تب کریمه کنگو یک بیماری ویروسی است که بین دام و انسان مشترک بوده که در دام علامت مختصری جز تب نداشته، اما در انسان منجر به مرگ میشود.
شاید در گذشتههای دور که بیماریها برای نوع بشر ناشناخته بود، بیماریهای فصل گرما تنها به انواع اسهال و استفراغ محدود میشد. در گذر زمان میکروبها و ویروسها شناخته شدند و بیماریهایی همچون «وبا»، «حصبه» و «مالاریا» از جمله بیماریهایی است که به سراغ مردم میآید و جان آنها را میگیرد.
در چند سال اخیر، اما تبی شناخته شده که از طریق حیوانات به انسان منتقل میشود؛ «تب کریمه کنگو»! با بروز یک بیماری در کشور ضمن تکذیب اولیه مسئولان، شبکههای اجتماعی با انتشار اخبار ناموثق به ترسی که همراه با بیماری میآید، دامن میزنند. اطلاعاتی مانند تعداد مبتلایان و یا کشتهها، آگاهیهای بهداشتی که در مقابل بیماری کارساز نیست و بسیاری دیگر که نه تنها کمکی به رفع و دفع بیماری در کشور نمیکند، بلکه به موجب ایجاد یک ترس عمومی نیز میشود.
تعریف خلاصهای از تب کریمه کنگو ارائه شده، به این شرح که «تب کریمه کنگو یک بیماری ویروسی است که بین دام و انسان مشترک بوده که در دام علامت مختصری جز تب نداشته، اما در انسان منجر به مرگ میشود.»
بیماری کریمه کنگو در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکراین به نام تب خونریزی دهنده شرح داده شد. در سال ۱۹۶۹ معلوم شد عامل تولید این بیماری مشابه همان بیماری است، که در سال ۱۹۵۶ در کنگو مشاهده شد؛ از این رو ارتباط این دو مکان و بیماری باعث اسم فعلی شد. حال باید پرسید این بیماری تا چه میزان باعث مرگ انسان میشود و چگونه وارد ایران شده است؟ پاسخ سوال اولمان را مدیرکل دامپزشکی استان کرمانشاه در گفت و گو با مهر عنوان کرده است، نادر پرور گفته بود: «این بیماری ۳۰ تا ۵۰ درصد کشندگی و تلفات دارد که رقم بالایی است.»
در سال ۹۳ تعداد قربانیان این بیماری در کشورمان ۳۹ نفر بود. این در حالی است که در سالهای دورتر تعداد قربانیان بیش از یک صد نفر بود. در سال ۹۴ با افزایش نگرانیها و رسانهای شدن این بیماری، مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به کنترل بیماری واکنش نشان داد. نگرانیها افزایش یافت و سم پاشی دامداریها و گلهها آغاز شد.
شایعات قوت گرفت، فیسبوک و دیگر شبکههای پیام رسان شده بودند منبع اطلاع رسانی این بیماری! حتی بیماری هم باعث نشد تا عدهای از فکر افزایش «فالوور» و «ممبر» غافل شوند، پیامهای بهداشتی پوچ برخی اکانت ها، پیچها و کانالها دست به دست میشد و تنها به ترس مردم دامن میزد. با بروز هر نوع بیماری شبکههای مجازی فعالیتشان دوچندان میشود؛ هرچند افرادی هستند که صرفاً هدفشان اطلاع رسانی است، اما در این بین برخی نیز به دنبال جذب فالوور دست به انتشار مطالب کذب میزنند از آمارهای اشتباه در ارتباط با کشتهها گرفته تا تولید پیامهای بهداشتی که موجب ایجاد رعب و وحشت در زمان شیوع یک بیماری میشود. مردم و اعضای صفحات مجازی این افراد هم این مطالب را دست به دست میکنند تا فرآیند ترس از بیماری در میان مردم کامل شود.
تب کریمه کنگو در سال ۹۶
سیستان و بلوچستان، کردستان و اصفهان سه استانی است که در دو سال اخیر مورد هجوم تب کریمه کنگو قرار گرفته است. در سال جاری، اما بار دیگر با شروع ماههای گرم سال، تب کریمه کنگو مانند سالهای گذشته از شرق کشور خودنمایی کرد. کشتارگاهی صنعتی در استان سیستان و بلوچستان به دلیل خرابی سیستم تهویه محوطه نگهداری گوشت به مدت سه روز تعطیل شد، ولی به علت ناآگاهی، مسئولان کشتار را متوقف نکردند و دام کشته شده را مستقیم به بخش بسته بندی بردند. در پی این رخداد ۱۷ نفر از کارگران این این کشتارگاه در زاهدان علایم تب و خونریزی پیدا کردند. درحالی حال ۴ نفر از این افراد وخیم اعلام شده بود که ۱۳ نفر دیگر نیز آزمایش ویروس شناسی آنها مثبت بود.
گفتنی است در ماه اخیر برای کنترل این بیماری، ورود دام زنده از کشورهای شرقی به ایران ممنوع شد. باتوجه به این موضوع که دام زنده در ایران گرانتر است، از کشورهایی شرقی ایران از جمله هندوستان، پاکستان و افغانستان به کشور دام صادر میشد. همچنین در یک اقدام دیگر هشت کشتارگاه صنعتی از شمال تا جنوب استان سیستان و بلوچستان تاسیس شد تا دامها همانجا کشتار شوند؛ چراکه ویروس شش ساعت بعد از کشتار از بین میرود. کشتارگاههای صنعتی نیز موظف شدند ۲۴ ساعت بعد از کشتار، دام را در محوطهای که دمایی بین چهار تا هشت درجه دارد، نگه دارند و سپس بستهبندی کنند.
همچنین به هموطنان عزیز توصیه میشود، برای پیشگری از بیماری تب کریمه کنگو نکاتی را رعایت کنند:
- جدا نگاه داشتن جایگاه دام از محل زندگی
- خودداری از له کردن کنه با دست یا روی بدن دام
- خودداری از تماس بدن با ترشحات و خون دام
- خودداری کشتار دام در محلهای غیر مجاز
- تهیه گوشت مورد نیاز از محلهای مطمئن و تحت نظارت دامپزشکی
- رعایت اصول ایمنی در موقع تماس با گوشت تازه، جگر و سایر آلایش دام
- روشهای حفاظت شخصی در تماس با ترشحات و خون حیوانات پوشیدن دستکش، لباس بلند، چکه، ماسک و عینک
- روشهای حفاظت شخصی از گزش کنه و حشرات
- خودداری از رفت و آمد در محلهای کشتار غیر مجاز
- اجتناب از خوردن گوشت، جگر خام و نیم پخته، نگهداری جگر، دل، قلوه به مدت ۴۸ ساعت در یخچال و سپس استفاده از آن