حضور امام رضا (ع) در ایران، موجب رشد و گسترش تشیّع شد و خاطره خوش اسلام ناب پیش از خلافت امویان و عباسیان و طعم شیرین عدالت علوى را براى آنان زنده کرد. مناظرههاى علمى على بن موسى الرضا (ع) با دانشمندان ادیان و مذاهب گوناگون، افزون بر آشکار ساختن توانمندى علمى و مذهبى آن حضرت، سبب فزونى فعالیتهاى شیعیان در خراسان شد، …
ایرانیان، به ویژه خراسانیان به ائمه اطهار (ع) به ویژه امام رضا (ع) ارادت و محبت بسیارى داشتند. در قرن دوم هجرى به دلیل فشارهاى امویان و عباسیان، سادات به ایران مهاجرت کردند. پس از آمدن امام رضا (ع) به ایران نیز عدهاى از علویان به این سرزمین آمدند که بعدها تحت تعقیب عباسیان قرار گرفتند و بسیارى از آنان در شهرهاى گوناگون به شهادت رسیدند. ۱ یکى از فعالیتهاى امامان معصوم (ع)، تربیت شخصیتهاى اسلامى و شیعى بوده است تا از این راه، فرهنگ غنى شیعه را در میان مردم بگسترانند. امام رضا (ع) نیز شاگردانى تربیت کرد که در گسترش و تبیین اندیشههاى آن حضرت نقش بسیارى ایفا کردند. برخى از این شاگردان ایرانى بودند. دانشمندانى مانند اباصلت هروى، فضل بن شاذان نیشابورى، زکریا ابن آدم قمى، عبدالله بن مبارک نهاوندى، حسن بن سعید اهوازى، محمد بن فضل رخجى و محمد بن سلیمان دیلمى برخى از یاران ایرانى امام رضا (ع) بودند. ۲
پىنوشتها:
______________________________
(۱). سیّد حسن حر، امام رضا (ع) و یاران، صص ۱۵۱ و ۱۵۲.
(۲). همان، ص ۱۳۳.