم.
پیرزن حوصله کرد و گفت: گوشتش را تکّه تکّه و تمیز کن. حرفهای پیرزن تمام نشده، نوعروس گفت: این را هم خودم می دانم.
به همین منوال، هر چه پیرزن میگفت: پاسخ می‌شنید: خودم می دانم!
پیرزن که پی به گستاخی و آداب نیاموختگی نوعروس برد، پس از بیان دستورالعمل پخت دمپخت عدس و کلم، دست آخر گفت:
عزیز جون! حالا که خودت همه چیز را میدانی، یک خشت خام هم بگذار رویش و دمش کن.
دخترک سبکسر دیگر بار گفت: خودم میدانم.
شب که شوهر خسته و گرسنه به خانه آمد، پای سفره لقمه ای بر دهان گذاشت و متوجّه شد عروس، برایش دمپخت خشت و گل بارگذاره است. چوبی کشید و به جان دختر نوعروس افتاد. دخترک چنانکه چوب می خورد، میگفت: والله پیرزن همسایه مان چنین یادم داد!
پیرزن در جواب گلایه نو داماد گفت: به عروست هر چه گفتم و بدو آموختم، گفت می دانم. من هم به او گفتم: حال که خودت همه چیز را میدانی، خشت خامی هم بگذار رویش!
سالها پی در پی می آیند و میروند و هر بار، امیری انگشت امارت به انگشت کرده، بر مسند حکم و ملک داری می نشیند. به قول جناب سعدی:
به نوبتند ملوک اندرین سپنج سرای.
مع الاسف، هیچکدام درنیافتند که این کلام حکیمانه به مصرعِ کنون که نوبت توست ای ملک به عدل گرای! ختم می‌شود.
اوّلین درس آئین ملکداری، امانتداری است؛ چنانکه مولا علی(ع) فرمودند:
«ای رفاعه! بدان این امارت، امانتی است که هر کس به آن خیانت کند، لعنت خداوند تا روز قیامت بر او باد!»۱
چنانکه آدمی، در مثل به مثابه قلعه ای تو در تو و مرکّب از جسم و نفس و روح است و حیات فردی و جمعی او در ساحات اعتقادی، اخلاقی و مناسبات مادّی نمود پیدا می‌کند و وارد شدن فساد و خلل در هر یک از ساحات وجودی اش، موجب فساد در سایر ساحات شده و او را به نگونبختی و سیهروزی می‌کشد، همه اوامر و نواهی ملکوت نیز که در قالب فرامین، قوانین و دستورالعمل های فردی و جمعی می‌باشند، ضرورتاً می‌بایست ناظر بر سلامت جسمی و روحی بندگان خداوند و شهروندان این دیار بوده و تضمین کننده عافیت دنیوی و سعادت اخرویاش باشد.
مردم و همه دارایی های معقول و منقول آنها امانتی است که می‌بایست توسط امیران نوبه نو حفظ شده و تا رسیدن تک تک شهروندان به سلامت تمام و سعادت تمام، از آنان مراقبت به عمل آید.
اجازه می خواهم عرض کنم، «ایران»، شیعه خانه امام زمان(ع) و همه آنچه در آن گنجانده شده، امانت امام عصر(عج) است. گاه که به تهوّر و بی باکی امیران و وزیران در قبول مسئولیتی چنین عظیم در پیشگاه خداوند متعال می نگرم، حیرت می‌کنم؛ به آن می ماند که مردی، در ابتدای گردن های سخت و پر رهرو، بانگ برآورد:
ای همه مردم و ای همه کوهنوردانی که به سوی قلّه می روید، تمامی‌کوله بارهای خود را بر دوش من بگذارید و آسوده خاطر باشید که در من، توان حمل همه کوله بارهای شما هست!
بی گمان در آن موقعیت، همه کوهنوردان در سلامت عقل آن مدّعی، تردید می‌کنند.
مدّعی یا از سختی و صعوبت راه و سنگینی آنهمه بار بیخبر است یا توانایی اندک خود، که چنین بانگ برمی آورد؟
بی تردید حمل مسئولیت و تضمینی عافیت و سلامت جسم و جان میلیونها زن و مرد، میلیونها مرتبه از حمل کوله بار کوهنوردان در ابتدای جادّه ای کوهستانی، سخت تر است.
آیا وزیران، وکیلان، مدیران و صاحب منصبان سیاسی، اقتصادی، بهداشتی، کشاورزی، بازرگانی و تعلیم و تربیت این دیار، در خلوت خویش در اینباره‌اندیشیده‌اند؟ یا آنکه در گمان غلط، امانت را طعمه پنداشته و بر خوان رنگینش غنوده‌اند؟
این امیرالمؤمنین علی(ع) است که می فرماید:
«[ای امیر و ای حاکم] کاری که در دست توست، طعمه نیست؛ بلکه امانتی است بر گردن تو!»۲
قرائت دو روایت در این باره پشت هر انسانی را می لرزاند، یکی قول رسول اکرم(ص) است که می فرمایند:
«مَا مِنْ أَمِیرِ عَشْرَهٍ إِلَّا وَ هُوَ یَجِیءُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ مَغْلُولَهً یَدَاهُ إِلَی عُنُقِهِ حَتَّی یَکُونَ عَمَلُهُ الَّذِی یُطْلِقُهُ أَوْ یُوتِغُهُ؛ ۳
هر که زمامدار ده تن باشد، روز قیامت در غل [و زنجیر] بیارندش تا عدالت غل او را باز کند یا ستم هلاکش سازد.»
و دومی روایتی است از امیرمؤمنان(ع) که اصبغ بن نباته بیان می کند:
«هر حاکم و زمامداری که خود را از دسترس ارباب رجوع برای عرض حال، دور نگاه دارد، خداوند در روز قیامت، خود را از [او و] از نیازهایش می پوشاند و اگر هدیه ای بگیرد، خیانتکار است و اگر رشوه بگیرد، وی مشرک است.»۴
ساکنان این سرزمین تا رسیدن به موقعیتی که به ایفای نقش اصلی خود، یعنی همراهی با حضرت ولیّ عصر(عج) و مجاهدت در رکاب آن حضرت بپردازند، می‌بایست از همه ابتلائات سوء و همه آنچه که آنان را در ایفای این نقش سترگ باز می دارد، در امان بمانند.
جماعتی در گمان خود، مقصد غایی این بندگان مؤمن و مظلوم (ایرانیان) را تجربه موقعیتی چون «کره» و «مالزی» و در نهایت، قمری از اقمار «انگلیس» و «آمریکا» و… تعریف و بر آن پای می فشارند و تجربه تمام و تامّ مدرنیته الحادی را مقصود همه انبیاء و رسولان می‌شناسند. این جماعت، یا در گروه نابخردان جای می‌گیرند یا خائنان.
در عصر حاضر و دوران معاصر، حاکمان متولّی همه امور ملکی و ملکوتی آحاد مردمند و جمله ساکنان مناصب اجرایی، تقنینی و قضایی، به نحو خاص نیز در زمره متولّیان و حاکمان، شناسایی می‌شوند. از اینرو، آنان مکلّف و موظّف بر حفاظت و مراقبت از رعایا و تدارک حلقه های محافظتی برای آنان در همه ساحات حیاتند.
تدارک خوراک طیّب و حلال، برای تغذیه جسم و جان مردم، حفاظت از جغرافیای اعتقادی، فرهنگی و خاکی و مصونیت بخشی به آنها در وقت هجمه کینجویان آشکار و نهان، ضرورتاً در عهده متولّیان است و به دلیلی پیوستگی ساحات وجودی آدمی‌به هم، این حلقه های محافظت کننده و مهیّاکننده شرایط و ملزومات نیز می‌بایست با جامع نگری، هماهنگی و هم داستانی، به ایفای نقش و وظیفه مشغول شوند تا ضمن جلوگیری از مهاجمان و سد کردن همه رخنه ها و منافذ، از پراکنده شدن و تفرّق مردم ممانعت به عمل آورده و همه ساکنان این دیار را به امن ترین موقعیت رهنمون شوند.
چنانکه در کتاب «موقعیت آخرالزّمانی شیعیان و چهار خطّ استراتژیک» معروض داشته ام، حفاظت از ساکنان این دیار در حوزه های مادّی و فرهنگی و ممانعت از وارد شدن هرگونه آسیب جسمی و روحی به آنها، به عنوان اولویت اوّل مسئولان در این شرایط سخت، قابل شناسایی است.
والسّلام
سردبیر
پی نوشتها:
۱. نوری، حسین بن محمّد تقی، «مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل»، قم، چاپ اوّل، ۱۴۰۸ه .ق.، ج۱۷، ص ۳۵۵.
۲. شریف الرضی، محمّد بن حسین، «نهج البلاغه» (للصبحی صالح)، قم، چاپ اوّل، ۱۴۱۴ه .ق.، ص۳۶۶، نامه ۵.
۳. شریف الرّضی، محمّد بن حسین، «المجازات النّبویه»، قم، چاپ اوّل، ۱۴۲۲ه .ق.، ۱۳۸۰ه .ش. ص۲۷۲؛ پاینده، ابو القاسم، «نهج الفصاحه» (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول(ص))، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ه .ش. ص۷۰۵.
۴. بروجردی، آقا حسین، «منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعه)»، تهران، چاپ اوّل، ۱۳۸۶ه .ش.، ج۲۲، ص۳۶۱.
