نام کتاب: تاریخ عصر غیبت
مؤلفان: پورسید آقایى، جبارى، عاشورى، حکیم
ناشر: انتشارات حضور
تاریخ و نوبت چاپ: سال ۱۳۷۹، چاپ اول
یکى از دورههاى بسیار حساس تاریخ تشیع، دوران غیبت امام زمان، علیهالسلام، است. از آنجا که حوادث این برهه از تاریخ با یکى از مهمترین اصول اعتقادى شیعیان یعنى اعتقاد به مسأله مهدویت گفره خورده است، لذا بیشتر به آن از دید عقیدتى نگریسته شده و به جزئیات وقایع آن در بحثهاى تاریخى آنچنان که باید توجهى نشده است، البته سختگیرىهاى خلفاى عباسى و ضرورت جلوگیرى از نشر اخبار مربوط به تولد امام زمان، علیهالسلام، که مبادا از این موضوع دژخیمان حکومت عباسى خبردار شوند و به آن حضرت دست بیابند نیز در عدم ثبت و حفظ کامل و مشروح جزئیات تاریخ این دوره بسیار مؤثر بوده است. ازطرفى چون روشن شدن برخى از نکات تاریخ بهاثبات بعضى از دیدگاههاى عقیدتى کمک مىنماید، درنتیجه پرداختن به بحثهاى تاریخى این دوره و بهتبع آن ارتقاء سطح آشنایى با کم و کیف وقایع این بخش از تاریخ به برخى از شبهات و پرسشهایى که بعدها بیشتر از طرف دشمنان اسلام با هدف ایجاد تفرقه و به هم زدن وحدت مسلمانان و از بین بردن اصل اعتقاد به مهدویت پیش آمده است پاسخهاى مناسبى خود به خود داده خواهد شد.
مؤلفان اثر حاضر درضمن بخشهاى مختلف آن تلاش کردهاند تا گوشههایى از وقایع و رویدادهاى این بخش از تاریخ را بیشتر مورد تحقیق و تدقیق قرار دهند.
براین اساس در فصل اول کتاب منابع مربوط به تاریخ عصر غیبت را در ضمن یک طبقهبندى سهقسمتى (کتابهاى مربوط به غیبت، کتابهاى رجالى، کتابهاى تاریخى) معرفى مىکنند. آنگاه در فصل دوم گزارش کوتاهى از زندگى امام مهدى، علیهالسلام، با لحاظ دیدگاههاى مختلفى که در اینباره هست مورد اشاره قرار مىدهند در فصل سوم وضعیت سیاسى، اجتماعى و فکرى عصر عباسیان در آستانه دوره غیبت مورد بررسى قرار مىگیرد. به دنبال آن در فصل چهارم وضعیت فکرى، سیاسى، اجتماعى شیعه بهویژه پایگاه اجتماعى و نفوذ معنوى امام هادى و امام عسکرى، علیهماالسلام، بهعنوان رهبرى جهان تشیع مورد کنکاش قرار مىگیرد. در فصل پنجم زمینهسازى معصومین، علیهمالسلام، براى ورود شیعه به عصر غیبت در دو بخش تشریح مىگردد و در فصل ششم پیشینه سازمان وکالت و جایگاه آن در عصر غیبت صغرى تحت عناوینى چون: بررسى معناى لغوى و اصطلاحى واژه وکالت، علل تشکیل سازمان وکالت، بررسى محدوده زمانى و جغرافیایى فعالیت سازمان وکالت، وظایف و مسئولیتهاى سازمان وکالت، ویژگىها و شرایط لازم براى وکلاى ائمه، علیهمالسلام، ساختار و شیوههاى عملکرد سازمان وکالت، معرفى مهمترین وکلاى ائمه، علیهمالسلام، تا عصر غیبت صغرى… مورد بررسى قرار مىگیرد.
در فصل هفتم عصر غیبت صغرى از نظر وضعیت سیاسى، اجتماعى و فکرى مورد بررسى قرار گرفته آنگاه درباره تاریخ غیبت و چگونگى آغاز آن و فلسفه غیبت و ویژگىهاى دوره غیبت صغرى و نواب اربعه و معرفى وکلاى خائن و مدعیان دروغین وکالت و همینطور وضعیت فکرى و سیاسى، اجتماعى شیعه مطالبى ارائه مىشود. در فصل نهم مهمترین مسائل عصر غیبت نظیر نهضتها و دولتهاى شیعى در عصر غیبت کبرى، مبارزات فکرى و سیاسى علماى شیعه و دورههاى مرجعیت دینى شیعه در عصر غیبت کبرى و… بررسى مىشود.
بالاخره در آخرین فصل کتاب سیرت و آثار امام مهدى، علیهالسلام، در عصر غیبت و دوران پس ازظهور مورد اشاره قرار مىگیرد.
ماهنامه موعود شماره ۲۷