خیلى خطرناک است که ندانیم قُدما چه راهى را مىرفتند! دلیل عقب ماندگى ما آن است که اموال شبهه ناک مصرف مىکنیم، و مال شبهه ناک، ایجاد تردید و شبهه مىکند، و به قدر ضرورت و نان خالى اکتفا نمىکنیم.
به گزارش جهان، تردید یکی از همراهان انسان است که در مواقع حساس زندگی میتواند زمینه سقوط فرد را موجب شود که این سقوط هم میتواند دنیایی باشد و هم اخروی. تردید در تمام امور وجود دارد، اما برخی از تردیدها از حالت فردی خارج میشود مثل تردیدهای سیاسی که ممکن است آسیبهایی را برای یک جامعه به همراه داشته باشد.
آیت الله بهجت یکی از ریشههای تردید را مال شبههناک میدانست، اینکه مال شبههناک مصرف کنیم خود سبب تردید و شبهه میشود.
در همین خصوص اصل کلام این پیرسفر کرده را با هم میخوانیم:
“سیّد بحرالعلوم(رحمه اللّه) با آن همه برکات، از لحاظ سنّ کمتر از شیخ انصارى(رحمه اللّه) عمر کرده است و شهید اول(رحمه اللّه) چه قدر کتابهاى نافع و قوى و متین دارد. توفیق در تحصیل چیز دیگر است، توفیق به کثرت اشتغال نیست.
خیلى خطرناک است که ندانیم قُدما چه راهى را مىرفتند! دلیل عقب ماندگى ما آن است که اموال شبهه ناک مصرف مىکنیم، و مال شبهه ناک، ایجاد تردید و شبهه مىکند، و به قدر ضرورت و نان خالى اکتفا نمىکنیم.
این ها است که در تحصیل ایمان و یقین و توفیق در تحصیل و آثار و برکات آن اثر دارد، لذا بعضى از علما خودشان در خانه نان تهیه مىکردند، تا از جهت طهارت و حلیّت آن مطمئن باشند. تصرّف در مالى که صاحب آن راضى نیست و مصرف کردن آن، در علمیّات و عملّیات ما اثر مى گذارد.
ناصرالدّین شاه به مرحوم کَنى(۱) خیلى احترام مى گذاشت، لذا او را از پرداخت مالیات معاف کرده بود. ولى مرحوم کَنى به او گفت: خواهش مى کنم دستور دهید از املاک ما هم مالیات بگیرند! و مقصودش این بود که از هر جا کم کنند، به دیگران مىافزایند، و ازما که مالیات نمى گیرند، به جاى آن از دیگران بیشتر مى گیرند.
علماى ما، در مصرف قناعت مى کردند، و به دیگران رسیدگى مى کردند! اما ما راهى را رفتیم و مى رویم که نه به خودمان پرداختیم، و نه به دیگران رسیدگى کردیم؛ بلکه در اثر قناعت نکردن و غَوْر در مادیّات و تجمّلات زندگى همیشه مقروض هستیم. قرض در حقیقت مغلول کردن(۲) نقدى است. خدا مى داند که انسان چه قدر باید تلاش کند و از کجا بیاورد، تا قرضش را ادا نماید.”
پینوشت:
۱. عالم بزرگ، ملاّعلى تهرانى کنى (۱۲۲۰ ـ ۱۳۰۶)
۲. در زنجیر و بند کردن خود