مشرق: همه بناهایی که میراث فرهنگی هر کشوری محسوب میشوند، مشمول قوانین حمایتی میراث فرهنگی هستند و بخصوص آنها شاهکارهای تاریخ معماری جهان محسوب میشوند ثبت جهانی شده و تابع مقررات حمایتی یونسکو میشوند.
یکی از این قوانین حمایتی حفظ حریم بناهاست که شهروندان ایرانی به خوبی اجرای این قانون را در مورد برج جهان نمای اصفهان در نزدیکی میدان نقش جهان مشاهده نمودند و با آن آشنا شدند.
برج جهان نما یک مرکز تجاری و فرهنگی (!) است که درسال ۱۳۷۵ از سوی شهرداری اصفهان پیشنهاد شد. ساختمانی به ارتفاع ۵۰ متر که در ۷۰۰ متری میدان امام (نقش جهان) اصفهان و در پی تخریب کاروانسرای صفوی”حدید” ساخته شد .
با حضور بازرسان یونسکو درسال۱۳۸۰ میدان نقش جهان اصفهان در شمار آثار تاریخی در معرض خطر”مطرح شد و آنها که از پله سوم مسجد شیخ لطفالله انتهای برج جهاننما را از میدان نقش جهان مشاهده کردند، هشدار دادند که خط آسمان و منظر تاریخی و فرهنگی میدان نقش جهان با وجود این برج مخدوش شده است و در صورتی که دولت ایران نسبت به تعدیل ارتفاع برج اقدام نکند، میدان نقش جهان در فهرست میراث در معرض خطر قرار میگیرد.
“خط آسمان” مشخص کننده حریم یک بناست. این موضوع حتی برای پادگان های نظامی نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال پادگان نیروی هوایی که در منطقه ۱۳ شهر تهران واقع شده است حریمی دارد و براساس قوانین شهرداری منطقه ۱۳ تهران، هیچ بنای مسکونی بیشتر از ۲.۵ طبقه در محدوده مشخصی از پادگان نظامی، (مثلا به شعاع ۵۰۰ متر) آن ساخته نمیشود. یعنی حریم پادگان هم باید رعایت شود!
آستان قدس رضوی در معرض خطر!
حرم آستان قدس رضوی، نه تنها از آثار ارزشمند معماری است و نمونه ای کامل از همه هنرهای معماری، خط، آجرکاری، کاشیکاری معرق، آینه کاری، قلم زنی، مینیاتور، تذهیب، خاتم کاری، سنگ تراشی و… میباشد؛ بلکه از محبوبیت و ارزش معنوی و تقدس بسیاری برخوردار است. اما صد افسوس که اگر یونسکو دلش برای حرم امام رضا (ع) نمی سوزد (و چه بسا از نقض حریم آن خوشنود هم میشود)؛ خاطر مسوولین امر نیز هرگز راهی به حریم آن حرم ندارد!
زایران حرم قدس امام رئوف، این روزها در صحن جامع رضوی (ورود از باب الرضا) شاهد آسمان خراشهایی هستند که با محاصره ی محل پرواز فرشته ها، سربه فلک کشیدهاند و حریم آن را خراشیدهاند.
در تصاویر زیر، نقض خط آسمان حریم حرم امام رضا، به خوبی مشهود است. وقتی همه همت سازمان میراث فرهنگی، اماکن متبرکه حج و اوقاف، تولیت آستان قدس و شهرداری ها صرف کار سیاسی و اقتصادی میشود؛ این اتفاق عجیبی نیست:
گفتنش خالی از لطف نیست که ماجرای “نقض حریم” و “شکستن خط آسمان”این روزها در اماکن متبرکه و مقدس اسلامیبازار داغی دارد. حریم مسجدالحرام که مهمترین آنهاست، در سرزمین تحت سلطه سعودیها، به همت شبکه وهابیت و با حمایت سازمان های بین المللی و طراحی معماری شرکت های انگلیسی، تبدیل به بُرجستانی شده که با طرحی خاص کعبه را تحقیر میکند؛ گویی این کعبه است که در آستان کبریایی بیت الابراج و برج ساعت به سجده افتاده و سربه آستان نمادهای ماسونی می ساید.