دجّال در اسلام

در اسلام یکی از نشانه‌های دوران ظهور، خروج دجّال است. موضوع دجّال بیش از آنچه در روایات شیعه آمده، از طریق اهل‌تسنّن نقل شده‌ است.
قسمت عمدۀ روایات در مورد دجّال را احمد بن حنبل در کتاب «مسند»، ترمذی در «صحیح» خود، ابن ماجه در «سنن»، مسلم در «صحیح» و ابن اثیر در «نهایه» از عبدالله بن عمر، ابوسعیدخدری و جابر بن عبدالله انصاری نقل کرده‌اند.

• اهل سنّت

در منابع اهل سنّت، برای دجّال صفاتی ذکر شده است، از قبیل اینکه:
۱. او ادّعای ربوبیّت می‌کند۱؛
۲. عمر طولانی دارد۲؛
۳. همراه او آب و آتش است۳؛
۴. کور را بینا کرده و برص را شفا می‌دهد۴؛
۵. مرده را زنده می‌کند۵؛
۶. کسی را می‌کشد، آنگاه او را زنده می‌کند۶؛
۷. با او بهشت و آتش است۷؛
۸. با او نهری از آب سفید و نهری از آتش است۸؛
۹. خواستۀ او بر آورده می‌شود.۹

چند مورد از روایات
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«أَیُّهَا النَّاسُ مَا بَعَثَ اللهُ نَبِیّاً إِلَّا وَ قَدْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ الدَّجَّال‏؛ ای مردم! خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر اینکه قوم خویش را از فتنه دجّال بر حذر داشته‌است.»

پیامبر(ص) فرمودند:
«هر پیامبری بعد از نوح، قوم خود را از فتنۀ دجّال ترسانده و من نیز شما را بر حذر می‌دارم.»۱۰
از این روایت معلوم می‌شود که در عصر هر پیامبری دجّال یا دجّالانی وجود داشته‌اند که هر پیامبر موظّف بود، قوم خود را از فتنۀ آن بر حذر دارد وگرنه معنی نداشت انبیای پیشین مردم عصر خویش را نسبت به فتنۀ دجّالانی که هزاران سال بعد از آنها آشکار خواهد شد، هشدار دهند.

در حدیثی دیگر، می‌خوانیم:
پیامبر فرمود: «قیامت بر پا نمی‌شود تا اینکه سی نفر دجّالی که خود را پیامبر می‌پندارند، ظاهر شوند.»
از این احادیث استفاده می‌شود که دجّال نام شخص معیّنی نیست و به هر شخص دروغگو، پرتزویر و گمراه کننده اطلاق می‌شود.

• دجّال در منابع شیعی

امیر المؤمنین(ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند که فرمودند: «پیش از قیامت ده امر حتمی واقع می‌شود: خروج سفیانی، دجّال، دود، دابّـ［ الارض، خروج قائم، طلوع خورشید از مغرب، نزول عیسی، فرو رفتن زمین در مشرق جزیر＼ العرب، بیرون آمدن آتشی از قعر عدن که مردم را به سوی محشر براند.»۱۱

محدّث قمی از رسول خدا(ص) نقل می‌کند: «چون او ظاهر شود، عالم را پر از فتنه و آشوب نماید و میان او و لشکر قائم جنگ واقع شود، بالأخره آن ملعون به دست حضرت حجّت(عج) یا عیسی بن مریم(ع) (به فرمان امام زمان(عج)) کشته شود.»۱۲

سیّد محمّد صدر می‌فرماید: دجّال رمزی است از اوج تمدّن و تکنیک غرب که با اسلام و مبانی آن ستیز دارد، تمدّنی که درصدد به سلطه کشیدن هر انسانی است… ما به طور وضوح مشاهده می‌کنیم که چگونه تمدّن و تکنیک غرب مادّی‌گرا در این عصر بر تمام جوامع، حتّی مسلمانان تسلّط پیدا کرده است.۱۳ .. از بیانات استاد محمّد طیّ۱۴ و نویسندۀ مصری، شیخ محمّد فهیم ابو عبیه در تعلیقۀ خود بر کتاب «البدایـ［ و النّهایـ［»۱۵ نیز همین احتمال به دست می‌آید.۱۶

بعضی معتقدند، همان‌گونه که از ریشۀ لغت دجّال از یک سو و از منابع حدیث از سوی دیگر بر می‌آید، دجّال منحصر به یک فرد معیّن نیست، بلکه عنوانی است کلّی، برای افراد پُرتزویر و حیله‌گر که برای کشیدن توده‌های مردم به‌دنبال خود از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنند.

ممکن است این نظر درست باشد؛ چون اگر از مفاهیم رمزی و کنایی روایات مورد بحث، صرف نظر کنیم، بیشتر آنها از نظر ضوابط سندی، اخبار واحدی می‌باشند که چندان معتبر نیستند.

بنابر آنچه که از کتب یاد شده، ذکر نمودیم، دجّال را به دو صورت می‌توان تفسیر نمود:
۱. شخصی حقیقی که بیشتر در مصادر اهل سنّت به آن اشاره شده است؛
۲. جنبشی فرهنگی و ضدّ دینی که روایات شیعه بیشتر مشعر به آن است و به صورت تشکیلاتی و سازمانی توسط یک نفر یا گروهی هدایت می‌شوند و هدف آنها حاکمیّت بر مردم است. بنابراین بزرگترین دشمن منجیّ آخرالزّمان که هدف او رهایی بشر است، می‌باشند.

خصوصیّات فردی دجّال
امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «او چشم راست ندارد و چشم دیگرش در پیشانی اوست و مانند ستارۀ صبح می‌درخشد. چیزی در چشم اوست که گویی آمیخته به خون است، وی در یک قحطی سخت می‌آید و بر الاغ سفیدی سوار است.» ۱۷

ترمینولوژی روایت:

بزرگترین مشخّصۀ دجّال که در روایت امیرالمؤمنین(ع) به آن اشاره شده است: داشتن یک چشم چپ است، با اوّلین نگاه به آرم رسمی سازمان فراماسونری می‌توانید این چشم چپ را مشاهده نمایید، که در وسط رأس آرم قرار دارد (او چشم راست ندارد و چشم دیگرش در پیشانی اوست)، این چشم درون آرم، درخشان است (و مانند ستارۀ صبح می‌درخشد) اگر به معنای لغت دجّال توجّه شود، به معنای کذّاب است که این بارزترین خصوصیّت این جامعۀ مخفی است، مخفی‌کاری این سازمان، نمونۀ بارز نفاق در ادبیات قرآنی ـ اسلامی است؛ همچنین آنها خود را انسان‌هایی بشر دوست و صلح‌طلب معرفی می‌نمایند؛ یعنی مرکب آنها به جای جنگ و خونریزی که نماد آن رنگ قرمز است، مرکبی سفید است (و بر الاغ سفیدی سوار است) و به وسیلۀ آن اهداف جنگ‌طلبانۀ پشت پردۀ خود را که به رنگ سرخ است، پیش می‌برند، امّا مهم‌ترین ویژگی این سازمان مخوف و مخفی، ضدّ دین و ضدّیت با ادیان توحیدی اصیل می‌باشد که دقیقاً بر روایات اسلامی صدق می‌کنند.

گرداننده‌های این جریان، جریاناتی مشابه را نیز اداره می‌کنند که عنوان دجّال و خصوصیاتش بر همۀ آنها صدق می‌کند، این گرداننده‌ها، شبکه‌ها و جریانات متّصل به آنها در اختیار صهیونیزم و استکبار جهانی می‌باشند که مقام معظّم رهبری از آنها با عنوان شبکۀ زورگویان صهیونیست جهانی یاد نموده است، که تمامی‌یا اکثر فساد، تباهی و جنایات سراسر جهان، زاییدۀ اعمال آنهاست.

ماهنامه موعود شماره ۱۲۰

حجّت الاسلام سیّد مهدی غفّاری

پی‌نوشت‌ها:
۱. سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۳۶۰.
۲. صحیح مسلم، ج ۸، ص ۲۰۵.
۳. صحیح بخاری، ج ۸، ص ۱۰۳.
۴. مسند احمد، ج ۵، ص ۱۳.
۵. همان.
۶. مستدرک حاکم، ج۴، ص ۵۳۷.
۷. مسند احمد، ج ۵، ص ۴۳۵.
۸. معجم الکبیر، ج۲، ص ۵۶.
۹. صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۹۷؛ ر ک به :کتاب موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۳۱.
۱۰. صحیح ترمذی، باب ما جاء فی دجّال، ص ۴۲.
۱۱. اثباۀ الهداۀ، شیخ حرّ عاملی، ج۷، ص ۴۰۵.
۱۲. منتهی الآمال، ج۲، ص ۳۳۶.
۱۳. تاریخ ما بعد الظهور، صص ۱۴۱-۱۴۲.
۱۴. المهدی المنتظر بین الدین و الفکر البشری، ص ۱۷۷.
۱۵. البدایه و النهایه، ج۱، ص ۱۸۸.
۱۶. موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۳۳.
۱۷. مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص ۹۶۵.